Fijn stof heeft zelfs impact op ongeboren kind

Pasgeboren baby’s vertonen hogere bloeddruk na blootstelling moeder aan luchtvervuiling

Het is al langer bekend dat de blootstelling aan luchtverontreiniging zoals fijn stof op lange termijn kwalijke gevolgen heeft op ons lichaam. Nieuw onderzoek toont aan dat de invloed al te merken is bij de geboorte van een kind.

De Wereldgezondheidsorganisatie (WGO) stelt dat negen op de tien mensen op onze planeet vervuilde lucht inademen. Fijn stof, afkomstig van huishoudens en verkeer, heeft daarin een heel belangrijk aandeel. Volgens de WGO ligt de grens op tien deeltjes van minder dan 2,5 micrometer (PM 2,5) per kubieke meter lucht. Daar zitten we in ons dichtbevolkte België met ruim vijftien deeltjes flink boven. Meer nog, in Europa horen we tot de betreurenswaardige top drie: alleen Polen en Roemenië doen het (heel nipt) nog slechter dan wij. Alleen: de WGO-norm is een advies, de Europese norm is bindend. En die is met 25 deeltjes veel soepeler. Gloednieuw onderzoek van dr. Narjes Madhloum binnen het Geboortecohort aan de UHasselt werpt een verontrustend licht op de gevolgen van die luchtvervuiling. De impact van fijn stof laat zich al op bijzonder jonge leeftijd opmerken: pasgeboren kinderen vertonen al de eerste gevolgen wanneer de moeder tijdens de zwangerschap aan luchtvervuiling is blootgesteld. “Tijdens mijn onderzoek heb ik bij

427 pasgeborenen en 240 kinderen de impact bestudeerd van luchtverontreiniging”, vertelt onderzoekster dr. Narjes Madhloum. “Bij de pasgeboren kinderen van zowat drie dagen oud zagen we duidelijk een lichte verhoging van de bloeddruk van

2,4 mmHg wanneer de moeder tijdens het derde trimester van de zwangerschap meer blootgesteld was aan luchtvervuiling. Het gaat bijvoorbeeld om vrouwen die in de buurt van grote verkeerswegen of industriële gebieden wonen. Dit kan te wijten zijn aan partikels die in de lucht aanwezig zijn en de foetus bereiken. Hier activeren ze dan een bepaald ontstekingsmechanisme, waardoor al vroeg in het leven het vasculair systeem negatief beïnvloed wordt.”

Groter risico op hartproblemen

Dat klinkt verontrustend, maar het is nog niet duidelijk in welke mate dit gevolgen heeft voor de kinderen wanneer ze ouder worden. “De volgende jaren blijven we deze kinderen opvolgen en kijken of hun bloeddruk hoger blijft dan bij leeftijdgenoten. We weten dat een kleine stijging van de bloeddruk met 2-3 mmHg op lange termijn in de algemene volwassenenpopulatie het risico op een hartinfarct en beroerte met 7% tot 10% doet toenemen. Maar we weten dus nog niet of deze hogere bloeddruk vanaf de geboorte een tijdelijke of langdurige verandering in de bloeddruk geeft.” Narjes Madhloum onderzocht ook de impact van luchtvervuiling op het cardiovasculaire stelsel, ons systeem van bloedvaten en hart. Ook daar stelde ze voor het eerst een negatief effect vast. “Hier zagen we dat recente blootstelling aan luchtvervuiling de vaatwandfunctie beïnvloedt, ook bij zeer jonge kinderen. De vaatwanden worden minder elastisch. We wisten dat luchtverontreiniging de bloedvaten beïnvloedt op oudere leeftijd, maar bij kinderen van 4 jaar was dit nog nooit nagegaan.”

De onderzoekster en haar doctoraatspromotor dr. Tim Nawrot benadrukken wel dat de betrokken kinderen op zich goed gezond zijn, maar de invloed van fijn stof op deze vroege leeftijd laat zich wel opmerken. Stijve aders kunnen op langere termijn leiden tot aderverkalking. Maar ook hier zijn verder onderzoek en langdurige opvolging nodig om na te gaan of het slechts om een tijdelijk effect gaat.

Omdat de effecten al meetbaar waren bij verontreiniging die onder de norm van 25 microgram fijn stof zit, vinden de onderzoekers dat die norm niet ambitieus genoeg is. “De Europese norm moet worden bijgesteld, rekening houdend met echt gevoelige groepen, pasgeborenen, maar ook bijvoorbeeld patiënten met astma en ouderen. Dus men moet de normen niet maken voor gezonde volwassenen. Men moet de normen afstemmen op deze gevoelige groepen.”

Narjes Madhloum Onderzoekster “Men moet de normen voor fijn stof niet maken voor gezonde volwassenen. Men moet ze afstemmen op gevoelige groepen.”