Gazet van Antwerpen Stad en Rand
Dichteres van de Primark
Wekt een modeketen poëtische gedachten bij u op? Bij Dominique De Groen (28) alleszins wel. Een half jaar werken tussen de kledingrekken van Primark resulteerde in de debuutbundel Shop Girl. Al even geëngageerd is Sticky Drama, dat haar als enige Vlaamse een nominatie voor de Herman de Coninckprijs opleverde.
Vandaag, 21 maart, breekt de lente aan, maar wappert ook de vlag van Wereld Poëziedag. Dan wordt in Vlaanderen ook de Herman de Coninckprijs uitgereikt aan de beste poëziebundel van 2019. De Nederlandse Eva Gerlach mag juichen (zie kader), maar ook Dominique De Groen (28) kan trots zijn: ze was de enige Vlaamse genomineerde en bovendien de benjamin in het gezelschap. De Gentse maakte onlangs nog deel uit van de schrijverskaravaan van Saint Amour.
Voor jou nochtans geen liefdesgedichten, Dominique. Je wordt weleens omschreven als politiek dichter.
Dat ik in mijn poëzie niet in de eerste plaats de liefde bezing, is geen bewuste keuze. Ik schrijf over wat me bezighoudt, en dat zijn eerder hete hangijzers in de wereld om me heen. Het onderscheid dat vaak gemaakt wordt tussen poëzie over emoties en poëzie over politiek onderschrijf ik niet. Mijn gedichten uit Sticky Drama (2019) zijn gegroeid uit angsten omtrent het klimaat. Mijn poëzie mag dan niet over gevoelens an sich gaan, ze wordt er wel uit geboren.
Je debuut Shop Girl (2017) kwam er na een job bij Primark. Hoe kwam je bij een modeketen terecht?
Na studies Engelse Literatuur en Latijn in Glasgow, ben ik in 2014 in Gent neergestreken. Aan de UGent heb ik eerst twee jaar aan een doctoraat geschreven, maar dat zoog me mentaal compleet leeg. Ik snakte naar werk dat ik niet mee naar huis zou nemen. Liefst een halftijdse job, zodat er tijd zou resten om te schrijven. Zo ging ik dus in de winter van 2016 aan de slag bij Primark aan de Langemunt in Gent. Als een levende kleerhanger stond ik aan de paskamers om spullen aan te nemen die niemand wilde. Onbewust werd ik er geconfronteerd met productieprocessen en uitwassen in de kledingindustrie, en met de effecten van het kapitalisme op de mens. Zo stak de poëzie van Shop Girl de kop op.
Je schrijft over hebberige klanten, en hoe het winkelpersoneel de uitwassen van het kapitalisme aan den lijve ondervindt.
De sfeer in Primark was geeneens zo verschrikkelijk, en ook de collega’s vielen mee, maar achter de schermen van zo’n concern broeit een heel andere wereld. Alles draait er rond het behalen van targets. De verkoop van spotgoedkope kledij leidt tot irrationeel gedrag. Ik heb mensen zien vechten om een pyjama. Klanten nemen vaak ook niet eens de moeite om gevallen kleren weer op te rapen. ‘Waarom zou je, ze kosten toch bijna niets.’ Het publiek heeft geen respect voor het personeel, net als de chefs. Als je als verkoopster niet gedurig glimlachte, werd je op de vingers getikt. Shop Girl is een aanklacht tegen het kapitaal en de effecten ervan op mijn eigen lichaam. ’s Avonds had ik kaakpijn van almaar te glimlachen en stond mijn lijf vol blauwe plekken van het getrek en geduw tegen rekken.
Is de ‘klimaatpoëzie’ van Sticky Drama ook uit zo’n ervaring geboren?
Nee, een drietal jaar geleden voelde ik mij heel angstig en ongerust over de opwarming van de aarde, de stijging van de zeespiegel en de plastic soep in de oceaan. Vanuit dat gevoel wilde ik poëzie schrijven die ook een hoopvolle kant in zich draagt. Het tweede deel van Sticky Drama is geschreven vanuit het standpunt van een bacterie. Nadat ze duizenden jaren in de permafrost heeft liggen sluimeren, leeft ze door de opwarming weer op. Zou het smelten van de ijskap adem geven aan nieuwe levensvormen? In mijn tweede bundel heb ik mijn verbeelding de vrije loop gelaten en groeit uit de versmelting tussen een bacterie en de mens een wezen dat in staat is plastic af te breken.
Na twee dichtbundels werk je nu aan een roman. Het hoofdpersonage verwijst naar Britney Spears!
Die zangeres boeit me; zowel haar muziek als haar levenswandel. Nadat ze jarenlang een van de koplopers in de teen pop was, werd Britney Spears in 2008 onder curatele van haar vader geplaatst. Niets kon de zangeres nog goed doen. Een jonge vrouw die compleet het noorden kwijt is, daar smullen kijkers van. Spears werd het slachtoffer van een systeem dat haar financieel en mentaal onder de knoet wil. Haar zaak toont aan hoe zwak vrouwen nog al te vaak in de media worden afgeschilderd. In mijn roman zoekt een paranormale detective een verdwenen meisje dat als twee druppels op Britney Spears lijkt. Het boek doorkruist verschillende tijden en plaatsen: van heksenverbrandingen in Schotland tot de kolonisatie in de VS. In september 2021 hoop ik de roman klaar te hebben; dan word ik 30.
Ook collega’s als Charlotte Van den Broeck, Carmien Michels of Marieke Lucas Rijneveld hebben de kaap van de 30 nog niet eens gerond. Is poëzie weer hip?
Dat weet ik niet, tijdens optredens zie ik in elk geval veel jong volk in de zaal. Toen ik in 2014 met poëzie begon, was er een groot circuit van Open Mics. Dat wedstrijdelement van ‘om ter best een tekst ten berde brengen’ ligt me intussen minder, maar tijdens literaire avonden ontmoet ik wel veel collega’s, vooral uit Nederland. Ook mijn lief, Arno Van Vlierberghe, is dichter. We schrijven geen liefdesbrieven, nee, maar zijn wel geïnteresseerd in elkaars werk. Als mijn eerste lezer voedt hij me met feedback.