Gazet van Antwerpen Stad en Rand
Zwermen drie keer zo groot als New York
VN vreest voor hongersnood als sprinkhanenplaag niet snel verdelgd wordt
“Een plaag van Bijbelse proportie”, zo noemt de VN de sprinkhanenzwermen die oostelijk Afrika al weken teisteren. Om grootschalige hongersnood te voorkomen, is dringend 100 miljoen euro nodig. Want als de sprinkhanen nu niet verdelgd worden, kan hun aantal in sneltempo nog vijfhonderd keer groter worden. Zeker als het gaat regenen.
De lijst landen die te maken krijgen met de sprinkhanenplaag wordt elke dag langer. In Zuidoost-Azië zijn de problemen groot, net als in de Golfregio. Maar Afrika is het zwaarst getroffen. Somalië, Soedan, Eritrea en Djibouti zijn al kaalgevreten. Kenia wordt overrompeld, de vitale graanvelden van Ethiopië zijn bedreigd en de sprinkhanen beginnen nu aan hun verovering van Tanzania en Oeganda. Het is niet alleen een ramp voor de boeren, maar ook voor de veetelers die soms in een paar uur tijd het veevoer voor maanden zien verdwijnen. Herders moeten toekijken hoe de vlaktes waar hun kuddes grazen tot de laatste sprietjes worden kaalgevreten.
De zwermen hebben intussen ook twee kritieke gebieden bereikt. Aan de grens met Congo zijn zwermen gezien, voor de eerste keer sinds 1944. Dat land kampt, naast gewapende conflicten, al met een mazelenepidemie, ebolabesmettingen en zware ondervoeding. De sprinkhanen kunnen er fataal zijn. Maar vooral het feit dat ze neergestreken zijn in Zuid-Soedan baart grote zorgen. Niet alleen omdat er nu al vijf miljoen mensen in grote voedselonzekerheid leven en 850.000 kinderen er lijden aan ondervoeding, de Zuid-Soedanese zandvlakten zijn ook een uitstekende plek voor de sprinkhanen om opnieuw eieren te leggen. Zo kan het land een ‘hub’ worden om de veroveringstocht verder te zetten.
Tijd dringt Als de plaag nu niet gestopt wordt, dan dreigt een ongeziene hongersnood op het continent.
De tijd dringt, want in de getroffen landen wordt zware regen verwacht. Voor Afrika is dat normaal een zegen, maar nu is het een vloek. Die regens zullen de vegetatie weer doen opbloeien én de eitjes van de zwermen doen uitkomen. Binnen enkele weken zou normaal de belangrijkste oogst van het jaar op het continent beginnen uit te komen. Die nieuwe generatie woestijnsprinkhanen zou zich kunnen aansterken dankzij de nieuwe vegetatie en vervolgens de velden met opkomende oogst leegvreten. Als ze niet bestreden worden, kunnen de zwermen binnen de vier maanden al vijfhonderd keer groter zijn. Terwijl ze nu al gigantische proporties hebben aangenomen.
In Kenia werd een zwerm opgemerkt die volgens de VN drie keer de omvang had van New York, 2.400 vierkante kilometer. In een dergelijke wolk zitten volgens experten 36 miljard sprinkhanen, die op één dag verslinden wat negentig miljoen mensen nodig hebben aan voedsel.
Uitzonderlijk geval
Sprinkhanenplagen worden al sinds het begin der tijden gesignaleerd, maar volgens de VN is deze uitzonderlijk. “Het is een Bijbelse plaag en deze keer is hij ook uitgegroeid tot Bijbelse proporties”, werd gisteren gesteld.
De verdelging is intussen al weken aan de gang. In Kenia en Ethiopië gebeurt dat met sproeivliegtuigen, in Oeganda zijn sinds twee weken tweeduizend militairen ingezet. Ze opereren van zodra de duisternis invalt tot zonsopgang, terwijl de sprinkhanen rusten. Maar het lijkt vooral een gevecht tegen de bierkaai.
De komende vier maanden is minstens 130 miljoen euro nodig om het tij te doen keren. Met dat geld kunnen de slachtoffers van de zwermen worden geholpen en kunnen meer vliegtuigen en verdelgingsmiddelen worden ingezet. Ondanks herhaalde smeekbedes werd amper 30 miljoen opgehaald. Nochtans, zo stelde de VN scherp, is het niet alleen humaner om een hongersnood te voorkomen dan er een te verlichten, het is op de lange termijn ook goedkoper. Als de sprinkhanen hun opmars voortzetten, zal de gevolgen ervan opvangen vijftien keer meer kosten dan ze nu te vernietigen.