Gazet van Antwerpen Stad en Rand
Monument van populisme: de muur
Donald Trump moet en zal zijn muur van 5 miljard euro krijgen aan de grens. De Amerikaanse president roept de nationale noodtoestand uit om de beslissing te forceren. Daarmee zet hij een politiek strijdtoneel in gang dat zelfs in het Amerika van Trump nog ongezien is.
In de regel kiest een president voor de noodtoestand in een acute crisis, zoals de aanslagen in New York of natuurrampen. Het geeft aan de president de macht om los van het Congres snel beslissingen te nemen en budgetten aan te wenden. Volgens tegenstanders is zo’n crisis er nu niet, maar wil hij alleen maar zijn politieke programma doordrukken en doorbreekt hij op een grove manier de scheiding der machten. Zelfs onder Republikeinen en rechtse commentatoren is er verdeeldheid over de beslissing, die op verschillende fronten nog kan worden aangevochten.
De president heeft zich kennelijk opnieuw laten opjutten door de commentatoren van de zeer rechtse en Trumpgezinde zender Fox News, die hem al een loser noemden omdat hij zijn muur niet kreeg. Trump wil geen loser zijn.
Twee op de drie Amerikanen keuren de stap af volgens peilingen, maar ook dat houdt hem niet tegen.
De muur is een perfect symbool van populisme: een simpele, radicale maatregel die zogezegd alle problemen in één klap zal oplossen (zie ook: Brexit). Alsof een muur drugssmokkel zal tegenhouden – zelfs gevangenissen, in de regel stevig ommuurd, zijn soms vergeven van drugs – of migranten die bereid zijn met levensgevaar duizenden kilometers af te leggen.
Als zo’n denkbeeld wortel schiet bij een grote groep is het moeilijk te bevechten. Tientallen miljoenen Amerikanen zijn er rotsvast van overtuigd dat alleen een muur hen kan behoeden voor ongecontroleerde en gevaarlijke immigratie. Punt. Einde discussie. Geef ons de muur. Red ons.
Als het 5 miljard euro moet kosten, geld waarmee je misschien nuttiger dingen kunt doen, dan is dat maar zo. Het geld komt uit de schatkist, van de belastingbetaler dus. Merkwaardig is dat niemand van de muurliefhebbers Trump erop aanspreekt dat hij vroeger zelf jarenlang geen dollar belasting heeft betaald door slimme ontduiking, dat hij nooit zijn belastingaangiftes heeft willen vrijgeven en dat hij een forse belastingvermindering heeft gegeven aan de rijken. Iemand anders moet dan maar opdraaien voor de factuur. Consequentie moet je nu eenmaal niet verwachten in een populistisch regime.