Gazet van Antwerpen Stad en Rand
“Fotografie was een manier om als vrouw onafhankelijk te zijn”
De keuze van Tamara Berghmans, curator beeld van het FOMU: een foto van de Arabische Lente en een experimentele fotografe uit de 19de eeuw
“Het werk van fotografe Bieke Depoorter is heel toepasselijk voor deze periode waarin veel mensen aan huis gekluisterd zijn. Ze maakte in Egypte foto’s van mensen die op hun manier ook afgezonderd waren”, zegt curator beeld en onderzoeker op de afdeling collectie van het FOMU Tamara Berghmans. Verder selecteerde ze ook een werk van de Britse Julia Margaret Cameron (1815-1879). “Twee vrouwen. Want er wordt te vaak vergeten dat veel goede fotografen vrouwen waren én zijn.”
“Bieke Depoorter is als fotografe verbonden aan het fotoagentschap Magnum en reisde tijdens de Arabische Lente door Egypte. Daar fotografeerde ze mensen in hun eigen omgeving. Maar eigenlijk was het meer dan dat. Ze probeerde elke nacht op een andere plek bij iemand te logeren, wat betekende dat ze even het leven van deze mensen deelde”, vertelt Tamara Berghmans.
Het resultaat van die rondreis werd later uitgegeven als fotoboek. “En met dat boek trok Bieke Depoorter in 2017 opnieuw naar Egypte. Daar ze zocht ze mensen op en ging ze met hen in gesprek. Wie dat wilde mocht iets in het boek schrijven, wat uiteindelijk leidde tot foto’s met teksten. Enkele daarvan zijn in boekvorm verschenen.”
Het FOMU heeft een foto van Bieke Depoorter, zonder tekst, gekocht en toegevoegd aan de museumcollectie. “Veel van de mensen die de fotografe ontmoette tijdens haar rondreis zaten thuis. Dat past wel een beetje bij de situatie waarin we nu in eigen land zitten”, vervolgt Tamara Berghmans.
Kolenhok wordt donkere kamer
Julia Margaret Cameron is een fotografe uit een ander tijdperk. “Op de foto uit 1872 die ik geselecteerd heb, staan King Lear en zijn drie dochters uit een van de stukken van Shakespeare. De modellen zijn haar man en drie meisjes uit haar omgeving. Julia Margaret Cameron gebruikte wel vaker mensen die ze kende als model. Dienst- en buurmeisjes, bijvoorbeeld.”
Julia Margaret Cameron was een laatbloeier en begon pas op haar 48ste te fotograferen. “Van het kippenhok maakte ze een studio, het kolenhok werd de donkere kamer. Misschien kan dit mensen die nu binnen zitten inspireren.”
De fotografe kwam uit de betere kringen en huwde met een Britse koloniaal die in India werkte. “Later is het echtpaar teruggekeerd naar Engeland. De fotografie was voor deze vrouw ook een manier om te bewijzen dat ze onafhankelijk kon zijn van het inkomen van haar man. Dat was voor haar erg belangrijk en in de negentiende eeuw eerder ongebruikelijk.”
Het werk van Julia Margaret Cameron be
Tamara Berghmans
FOMU
“Veel van de mensen die de fotografe ontmoette tijdens haar rondreis in Egypte zaten thuis. Dat past wel een beetje bij de situatie waarin we nu in eigen land zitten.”
staat vaak uit portretten en is doorgaans romantisch. “Maar het was voor die tijd ook erg experimenteel. Ze maakte bijzondere portretten die ook nu nog steeds populair zijn bij de liefhebbers. Voor mij is deze fotografe een van de belangrijkste uit de negentiende eeuw.”