Gazet van Antwerpen Stad en Rand
Philippe De Backer, minister voor Corona
ANTWERPSE LIBERALE MINISTER (41) IS PLOTS DE MAN DIE VOOR MONDMASKERS EN TESTS MOET ZORGEN
Philippe De Backer sliep deze week drie uur per nacht, nog een uurtje minder dan die andere virusbestrijder, Marc Van Ranst. “Ik heb meestal maar een stuk of vier uur nodig. In deze periode is dat wel handig”, zegt de Antwerpse Open Vld-minister. Het zal wel zijn dat het handig is. De Backer is in de regering-Wilmès verantwoordelijk voor mondmaskers en coronatests. Zelden staan er voor een politicus zo letterlijk mensenlevens op het spel.
De wendingen in de carrière van Philippe De Backer zijn echt onwaarschijnlijk. In januari vorig jaar kondigde hij met een krop in de keel zijn afscheid van de politiek aan. De doctor in de biotechnologie zag zijn toekomst in de privé. Hij was wel bereid om nog even de rit uit te doen in de regering van lopende zaken. Die rit duurde uiteindelijk meer dan een jaar. Tot vorige week, toen de minderheidsregeringWilmès de eed aflegde. Even was er sprake van om die regering af te slanken tot een kleinere noodregering, maar het telefoontje naar De Backer dat hij minister af was, kwam dan toch niet. Integendeel. Hij is nog altijd minister van Digitale Agenda, Telecommunicatie en Post, belast met Administratieve Vereenvoudiging, Bestrijding van de sociale fraude, Privacy en Noordzee. En hij leidt nu ook de zoektocht naar mondmaskers en beschermende kledij, staat in voor de organisatie van coronatests en coördineert de taskforce voor data om de pandemie in kaart te brengen. Waarmee de man die al een paar keer op vertrekken stond ineens een absolute hoofdrol heeft in de regering. Het interview moest telefonisch plaatsvinden, vrijdagmiddag, vlak na een videoconferentie met het kernkabinet die De Backer had vanuit zijn huis in hartje Antwerpen.
Is dat slopend, telkens weer dat uitgestelde afscheid?
Ik ben altijd hypergemotiveerd gebleven. Ik heb altijd gedaan wat gedaan moest worden en nu neem ik mijn verantwoordelijkheid in deze noodsituatie. Noem het een plicht, zoals het dat voor veel mensen is.
Maar wat een ommekeer, plots zo in het oog van de coronastorm.
Ja, misschien. Maar ik heb direct aanvaard toen het mij gevraagd werd. Het heeft voor mij niks met politiek te maken. Het draait om plicht en verantwoordelijkheid, proberen het land aan de gang te krijgen en de mensen in de eerstelijnszorg te ondersteunen.
Wat zegt uw vrouw ervan?
Zij heeft ook een zware job. Ze ziet mij bezig in mijn nieuwe job en ze steunt mij volledig. We hebben twee jonge kinderen, maar met telewerk en goede afspraken lukt dat wel. Ik werk bijna permanent thuis. De meeste vergaderingen doe ik via videoconferentie.
Is dat niet lastig als u zo veel te coördineren hebt?
Ik vind het juist makkelijker. Ik ben ook minister van Digitale Agenda, mag je niet vergeten, ik heb hier ervaring mee. Een voordeel is dat je afspraken kort en duidelijk kunt houden. Ook als ik de premier moet spreken, kan dat perfect vanop afstand.
Het zijn lange dagen voor u.
Ja. Ik sliep deze week gemiddeld van drie tot zes. Ik heb meestal maar een stuk of vier uur slaap nodig. Het is wel zeer hectisch geweest. We moesten veel uitbouwen. Er zal af en toe wel eens een uurtje extra slaap inzitten, maar voorlopig is het alle hens aan dek. Ik heb vijf verschillende werkgroepen opgericht voor de coronacrisis: voor de tests, om aan medicijnen te geraken, aan medische apparatuur, aan beschermingsmaterialen en voor de distributie.
Maggie De Block heeft u gevraagd om dat ter harte te nemen. Is dat een vergiftigd geschenk? Men kan het nooit goed genoeg doen.
We doen ons best. Er zullen nog fouten gebeuren. Dit is een wereldwijde crisis en iedereen is op zoek naar dezelfde materialen. Er zullen nog bestellingen niet toekomen, maar we doen er alles aan om het te doen lukken en om het snel bij de mensen op het terrein te krijgen.
Er zijn intussen 16 miljoen chirurgische mondmaskers geleverd, die vooral de anderen beschermen, en 1,1 miljoen FFTP2-maskers, die ook de drager zelf beschermen. Hoeveel is er nog nodig?
We hebben de piek nog niet bereikt. In de eerstelijnszorg hebben we een grote inspanning gedaan. Maar ik probeer zo veel mogelijk medisch materiaal naar hier te krijgen. Ik kijk vooruit en ik hou ook rekening met een worstcasescenario. We zoeken overal waar we maar kunnen, bij bekende leveranciers én bij nieuwe, in binnen- en buitenland. We brengen hier productie op gang en ik probeer stocks die bedrijven in het buitenland bewaren naar hier te krijgen. We bekijken ook alle mogelijke innovatieve oplossingen. We doen alles wat maar mogelijk is.
