Gazet van Antwerpen Stad en Rand
“Onze boodschap was positief: een dak op de Ring en Antwerpen wordt mooier”
Elisabeth Vermeulen (31) herinnert zich de geboorte van Ringland nog goed. “In de zomer van 2013 hebben we met de jonge garde, mijn neven Wietse en Adriaan Vermeulen, Sven Augusteyns, Seppe De Blust en ikzelf, in café Stanny de naam Ringland bedacht.”
1. “We waren de discussies beu en wilden het anders doen”
“Ik ben een nichtje van Peter Vermeulen, architect bij bureau Stramien. Hij had in 2012 in zijn rapport Uit de ban van de Ring het voorstel gedaan om de Ring volledig te overkappen. Op familiefeesten kwam het idee van die overkapping geregeld ter sprake. Dit plan, hoewel nog heel technisch, deed ons dromen over Antwerpen. Toen mijn neef Adriaan een jaar later polste hoe het ermee stond, zei Peter dat wij, de jonge garde, maar mee aan de kar moesten trekken. Maar als we Peters fantastische plan een kans wilden geven, moesten we het bekendmaken in heel Antwerpen en zowel bij burgers als bij politici. Hoe wisten we nog niet, maar het klimaat was goed om te starten. Dat de nee-stem in het referendum over de Lange Wapper werd genegeerd en de regering vasthield aan het BAMtracé maakte veel los bij de mensen. En er waren de actiegroepen stRaten-generaal en Ademloos die zich bleven verzetten. Ringland was hét alternatief. Omdat we de jarenlange discussies beu waren, wilden we het anders doen, los van de actiegroepen. Onze boodschap was nieuw, positief en hoopvol: leg een dak op de Ring en Antwerpen zal zo veel mooier worden.”
2. “Die eerste avond in De Roma, een hartverwarmend feest”
“Op 14 februari 2014 lanceerden we de website en Facebookpagina van Ringland. Ons doel: Ringland moet het debat tot aan de verkiezingen in mei domineren. Een eerste belangrijk moment was het startcolloqium van 20 maart in De Singel. Ringland zou er worden voorgesteld aan de vakwereld en de politici. Tot onze vreugde berichtten bijna alle media over ons. Ook die eerste infoavond in De Roma was spannend. Hoe zouden we ooit duizend mensen enthousiast krijgen om een hele avond te luisteren naar stedenbouwkundige plannen die hen moesten doen dromen van een mooiere stad? Dankzij een gevarieerd programma met optredens werd het een hartverwarmend feest. Het wij-gevoel die avond zal ik nooit vergeten.”
3. “Dankzij crowdfunding nog sterker, nog enthousiaster”
“Die eerste crowdfunding in het najaar van 2014 bracht 100.000 euro op. Geld dat bedoeld was voor vier studies rond mobiliteit, luchtkwaliteit en gezondheid, stadsontwikkeling en betaalbaarheid. Absoluut noodzakelijk om de overheden te overtuigen van de noodzaak en haalbaarheid van de overkapping. Ons idee was simpel: we gaan op zoek naar vijfduizend mensen die 20 euro willen doneren in ruil voor vier symbolische vierkante meter Ringland. In amper drie maanden tijd hadden we het bedrag bijeen. Voor mij was dit een belangrijk moment want het toonde aan dat Ringland niet alleen mensen enthousiast maakte, maar hen ook overtuigde financieel bij te dragen.”
4.“Met de handtekeningen voor het referendum zijn we in het politieke spel gestapt”
“In juni 2016 heeft Ringland samen met stRaten-generaal en Ademloos de campagne gestart voor een nieuwe volksraadpleging over Oosterweel en het BAM-tracé. De beoogde 70.000 handtekeningen waren de stok achter de deur om de regering te overtuigen van het alternatieve radicaal haventracé en Oosterweel-light. De actiegroepen hadden bij de Raad van State nog een procedure lopen tegen Oosterweel, Ringland niet. We hebben ons toen afgevraagd of zo’n volksraadpleging wel in ons DNA paste? En of zo’n initiatief niet indruiste tegen ons positieve verhaal? Natuurlijk was het fantastisch te kunnen steunen op een groot draagvlak, maar er was ook de politieke tegenstand. We wilden ook politiek au sérieux worden genomen. Daarom hebben we de klik gemaakt. Er zijn 75.505 handtekeningen opgehaald, maar de volksraadpleging is er niet gekomen, en de actiegroepen hebben hun klacht ingetrokken. Er was immers een akkoord in de maak.”
5. “Het Toekomstverbond was een mijlpaal, het Oosterweelakkoord een tweede”
“Ik heb de ondertekening van het Toekomstverbond op 15 maart 2017 live op tv gevolgd, maar ik was er nog niet echt gerust in. Wat tekenden we eigenlijk en wat was hierin onze verantwoordelijkheid? Later bleek iedereen, over de partijgrenzen heen, gewonnen voor de overkapping van de Ring. Ben Weyts, Geert Bourgeois en ook Bart De Wever steken nog altijd de politieke pluimen op hun hoed, en dat is prima.”
“Het Oosterweel-akkoord was een even grote opluchting. Er wordt naar de burger geluisterd, want door het akkoord over gescheiden verkeer over de hele Ring wordt een volledige overkapping mogelijk. Ringland wordt dus steeds concreter. We willen nu dat de volgende Vlaamse regering de overkapping in haar bestuursakkoord opneemt.”
