Gazet van Antwerpen Stad en Rand
Catalaanse furie in Spanje
Massale opstand in Barcelona tegen “veel te zware straffen voor politieke leiders”
“De dag dat de toekomst begint.” Zo noemde de Catalaanse onafhankelijkheidsbeweging de dag dat het Hooggerechtshof haar vonnis zou vellen over de separatistische leiders. Gisteren werden die veroordeeld tot celstraffen van negen tot dertien jaar. Een klap in het gezicht van de meer gematigde separatisten, die overleg met Madrid predikten. Gevreesd wordt dat zij zich nu aansluiten bij de radicalen, die de onafhankelijkheid met geweld willen afdwingen.
Het vonnis was nauwelijks uitgesproken of de separatistische beweging ‘Comités ter verdediging van de Republiek’ roerde zich al op Twitter. “Nu is het tijd om op te staan tegen het autoritaire fascisme van de Spaanse staat.” De oproep werd massaal gevolgd. Overal in Catalonië werd geprotesteerd, vooral in grote steden als Barcelona werden straten en pleinen bezet en geblokkeerd. Studenten riepen op om “de aula’s leeg te laten lopen en de pleinen vol”.
De woede was groot, maar niet spontaan. De uitspraak van het Hooggerechtshof werd al maanden gezien als hét moment om opnieuw te starten met acties. Harder dan ooit en met de straat als speerpunt, nu de politici monddood zijn gemaakt.
Niet dat de parlementariërs hebben stilgezeten. Eind september keurden de separatistische partijen in het Catalaanse Parlement een aantal voorstellen goed als “voorbereiding op de toekomst”, zo werd gezegd. De belangrijkste motie was de erkenning van het recht “op institutionele en burgerlijke ongehoorzaamheid”. En niet veel later – op 1 oktober, twee jaar nadat eenzijdig een referendum voor de onafhankelijkheid van Catalonië werd georganiseerd en de onafhankelijkheid werd uitgeroepen – legden de separatistische partijen en actiegroepen een gezamenlijk actieprogramma voor. Een van de speerpunten? Een drie dagen durende mars op Barcelona die 100 kilometer zou overbruggen en het verkeer van en naar de stad moet verlammen. Mogelijk wordt die deze week al georganiseerd. De onafhankelijkheidsstrijd lijkt op alle fronten te radicaliseren.
Bruggen opblazen De burgerlijke ongehoorzaamheid wordt mee georkestreerd door de
pas opgedoken Tsunami Démocratic. De website, met intussen al 125.000 leden, wordt gerund vanuit de Caraïben. De ‘tsunami’ staat voor een “stortvloed aan onverwachte acties”, uitgevoerd door groepjes activisten, wat het ingrijpen
van de politie bemoeilijkt.
Gisteren sloeg Tsunami Démocratic een eerste keer toe op de luchthaven van Barcelona. Terwijl een grote groep activisten de toegangswegen liet vollopen, creëerde een ander deel chaos in de luchthaven zelf door massaal te proberen inchecken met valse boardingpassen. Het kwam er tot de eerste confrontatie met de Mossos d’Esquadra, de regionale politie. Die gaf al toe de verwachte acties niet onder controle te zullen krijgen. Er vielen al minstens dertig gewonden in de Spaanse straten.
De golf aan protesten moet aantonen dat de woede algemeen is en de zucht naar onafhankelijkheid nooit groter, maar Catalonië is eigenlijk hopeloos verdeeld over de onafhankelijkheid. Blokkades en acties die het dagelijkse leven bemoeilijken, kunnen de sfeer nog meer gespannen maken dan die al is.
Eind september kwam het net niet tot een vechtpartij in het Catalaans parlement. Premier Joaquim Torra had acht separatisten – allemaal leden van de meest radicale flank van ‘Comités ter Verdediging van de Republiek’ – die vorige maand werden gearresteerd “vrijheidsstrijders” genoemd. Twee van hen hebben toegegeven bommen te hebben uitgeprobeerd zoals die vroeger door de Baskische afscheidingsbeweging ETA werden gebruikt. Volgens de speurders wilden ze bruggen en viaducten beschadigen. De andere politieke partijen waren woedend over Torra’s steun aan “terroristen”.
Donderwolk
De onderlinge verdeeldheid onder de separatisten over welke middelen het doel heiligen, zorgde er ook voor dat het draagvlak voor de beweging wat erodeerde. Bij de laatste betoging tijdens de Catalaanse feestdag waren er “maar” 600.000 betogers, dat is amper de helft van in de hoogdagen. De meesten zweren bij zuivere geweldloosheid, anderen vinden dat die strategie mislukt is en er harde acties moeten komen. Het vonnis van het Hooggerechtshof zal de troepen verenigen. Vooral voor de gematigde krachten binnen de beweging die hopen op een vergelijk met Madrid, is de veroordeling een slag in het gezicht. De man die de zwaarste straf kreeg, was net diegene die zijn nek uitstak om weer met premier Sanchez te gaan praten. Die brug is door het vonnis opgeblazen.
De kloof tussen de Catalanen en de rest van de Spanjaarden is dieper dan ooit. Het overgrote deel van het land vond de straffen te mild, stond achter de beschuldiging van rebellie die uiteindelijk niet werd gevolgd en vindt het ongehoord dat de veroordeelden een halfopen regime krijgen. Op 10 november wacht Spanje opnieuw nationale verkiezingen. Catalonië zal er als een donderwolk over hangen.