Gazet van Antwerpen Stad en Rand
Poolse regeringspartij viert halve verkiezingszege
Recht en Rechtvaardigheid (PiS) wint parlementsverkiezingen, maar verliest Senaat
Recht en Rechtvaardigheid (PiS) maakte zondag een electorale sprong vooruit, maar na het tellen van alle stemmen bleef een navenante beloning gisteren uit. De partij blijft dominant in het Lagerhuis, maar verliest haar meerderheid in de Senaat. “We haalden veel binnen, maar we verdienen meer”, besloot PiS-voorzitter Jaroslaw Kaczynski.
De Poolse nationaal-conservatieve regeringspartij Recht en Rechtvaardigheid (PiS) ging bij de verkiezingen van afgelopen zondag van 38% van de stemmen naar 44%. Die overwinning had ze te danken aan een combinatie van sociaal-conservatieve retoriek en het bewieroken van 500+: een populair overheidsprogramma dat Poolse gezinnen maandelijks 500 zloty (116 euro) per kind bezorgt.
Maar bij het tellen van de laatste stemmen gisteren, wachtte PiS een teleurstelling: ze had al niet genoeg zetels voor een constitutionele meerderheid in de Sejm, het Lagerhuis, nu bleek ze ook haar meerderheid in de Senaat te verliezen. Dat is geen onoverkomelijk obstakel voor de regeringspartij, die de afgelopen jaren verregaande reorganisaties in de rechtspraak doorvoerde, om te blijven sleutelen aan het staatsapparaat. Maar het is wel een “symbolische opsteker voor de oppositie”, schrijft het weekblad
Polityka, die ertoe leidt dat over controversiële maatregelen op zijn minst gedebatteerd zal worden.
Staatszender
“We haalden veel binnen, maar we verdienen meer”, luidde de conclusie van PiS-voorzitter Jaroslaw Kaczynski, de machtigste man van Polen, al tijdens de verkiezingsnacht. “Voor ons liggen vier jaren van hard werk, want Polen moet verder veranderen.”
Vanuit de Burgercoalitie, de voornaamste centrumrechtse oppositieformatie, klonk een ander geluid. De coalitie had een matte campagne gevoerd, zonder sterk leiderschap. Maar het echte probleem lag elders, verklaarde Grzegorz Schetyna, een van de leiders van de coalitie, in een interview met tv-zender Polsat. “Dit was geen gelijke strijd. We botsen op de hele machine van de staat in deze campagne.”
Verkiezingswaarnemers van de intergouvernementele Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE) bevestigden dat de Poolse publieke omroep TVP, grondig vertimmerd door PiS, dienst had gedaan als regeringsgezinde megafoon. Terwijl PiS vooral positief benaderd werd, werden oppositieleden door TVP-journalisten weggezet als “zielig”, “incompetent” en “leugenachtig”. Enkele dagen voor de verkiezingen zond de omroep een 30 minuten durende film uit waarin de LGBT-gemeenschap als een ‘bedreiging voor de Poolse cultuur en identiteit’ werd neergezet. De film, die naadloos aansloot bij de anti-LGBT-campagneboodschap van PiS, was getiteld: Invasie.
Aap of socialisten
Een bevestiging dat die boodschap niet aanslaat bij alle Polen, was de goede prestatie van Robert Biedron, co-leider van een coalitie van linkse partijen en de eerste openlijk homoseksuele volksvertegenwoordiger in Polen. Nadat links bij vorige verkiezingen weggevaagd was uit het parlement, klom de coalitie van Biedron en de zijnen opnieuw naar 13% van de stemmen. Biedron beloofde, zoals de regeringspartij, zich te zullen te focussen op economische ongelijkheid, maar evengoed op de gelijkheid tussen man en vrouw en de verdediging van seculiere waarden.
Ook ter rechterzijde van PiS bewoog er zondag wat. Konfederacja, een formatie die drijft op uiterst rechtse, ultraconservatieve en ultraliberale overtuigingen, behaalde 7%. Volgens partijkopstuk Janusz-Korwin Mikke, geciteerd in de Amerikaanse krant
Christian Science Monitor, laat de overtuiging van Konfederacja, dat rekruteert op internet en in militante jongerenbewegingen, zich samenvatten als “het is veel beter voor een land om geregeerd te worden door een aap dan door socialisten”.