Elisabeth Vermeulen (31) “Poltici steken de pluimen van ons project op hun hoed, en dat is prima”
Dre Smessaert (66) was jonggepensioneerd toen hij vanuit zijn ervaring als zakelijk manager bij onder meer 11.11.11 bij Ringland de meer zakelijke aspecten onder zijn hoede nam. “Bij Ringland versterken de oude en de jonge garde elkaar.”
1. “Een sterk begin: twee generaties die samenwerken”
“Ik had een interview gelezen met de jonge garde, waar Elisabeth ook bij hoorde. Ringland had zich net in een overvolle De Roma aan het publiek voorgesteld. Het intrigeerde me meteen hoe relatief eenvoudig het idee van de overkapping was: leg de snelweg in een sleuf, een langwerpige verlaging in de bodem, en overkap dat. Simpel. Een fantastisch project. Dat dit idee mee door zo’n jonge mensen werd getrokken, maakte indruk. Ik denk dat het plan zonder hen vandaag nog altijd in Peters boekentas zou zitten. Ik ben vrij snel vanuit mijn ervaring bij 11.11.11, Vredeseilanden en Greenpeace deel beginnen uitmaken van de stuurgroep van Ringland. Het viel me meteen op dat de combinatie van die twee generaties in de werking van Ringland een sterke zet was. Het bedenken van toffe campagnes lieten we over aan de jongeren en de oudere vrijwilligers namen de verantwoordelijkheid over de financiën, organisatie en infrastructuur. Een formule die mee het sterke begin van Ringland heeft bepaald.”
2. “De festivals, het Ringland-lied, het Ringpakpapier: geniale ideeën die werkten”
“Toen ik voor het eerst hoorde dat Ringland een festival wilde organiseren op het dak van de Craeybeckxtunnel, was ik niet mee. Een festival als actiemiddel was voor mij en mijn generatie nieuw en onverwacht. Ondanks mijn scepsis heb ik die dag volop meegeholpen, al was dat eerst met een bang hart. Toen het eerste festival 15.000 mensen lokte, het tweede nog eens 10.000 meer, kon ik dat amper geloven. Het was een duidelijk statement. Want die duizenden mensen waren daar natuurlijk niet voor de muziek, wel vanuit een maatschappelijk engagement. Hierna zou niemand nog langs Ringland kúnnen kijken. Nochtans besliste de vrt einde juni, kort voor het tweede festival, dat het Ringlandlied Laat de mensen dansen niet op de radio mocht omdat het te politiek was. Ook het idee van het Ringpakpapier met een ganzenbordspel over de Ring was geniaal.”
3. “De Ringland Academie heeft het beleid doen kantelen”
“Om zijn overkappingsplan waterdicht te maken heeft Peter deskundigen, professoren en emeriti bijeengebracht in de Ringland Academie. Met een simpel idee op een bierkaartje kom je immers niet ver. Hun werk en hun discussies waren ronduit indrukwekkend. Zelfs ministeries of kabinetten beschikken niet over zo’n denktank. Dankzij de studies van de Ringland Academie heeft de overheid de overkapping echt serieus genomen en is er einde 2015 een overkappingsintendant aangesteld. Toen is zelfs de BAM in zijn visie gekanteld en is er gekozen voor een Oosterweel-light, nu omschreven als de Oosterweel voorkeursvariant waardoor het Sint-Annabos en de SAMGA-silo’s zijn gered.”
4. “Met Curieuzeneuzen het model van citizen science geïntroduceerd”
“In het voorjaar van 2016 werd het wetenschapsproject van Ringland Curieuzeneuzen uitgerold. Het opzet was dat wij een oproep zouden doen aan tweeduizend burgers, scholen en verenigingen om vier weken lang een bord met meetapparatuur aan hun gevel te hangen om zo de luchtkwaliteit te meten. Onze oproep had een voor mij onverwacht mobiliserend effect. Ook de media pikten het massaal op, Ringland had de luchtvervuiling in de stad opnieuw op de kaart gezet. En ook
citizen science, wetenschappelijk onderzoek met hulp van de burger, bleek een zeer innovatief model. Curieuzeneuzen is twee jaar later over heel Vlaanderen toegepast.”
5. “Het Toekomstverbond was een mijlpaal, het Oosterweelakkoord een tweede”
“De ondertekening van het Toekomstverbond op 15 maart 2017 was voor de politiek en voor de burger een mijlpaal. Na twintig jaar kwam er eindelijk een doorbraak in het Oosterweeldossier en vooral: de belofte van de overkapping van de Ring. Ik was erbij in Brussel. Er was veel volk, ik heb vanop de gang, over de schouder van Annick De Ridder, de ondertekening meegemaakt. Ook het Oosterweelakkoord is een mijlpaal, we hopen dat de volgende Vlaamse regering op dit elan verdergaat. En dat de politieke partijen nu met de credits gaan lopen, is geen probleem. Het is een deel van onze strategie om te zeggen dat wij niet per se gelijk moeten hebben, wel dat we gelijk krijgen.”
Dre Smessaert (66) “Wij moeten niet per se gelijk hebben, wel gelijk krijgen”