Ook politie en supermarkten willen meer mondmaskers

Virologen zijn het niet (meer) eens over de juiste strategie

‘Gewone’ burgers hebben géén mondmasker nodig, het heeft geen zin, alleen voor zorgverleners is het nuttig. Zo werd het ons herhaaldelijk ingepeperd door overheid en experts. Maar nu zegt viroloog Marc Van Ranst dat het in sommige gevallen wél zin kan hebben om een mondmasker te dragen. Intussen maken sommige Europese landen ze zelfs verplicht. Wat moet je nu geloven?

“Op straat heeft het geen enkele zin”, zegt Van Ranst. “Alleen op werkplekken waar het onvermijdelijk is dat je elkaar op minder dan 1,5 meter nadert, kan het zinvol zijn.”

Van Ranst vermoedt dat als de maatregelen versoepeld worden, mondmaskers wél nodig kunnen zijn, wanneer het openbaar vervoer opnieuw gepromoot wordt en iedereen tegelijkertijd de supermarkt in mag.

In welke landen is het verplicht?

Onder meer in Tsjechië, Slovenië en Bulgarije. Oostenrijk voerde een verplichting in voor wie naar de supermarkt gaat. De Wereldgezondheidsorganisatie raadt mondmaskers alleen aan voor wie een besmette patiënt verzorgt of voor wie zelf geregeld moet hoesten of niezen.

Komt zo’n verplichting er ook in België?

“We leven in zulke vreemde tijden dat ik niet meer durf zeggen dat we dit nooit gaan doen”, zei infectiologe Erika Vlieghe van het UZA in De Afspraak. “Maar we mogen niets opleggen dat we niet hebben. En we hebben die maskers nog altijd niet.”

“Als je een oneindige voorraad hebt, kun je er dingen mee doen”, zegt Van Ranst. “Maar als er geen maskers zijn, kan je ze niet gaan toveren om aan de mensen te gaan geven.”

Moet ik zelf een mondmasker dragen? Antwerps spoedarts Luc Beaucourt vindt dat een verplichting er wel zou moeten komen. Heeft de overheid gelogen over het nut van een mondmaskers?

De geruststellende communicatie was duidelijk bedoeld om te voorkomen dat mensen mondmaskers zouden gaan hamsteren op een moment dat ziekenhuizen en dokters ze hard nodig hebben. Maar er zijn ook wetenschappelijke redenen. “Een mondmasker dient in de eerste plaats om anderen te beschermen als je zelf besmet bent”, zegt viroloog Steven Van Gucht van Sciensano. Hij waarschuwt ook voor een vals gevoel van veiligheid.

Mag de overheid de waarheid verzwijgen in het algemeen belang?

Ethici geloven niet dat de waarheid hier geweld is aangedaan. Dat zou volgens hen ook contraproductief zijn. Volgens Michel Deneyer, medisch ethicus aan de VUB, mag een overheid rekening houden met de psychische impact van de crisis, maar de waarheid geweld aandoen kan niet. “Dit is not done in een periode waarin de gezondheid en mensenlevens op het spel staan.”

Volgens moraalfilosoof Patrick Loobuyck (UA en UGent) is er een vorm van ethiek die ervan uitgaat dat je nooit mag liegen en een waar je vooral naar de gevolgen kijkt. “En dan mag een leugentje om bestwil wel, omdat dat goede gevolgen heeft. Het nadeel is wel dat het vertrouwen in de overheid wegsmelt als uitkomt dat het niet waar is”. Daarom raadt Loobuyck de overheid aan om altijd eerlijk te communiceren. “Er is nu een groot draagvlak voor de maatregelen. Een loopje nemen met de waarheid ondermijnt dit volledig. Ik zou daar zeer voorzichtig mee zijn.”

FOTO ISOPIX