Gazet van Antwerpen Stad en Rand
“Een bevreemdende plek, maar geen mislukte”
Regisseur Maarten Bernaerts maakt met ‘Annapolis’ documentaire over Linkeroever
Geen enkele wijk die in honderd jaar zo’n evolutie heeft doorgemaakt als Linkeroever. Geen enkele wijk ook die door buitenstaanders zo lelijk gevonden wordt en door haar inwoners zo geliefd is. Regisseur Maarten Bernaerts (34) werkte zes jaar lang aan Annapolis, een documentaire waarin hij Linkeroever als mens portretteert. “Ik ben zelf ook steeds meer Linkeroever gaan houden.”
“Door mijn aderen stoomt leven als de mensen door de tunnels. Mijn hart slaat het tempo van de roltrappen. Ik adem in bij eb en adem uit bij vloed.” Aan het woord is de ziel van Linkeroever, verbeeld door regisseur Maarten Bernaerts met de stem van Reinhilde Decleir. Geen saaie voiceover met feitelijke informatie, maar een wijk met emoties die gelaten ondergaat wat stadsplanners en architecten hebben bedacht.
“Ik was als kind al gefascineerd door Linkeroever”, vertelt Maarten Bernaerts. “Een tante van mij woont daar in een flat en als kind vond ik het al een speciale plek. De combinatie van de woonblokken, de natuur en de nabijheid van de stad heeft mij altijd aangetrokken.”
Een jaar of zes geleden besloot Maarten er een documentaire over te maken. Hij ging op zoek naar mensen die in de verschillende soorten gebouwen wonen op Linkeroever. “Hoe langer ik ermee bezig was, hoe meer het besef doordrong dat de plek waar ze woonden eigenlijk niet zo veel uitmaakte. Zowel de architectuur als de verhalen van de mensen waren terug te brengen tot de maakbaarheid van het leven. Het doel was ooit om van Linkeroever de ideale stadswijk te maken. Dat is niet helemaal gelukt, maar de bewoners proberen op hun beurt wel het beste van hun leven te maken.”
De zussen Josine en Lina De Keuster kijken met nostalgie terug naar het oude dorp van vroeger. Omed Siwaily uit Irak ziet Linkeroever als een soort wachtplaats. Het echte leven, werk, winkels en drukte is aan de overkant. Charly Badibanga heeft zelf een zwaar verleden en probeert nu jongeren te motiveren om wel de juiste keuzes te maken. Hij noemt Linkeroever een bootcamp waar je levenslessen opdoet, maar ook een magneet
waar je altijd opnieuw naartoe getrokken wordt. En dan is er nog André Van de Borght die de reus Anneke Mossel in het leven riep om de verbondenheid te bevorderen. “Toen we een scène wilden filmen met twee reuzen die door een verlaten Europark dwaalden, kwam iedereen kijken wat er gebeurde. Dat was mooi om te zien.”
Architectuurwedstrijd
Terug naar de geschiedenis. In 1933 werd er een architectuurwedstrijd uitgeschreven om van Linkeroever een nieuwe woonwijk te maken. De stad had Linkeroever net ingelijfd en de konijnenpijp en de Voetgangerstunnel verbonden de twee stadsdelen.
Maarten Bernaerts: “Het ontwerp van Le Corbusier sprong eruit, maar zijn voorwaarde was dat alles tegelijk moest worden uitgevoerd. Dat kon niet, dus stelde het stadsbestuur de architecten Van Heem en Van Averbeke aan om een synthese van alle plannen te maken. Dat plan werd een flauw afkooksel van alle ambitieuze en vernieuwende ontwerpen die gemaakt waren.”
Uiteindelijk bleef enkel het stratenplan over en werden verschillende delen van Linkeroever in de jaren vijftig, zestig en zeventig geleidelijk ontwikkeld. In de documentaire bespreken enkele bekende architecten, onder wie Luc Deleu, Alexander D’Hooge en stadsbouwmeester Christian
Rapp, hun visie op Linkeroever vanuit de bovenste verdieping van de Chicago Building. “Ik heb er bewust voor gekozen om hen op een andere hoogte te zetten: zij kijken vanuit de hoogte naar Linkeroever zoals een architect kijkt naar zijn plannen op de tekentafel. Sommige vinden dat we de blokken beter kunnen afbreken om er iets nieuws te zetten. Mij lijkt dat te radicaal, laat Linkeroever liever organisch verder ontwikkelen.”
Prachtig uitzicht
De ideale stad is uitgedraaid op een compromis, maar de regisseur noemt het niet graag een mislukking. Maarten Bernaerts overwoog zelf om op Linkeroever
te gaan wonen op het moment dat hij met zijn vriendin een huis zocht. “Zij was minder enthousiast, vooral door het fileprobleem aan de Kennedytunnel, dus uiteindelijk werd het Mortsel. Maar ik raad iedereen aan om af en toe naar Linkeroever te wandelen: die tunnel door, een bevreemdende ervaring, en dan als beloning een prachtig uitzicht op de stad.”
Vanaf woensdag 25 maart gaat Annapolis digitaal in première via www.dalton.be (in plaats van op het afgelaste Docville in Leuven). Ticket: 4 euro. Onder voorbehoud komt de documentaire in juni nog in de zalen
Maarten Bernaerts
Regisseur ‘Annapolis’
“Ik was als kind al gefascineerd door Linkeroever. De combinatie van de woonblokken, de natuur en de nabijheid van de stad heeft mij altijd aangetrokken.”