Gazet van Antwerpen Stad en Rand
Verzetsstrijder stierf in kamp op dag dat zijn dorp bevrijd werd
Gemeente herdenkt zaterdag 75ste verjaardag bevrijding met hulde aan verzetslieden
Aan het monument op de Kruisweg wordt zaterdag de bevrijding van Wuustwezel op 21 oktober 1944 herdacht. Er wordt ook hulde gebracht aan de verzetslieden die in mei 1944 werden opgepakt en van wie de meesten de concentratiekampen niet overleefden. Onder hen ook Jaak Vermeiren. Hij offerde zich op voor zijn broer.
Oktober 1944. In het noordoosten van de provincie Antwerpen wordt een van de hevigste tankslagen van de Tweede Wereldoorlog uitgevochten. Duitse troepen treffen er het oprukkende Britse leger. Hitler wil absoluut een doorgang naar de economischmilitair zo cruciale Antwerpse haven forceren en tegelijkertijd een wig drijven tussen de Britse en Canadese troepenmacht. In Wuustwezel, Gooreind, Loenhout houdt de bevolking angstig de adem in. Zullen de Duitse linies het houden?
De 49ste infanteriedivisie Polar Bears, bijgestaan door Britse artillerie en luchtmacht, kan die ultieme poging van de Duitsers verijdelen. Op 21 oktober wordt Wuustwezel bevrijd. Er wordt gejubeld, maar ook getreurd om de tientallen burgerdoden en de immense materiële schade.
Nu zaterdag, 19 oktober, wordt het einde van WO II in Wuustwezel passend herdacht aan het monument aan de Kruisweg. “Oktober is niet alleen een tijd om te feesten en om dankbaar te zijn omdat de gemeente 75 jaar geleden werd bevrijd”, zegt Eric Van Goethem, voorzitter van de Polar Bear Assocation. “Het is ook een dag van rouwen en herdenken. We herdenken de bevrijders en gesneuvelden. En we brengen ook een eresaluut aan de mannen van het verzet die in mei 1944 werden opgepakt en van wie de meesten in oktober van dat jaar stierven in de concentratiekampen.”
Verzet en verraad
Het verhaal van die verzetslui is een apart hoofdstuk waard in de Antwerpse geschiedenis van WO II. ‘De vliegroute van de geallieerde bommenwerpers in 1944 liep over onze streek’, schrijft Guido Van Wassenhove in zijn boek Wuustwezel en Loenhout in de
Tweede Wereldoorlog. “Wanneer zo’n bommenwerper door de Duitsers werd neergehaald, kwamen de piloten met hun parachute in deze omgeving terecht. Mensen uit het verzet hielpen de piloten om uit handen van de Duitsers te blijven.”
Na verraad werd de ontsnappingsroute opgerold. Tussen 27 en 31 mei 1944 werden de Wuustwezelse, Gooreindse en Loenhoutse verzetslieden opgepakt. Onder hen ook Jaak Vermeiren.
“Hij wist dat hij zou worden opgepakt, maar weigerde te vluchten uit vrees dat dan een ander familielid zou worden meegenomen”, liet zijn ondertussen overleden broer Jan ooit optekenen. “Op 30 mei werd er ’s nachts op de deur gebonkt. Ons moeder deed open. Vlaams sprekende mannen sleurden mij uit bed. Maar mijn broer Jaak stond op en zei dat hij het was die ze moesten hebben. Moeder wilde nog boterhammen meegeven, maar de mannen zeiden dat het niet nodig was. Dat ze goed voor hem zouden zorgen. We hebben onze Jaak nooit meer weergezien.”
Ontberingen
De families van de gedeporteerde verzetslui bleven na de oorlog nog jaren in het ongewisse over wat er met hun zonen, vaders of broers was gebeurd. Tot Jan Cools, een van de overlevenden van de kampen, zijn trauma’s overwon en zijn verhaal deed aan Guido Van Wassenhove. Hij en de andere verzetslieden werden vanuit Antwerpen naar Buchenwald gevoerd. Vervolgens werden ze gedeporteerd naar het concentratiekamp Dora. De twaalf mannen uit Wuustwezel werden daarna tewerkgesteld in de kampen van Ellrich en Harzungen. Slechts twee onder hen overleefden de maanden van ontberingen.
Jaak Vermeiren stierf in het concentratiekamp van Ellrich op 21 oktober 1944, de dag dat zijn dorp werd bevrijd.
Het bevrijdingsfeest op de Kruisweg begint om 13.45u. Iedereen welkom. Er zijn toespraken, zang, en muziek van Schotse doedelzakspelers.
Jan Vermeiren Broer van gedeporteerd verzetsman
“Ze gingen goed voor hem zorgen, zeiden ze, maar we hebben onze Jaak nooit meer teruggezien.”