“Wat je zelf kunt doen? Minder vlees eten”

Volgens Mortselse directeur van Europees Milieu-agentschap kan iedereen steentje bijdragen aan beter klimaat

Uit de laatste grote bevraging van de federale overheid blijkt dat acht op de tien Belgen zich zorgen maken over de klimaatverandering. Maar dat we ook onze eigen impact daarop onderschatten. We zijn eerder geneigd om de industrie, het transport en de landbouw de schuld te geven, terwijl ook gezinnen hun steentje zouden moeten bijdragen.

Hans Bruyninckx (54) was zondag niet op de klimaatbetoging. De Antwerpse directeur van het Europees Milieuagentschap (EMA) werkt de hele week op het hoofdkwartier van het agentschap van de Europese Unie in Kopenhagen en kwam pas zaterdag thuis in Mortsel. “Zondag was de enige dag die ik met mijn gezin kon doorbrengen.”

De EU is tot dusver de enige die de wereldwijde klimaatakkoorden uitvoert. De uitstoot van broeikasgassen moest met 20% verminderd zijn tegen 2020 en we zitten nu aan 22%. “We lopen in Europa voor op schema”, zegt Bruyninckx. “Maar voor 2030 hebben we een vermindering van 40% afgesproken. We gaan versneld moeten ingrijpen. Dat kan onder meer door technologische vernieuwingen, maar we zullen de komende tien jaar ook allemaal ingrijpend aan onze eigen levenswijze moeten werken.”

Concreet: door ons consumentengedrag bepalen wij mee de uitstoot van broeikasgassen. Hoeveel vlees we eten, hoe we ons verplaatsen, hoe we reizen, welke producten we kopen. Al die keuzes hebben een impact op het klimaat. “De belangrijkste beslissing die je in je dagelijkse leven kunt nemen, is minder vlees eten”, zegt de directeur van het EMA stellig. “In zijn onmiddellijke impact op het klimaat én de natuur is dat zelfs belangrijker dan mobiliteit. België is wel een land waarin mensen voor afstanden van minder dan 5 kilometer dikwijls de auto nemen. Dat zal sterk moeten veranderen en ik zie dat veel burgers daar nu al mee bezig zijn.”

Treinen tussen Europese steden

Veel mensen vragen zich af waarom een klimaatbelastende activiteit als vliegen zo goedkoop is geworden. “De brandstof voor vliegtuigen wordt totaal anders belast dan die voor auto’s”, zegt Bruyninckx. “Het is een soort indirecte subsidie aan de meest klimaatonvriendelijke manier om je te verplaatsen. Dat zal moeten veranderen. Europa werkt aan een visionair plan waarin tegen 2050 iedere stad van 500.000 inwoners of meer wordt verbonden met hogesnelheidstreinen. Dan is er geen enkele reden meer om naar pakweg Berlijn te vliegen. En het vliegen moet sowieso duurder worden, net als het autorijden. Je kan iedereen bijvoorbeeld het recht geven op een aantal vluchtkilometers. Wie er méér wil doen, gaat diep in zijn zakken moeten tasten. En voor de auto zullen we naar een systeem moeten gaan waarin we de belasting op arbeid verschuiven naar belastingen op consumptie, met een maatregel als het rekeningrijden bijvoorbeeld.”

Al is de keuzevrijheid van de consument toch nog beperkt. “Je hoort grote bedrijven vaak zeggen: ‘Wij produceren alleen wat de consument wil hebben.’ Maar zo simpel is het niet. Als consument maak je een keuze in het systeem, maar je kunt dat systeem niet zelf bepalen. Geen enkele consument vraagt een smartphone die na een paar jaar stopt met functioneren. De insinuatie dat de kleine man maar andere keuzes moet maken, slaat dus nergens op. Maar we kunnen wel allemaal onze bijdrages leveren.”