Maar vanaf hoeveel maskers kunnen we een beetje gerust zijn?
We zijn volop bezig. Laten we zeggen dat ik hoop te eindigen met veel ongebruikte maskers in een hangar.
Waar hebt u die maskers nog gevonden, nu heel de wereld erop jaagt?
Een beetje overal. Europa, Azië… Je contacteert leveranciers of producenten rechtstreeks, onderhandelt, probeert tot een juiste prijs te komen, laat mensen ter plaatse controleren of het om een degelijke firma gaat. Dat kan bijvoorbeeld inhouden dat mensen, via onze ambassade in Peking, fabrieken in China bezoeken. We benutten ons economisch netwerk maximaal.
Toch hoor je nog veel klachten van verzorgend personeel over het tekort aan beschermende brillen, handschoenen, schorten, gel...
Niet alle noden zijn opgelost, dat is waar. En veel mensen vragen maskers, maar ze vergeten soms dat een gewoon chirurgisch masker de buitenwereld tegen jou beschermt, maar dat je daarom niet zelf beschermd bent. Afstand houden, handen wassen en in uw kot blijven zijn belangrijker nu. We doen er nu alles aan om de nodige materialen op de juiste plaats te krijgen: in de ziekenhuizen, maar ook in woonzorgcentra en andere instellingen. Er is een lijst met prioritaire afnemers. We hebben al een goed volume kunnen bedelen aan hen.
Uw verantwoordelijkheid lijkt me verpletterend. Hier kunnen mensenlevens van afhangen.
Ja, dat is een grote verantwoordelijkheid. Daarom zijn alle maatregelen zo belangrijk, daarom hebben we zo snel mogelijk geleverd aan de eerstelijnszorg.
Nog cruciaal zijn de beademingsapparaten die zwaar zieke patiënten tot twintig dagen lang nodig hebben. Bij ons worden 500 patiënten beademd. Wereldwijd zijn er tekorten. Hebben wij nog een reserve?
We proberen dat zo goed mogelijk in kaart te brengen en de ziekenhuizen helpen ons daarbij. We hebben nog een reserve, met apparaten die nog niet gekoppeld zijn aan bedden, die we extra kunnen inzetten. Het is nu nog voldoende, maar we proberen dus alle mogelijke materialen maximaal naar België te halen of innovatieve oplossingen te bekijken.
Kunt u garanderen dat er geen tekort zal zijn?
Het hangt echt af van hoe het virus zich verspreidt. Denk aan de lockdownparty’s waarvan we het effect nu nog zien. Het is moeilijk geweest, er zullen nog moeilijke weken volgen, maar we hebben al bergen verzet. Honderden ziekenhuisbedden zijn er bijgekomen, zoveel maskers en toestellen zijn geleverd of besteld. Maar er is ook de snelheid van het virus. We hebben gelukkig een excellent ziekenhuisnetwerk en toppersoneel. Ik denk dat we Italiaanse toestanden zullen kunnen vermijden.
De tests dan. Door samenwerking met bedrijven en universiteiten gaan we die kunnen opdrijven tot tienduizend per dag.
Ja. Ons land staat heel sterk in de biotechnologie. In een kleine week zijn we erin geslaagd de ondernemingen in de biotech en de farma en de universiteiten en de overheid allemaal op één te lijn te krijgen. Zo kunnen we het aantal PCR-testen, de meest betrouwbare, opvoeren tot 10.000 per dag. Daar starten we maandag mee.
Dat klinkt als een krachttoer.
We hebben aan alle betrokkenen gevraagd welke instrumenten zij in huis hebben en om snel een procedure te valideren. Die is nu uitgerold. Het is knap werk van hen allemaal samen. Het is ons geluk dat wij veel van die bedrijven hebben. Ik heb een voor een mijn contacten gebeld in de sector met de vraag om mee te werken.
Er komen ook sneltests.
Ja. Voor alle patiënten die met coronasymptomen in de ziekenhuizen toekomen, gebruiken we een door een Waalse firma ontwikkelde sneltest. Die geeft snel resultaat, maar is minder betrouwbaar: als de test positief is, heeft de patiënt zeker corona. Maar bij een negatieve test heb je nog geen zekerheid. Het is wel nuttig voor een eerste triage.
Ten derde zijn er de tests die nagaan of iemand al ziek is geweest, antilichamen heeft en dus immuun is.
Dat is voor over een paar weken. Immuniteit is cruciaal als je de lockdown wil afbouwen. Dan moet je op grote schaal kunnen nagaan wie immuun is en zou kunnen gaan werken. Maar deze tests staan nog niet op punt, ze zijn nog niet gevoelig genoeg. We zijn daar volop mee bezig. Vervolgens kunnen we ze uitrollen naar de brede bevolking.
