Gazet van Antwerpen Stad en Rand
VS en Turkije bereiken akkoord over wapenstilstand
Pence en Erdogan verrassen met akkoord over Noord-Syrië
De VS en Turkije verrasten gisteren met een staakt-het-vuren van 120 uur. Eerder vroeg Trump Erdogan nog “niet idioot” te doen.
kogel is door de kerk: na een vijf uur durend gesprek geraakten de Turkse president Erdogan en de Amerikaanse vicepresident Mike Pence het gisterenavond om 20.30u eens over Syrië.
Dat was een verrassing, want de verwachting over hun ontmoeting was laag. Een dag eerder kwam er nog een golf aan gespierde en bijwijlen groteske communicatie uit het Witte Huis (zie kader). Ook de dreiging van zware Amerikaanse sancties tegenover Turkije, dat economisch al aan het kwakkelen is, hing tot en met donderdagmiddag in de lucht.
Maar plots tweette Trump dat er “een schitterend akkoord”, gesloten was. “Er was wat hardheid (‘tough love’) voor nodig om dit overeen te komen maar het resultaat is goed voor iedereen! Trots!” Ook aan de Turkse zijde klonk het dat “we alles binnengehaald hebben wat we wilden”. Met het akkoord leggen de twee belangrijke NAVO-partners de zaken weer bij. De Koerdische YPGmilitie, tot voor kort een Amerikaanse partner, moet ontwapenen en zich terugtrekken uit een bufferzone.
Optisch en “fake” succes
Wat is er precies overeengekomen? Turkije zal zijn militaire operatie in Noord-Syrië 120 uur (of vijf dagen) stilleggen. In die periode moeten de Koerdische militieleden (YPG) zich verwijderen uit de bufferzone van “ruwweg” 32 kilometer. Dat is de maximale afstand, waar Turkije altijd vragende partij voor was.
In die bufferzone zou het Turkse militaire leger de plak zwaaien, maar de VS zou ‘de samenwerking opdrijven’ om het akkoord in de praktijk uit te voeren. Bijzonder belangrijk voor Turkije is dat YPG zijn arsenaal aan zware wapens zou moeten afgeven en dat hun versterkte uitvalsbasissen afgebroken worden. Eenmaal de Koerdische groep verdwenen is, zullen de Turken hun militaire actie definitief afblazen.
Trump zal dan ook de economische sancties die hij vorige week invoerde tegen Turkije, stopzetten. De VS en Turkije zouden ook samen willen waken over de veiligheid van IS-gevangenen “op een passend niveau”. Europa kan dus nog niet aannemen dat het niet zal moeten opdraaien voor zijn eigen IS-strijders.
Aangezien het akkoord eigenlijk alDe les bevat waar Turkije al maanden, zo niet jaren op aandringt, is het nog maar de vraag waarom de VS zolang moesten wachtten vooraleer toe te geven. We zijn minstens 160.000 vluchtelingen en enkele doden verder.
Niet realistisch
Nog vreemder is dat de bepalingen van het akkoord los lijken te staan van de realiteit op het terrein. Het offensief van de Turken was al uren voor het akkoord tot stilstand gekomen. Donderdagochtend had Turkije volgens de onafhankelijke militaire analist Metin Gurcan 20% van zijn beoogde bufferzone ingepalmd: een centrale strook ergens tussen Tel Abyad en Ras al Ain.
Maar ten westen van die zone, in de belangrijke stad Kobane en nabij Manbij, zitten de Russen die volgens Gurcan ook coördineren met de VS. Ten oosten daarvan, in Qamishli, zou het Syrische regeringsleger al de rol van YPG hebben overgenomen. Kortom: Turkije was al langer omsingeld door partijen waar het niet tegenop kon. De VS zijn de facto niet meester over het terrein.
Wat is dan de betekenis van hun beloftes? Hoe zullen ze YPG dwingen om te ontwapenen nu die groep zich aan de kant van de Russen en Assad moest scharen na Amerikaans verraad?
“Het gewicht verschuift van het front naar het diplomatieke front”, aldus Gurcan. “Of Turkije de overige 80% van zijn bufferzone in handen krijgt aan de onderhandelingstafel, valt te bezien.” Aan die onderhandelingstafel zullen Assad, de Russen en de Iraniërs zitten, maar Pence en Trump hoogstwaarschijnlijk niet. Dat blijkt ook uit Erdogans agenda. Op 22 oktober reist hij voor overleg naar Poetin, op 13 november bezoekt hij Trump.
“Totaal onacceptabel.” Zo noemt Nederlands premier Mark Rutte het geweld tussen Turkse en Koerdische Nederlanders bij een demonstratie in Rotterdam woensdagavond. Bij de manifestatie raakten meerdere agenten lichtgewond en werden in totaal 23 mensen aangehouden na vechtpartijen.