VN vragen dat België zich excuseert voor kolonialisme

Een werkgroep van de Verenigde Naties was de voorbije week in ons land op bezoek om na te gaan hoe erg het gesteld is met racisme, xenofobie, onverdraagzaameheid en mensenrechtenschendingen tegenover inwoners van Afrikaanse origine.

Volgens het VN-panel is raciale discriminatie in België nog altijd “endemisch”, zowel in het onderwijs, op de arbeidsmarkt en de woningmarkt. Volgens het panel zijn deze mensenrechtenschendingen ook rechtstreeks terug te voeren op het koloniaal verleden van België, en het koloniaal discours dat nog altijd overal aanwezig is.

Zo zegt de werkgroep, onder leiding van de Pool Michal Balcerzak, met bezorgdheid nota te nemen van de vele standbeelden van Leopold II en van zijn koloniaal leger die nog in het straatbeeld te zien zijn, “gezien hun medeplichtigheid aan wreedheden in Afrika”. Als België met zijn koloniaal verleden in het reine wil komen, aldus het panel, moet het eindelijk de rol van Leopold en van België in de kolonisatie erkennen.

Kritiek op vernieuwde AfricaMuseum

Tegelijk zou België veel meer zichtbaarheid moeten geven aan de vele Afrikanen die door de kolonisatie zijn gestorven, net als aan de vele Congolese soldaten die in de twee wereldoorlogen hebben meegevochten, en aan de culturele, economische, politieke en wetenschappelijke bijdrage van mensen van Afrikaanse origine aan de Belgische samenleving.

De experten sparen ook hun kritiek op het vernieuwde AfricaMuseum niet, dat ze een bezoek brachten. De vernieuwing gaat volgens hen “niet ver genoeg” en “schiet tekort in zijn doelstelling om adequate context en kritische analyse” te bieden. Ze vragen ook dat het museum “alle aanstootgevende, racistische” beelden die er nog staan, te verwijderen.

Oppervlakkig bezoek

Guido Gryseels, directeur van het AfricaMuseum, is niet te spreken over de conclusies van het VN-panel, na wat hij een “oppervlakkig bezoek” noemt. “Wat betreft die beelden waarop staat dat België de beschaving naar Congo heeft gebracht: ik heb ze met handen en voeten proberen uit te leggen dat die tot het historisch erfgoed behoren, dat we die niet kunnen en mogen wegdoen, en alleen van context kunnen voorzien.”

“Ik heb die mensen hier al bij al een uurtje rondgeleid. In de zaal over het koloniaal verleden zijn ze vijf minuten geweest en hebben ze geen enkele vraag gesteld. Ze vonden het allemaal best interessant, en dan moet ik nu dit lezen?”

“Ik ben het ermee eens dat België meer kan doen om met zijn koloniaal verleden in het reine te komen, dat het zijn fouten moet erkennen, en dat zeker voor het onderwijs een belangrijke taak weggelegd ligt. Maar wat over het museum wordt gezegd, vind ik wel zeer kort door de bocht.”