In nog een volgende fase kun je gaan testen en tracen op grotere schaal. Wie positief test, moet dan thuisblijven. En eventueel ook de mensen met wie hij of zij contact had.
Daar is nog meer onderzoek en discussie voor nodig. Hoe ga je traceren? Hoe ver ga je met die opvolgingsmaatregelen?
Veel testen, is in elk geval de boodschap.
Duitsland zit aan 500.000 tests per week, maar dat komt in verhouding met de bevolking ongeveer neer op wat wij gaan doen. Vergeet niet dat wij ook al een tijd bezig zijn met 2.500 tests per dag. Onze aanpak wordt internationaal geprezen, onlangs nog in de Geen enkel land heeft zo’n aanpak klaar als wij nu. We zijn daar uniek in. Heel de wereld komt naar hier kijken.
Financial Times.
Kan ik binnenkort even langsgaan bij de apotheek voor een sneltest?
De tests zullen eerst in de ziekenhuizen en nadien onder controle van de artsen blijven. We gaan wel steeds meer mensen testen. Nu zijn dat nog alleen zorgverleners en zieken met symptomen. Die criteria zullen veranderen.
Naar hoeveel tests gaan we? Is een veelvoud van 10.000 per dag mogelijk?
Dat kan, ook omdat je de drie teststrategieën combineert: PCR, snelle tests en tests op antilichamen.
U gaat ook samen met de telecombedrijven na hoe kunnen helpen: men kan de verplaatsingen van mensen volgen via hun big data smartphone en die vergelijken met de kaart van coronabesmettingen.
Ja. Zo kun je bijvoorbeeld controleren of de maatregelen effect hebben en hoe mensen zich verplaatsen. Dat blijkt goed mee te vallen. 80 procent blijft binnen de gemeente. We anonimiseren alle gegevens. Niets is met naam. We respecteren de privacy volgens de Europese regels en staan onder toezicht van een ethische commissie. Ik kreeg trouwens deze week telefoon van de Europese Commissie. Ze vinden ons datasysteem fantastisch en zouden het over heel Europa willen uitrollen.
We zouden een stap verder kunnen gaan. Met een app bijvoorbeeld, en een lijst met alle mensen die positief zijn. Als je dan in een supermarkt komt waar zo iemand aanwezig is, dan waarschuwt de app je met een berichtje. Volgens Marc Van Ranst gebeurt er onderzoek naar zo’n app. De app zou ook kunnen traceren met wie een besmet iemand in contact is geweest.
Dat onderzoek is een deel van de strategie. Maar we willen tegelijk de privacy respecteren. Ik wil niet de kant op van Aziatische landen als Singapore, Zuid-Korea of China. In China moet je dagelijks je temperatuur meten en in een door de overheid gecontroleerde app ingeven. In Zuid-Korea is er een databank van iedereen die positief heeft getest en waar de app voor waarschuwt als die in je buurt komen. Maar ik wil niet dat mensen gestigmatiseerd worden.
De vraag is dan wat er wel mogelijk wordt. Misschien zijn veel mensen wel bereid om tijdelijk een beetje privacy op te geven tegen het coronavirus.
Ja, de vraag is wat doenbaar is conform onze normen. Ook in de wetenschap dat de gegevens die je bijhoudt na een aantal weken weer verdwijnen. Wat zouden dan de voorwaarden kunnen zijn? We zijn daarover aan het discussiëren met de ethische commissie. We hebben een voorstel gedaan.
Dat zijn vast moeilijke gesprekken.
Ja, en dat moet ook. Ik vind privacy heel belangrijk, maar gezondheid ook. De discussie is volop bezig. Zoals altijd zullen de Belgen er wel in slagen met een innovatieve oplossing te komen.
Hoe ziet u de toekomst?
We gaan nog moeilijke weken tegemoet, maar ik ben ervan overtuigd dat we het virus zullen verslaan en dat we dit te boven komen. We zullen hier sterker uit komen. En tegen een volgende keer zullen we een stuk beter voorbereid zijn.
En u persoonlijk? Gaat u nog steeds stoppen?
Mijn opdracht is over zes maanden voorbij, tenminste als dan de coronacrisis zoals we die nu kennen voorbij is. Dan komt er een nieuwe regering en dan stop ik.
Echt?
Ja. Ik ben echt niet bezig met politiek. Ik focus alleen op wat nodig is aan middelen en materialen om mensen te beschermen en levens te redden. Dat wil ik tot een goed einde brengen.
Philippe De Backer
Open Vld "Ik ben echt niet bezig met politiek. Ik focus alleen op wat nodig is aan middelen om mensen te beschermen en levens te redden.” Philippe De Backer
Open Vld "Dit is een wereldwijde crisis. Iedereen is op zoek naar dezelfde materialen. Maar we zoeken overal waar we maar kunnen, in binnenen buitenland.” Philippe De Backer
Open Vld "Ik denk dat we Italiaanse toestanden zullen kunnen vermijden. Heel de wereld komt naar hier kijken. Geen land heeft zo’n aanpak klaar als wij nu.”