Gazet van Antwerpen Stad en Rand
“Ik ben nu zo vermomd dat tv-kijkers me niet herkennen”
Stef Vanlee (44)
staat als verpleegkundige in de vuurlinie in ZNA Jan Palfijn op corona-afdeling
Recent zag u Stef Vanlee (44) aan het werk als scheel Steventje in de Eén-serie Dertigers. Maar hij is ook al 21 jaar aan de slag in ZNA Jan Palfijn in Merksem. Als spoeden MUG-verpleegkundige helpt hij slachtoffers van het coronavirus. “Bij sommige mensen regeert de angst, ook al hebben ze amper klachten. Ze huilen uit schrik dat ze door het virus zullen sterven.”
“Vorig weekend hadden we op zaterdag negen opnames en acht daarvan hebben positief getest op Covid-19”, vertelt Stef Vanlee ons vlak voor hij aan zijn shift begint. Sinds de crisis uitbraak is hij fulltime aan het werk in het ziekenhuis. In 2016 begon hij parttime te werken door televisie- en theaterwerk. Zo duikt hij geregeld op als arts in Familie en de scripted realityreeks SOS 112. En hij maakt de voorstelling Fractie Van
Een Seconde rond verkeersveiligheid. “Deze coronacrisis is een moeilijke, maar tegelijk boeiende tijd”, vertelt hij. “Ik merk dat de motivatie en teamspirit bij iedereen groot is. Dat is eigen aan verplegend personeel in tijden van een crisis. Dan kijk je niet vanaf de zijlijn toe. Als de nood hoog is, komen we onmiddellijk naar het ziekenhuis. Dat mensen ons een warm hart toedragen, moedigt aan om door te doen.”
Krijgen jullie van al die acties iets mee?
Naast ons is een groot appartementsgebouw. Om 20u stipt begint een deejay drie liedjes te spelen op zijn terras. Ambiance verzekerd. Er is ook een wandelgroepje met gele hesjes. Die komen langs de ingang van de spoedafdeling om ons te steunen. Het zijn overigens niet alleen wij, maar ook het keuken- en poetsteam en alle andere medewerkers die in de bloemetjes mogen gezet worden. Je bent maar zo sterk als je zwakste schakel.
Zit u na verloop van tijd niet op uw tandvlees?
Voorlopig is dat niet het geval. Het werkrooster is bij ons nog onling, gewijzigd. Dat is een goed teken, want dat wilt zeggen dat er geen overrompeling is van patiënten. Ik doe zowel vroege als late shiften, maar dat zijn normale werkuren. Daarnaast zijn het chirurgisch daghospitaal en de operatiekamer gesloten. Die mensen helpen ons ook, waardoor er meer helpende handen dan gebruikelijk zijn.
Hoe reageert men thuis op de situatie?
We werken allebei in de zorgsector. Dat schept een band. Mijn vrouw is oncoloog in een Mechels ziekenhuis en werkt met kwetsbare mensen die niet zomaar een behandeling kunnen uitstellen. Haar werk en consultaties blijven doorgaan, mits kleine aanpassingen. Vrijdagavond (gisteravond,
red.) zal ze in het ziekenhuis blijven slapen om de corona-arts van wacht te zijn. Het enige wat meer gepuzzel vraagt, is de opvang van de kinderen, want die zijn ook thuis.
Heel wat verplegend personeel en artsen raakten al besmet. Bent u daar bang voor?
Op onze corona-afdeling zou dat niet mogen. Aan onze kleding zal het zeker niet liggen. Die telt drie lagen. Er is het normale verplegeruniform. Dan is er nog een overall die alles afsluit. Daarboven hebben we een operatieschort en een dubbel paar handschoenen en een masker dat ons volledige gezicht beschermt. De corona-unit is volledig afgescheiden van de normale spoedafdewaar de maatregelen soepeler zijn. Daar hebben we weliswaar een chirurgisch mondmasker op, maar niet altijd handschoenen aan. Dat geeft me wel een dubbel gevoel, want die patiënten kunnen ook besmet zijn zonder dat ze het zelf vermoeden.
Op de ‘normale’ spoedafdeling schijnt het uitermate kalm te zijn.
Dat is onwaarschijnlijk. Normaal krijgen we gemiddeld 110 mensen per dag over de vloer in ZNA Jan Palfijn. Dat aantal is met 70% gedaald.
Dat wilt zeggen dat jullie vroeger veel volk op bezoek kregen met een probleem dat ook een huisarts kon verhelpen.
Dat is een van de redenen. Of mensen dragen nu meer zorg voor de medemens of kunnen plots wél inschatten of onze hulp noodzakelijk is. Langs de andere kant is er veel minder woon-werkverkeer en sport men minder. De scholen zijn ook dicht. Alle ongelukjes die dat met zich kunnen meebrengen, gebeuren niet. En dan zijn er nog de groep mensen met vage klachten, genre: ik heb al drie weken hoofdpijn. Die komen niet omdat ze bang zijn om besmet te worden door coronapatiënten of omdat ze beseffen dat wij nu andere zaken aan ons hoofd hebben.
Voor hoeveel coronapatiënten hebben jullie plaats?
We kunnen dertien mensen tegelijk ontvangen. Vorige zaterdag lag die afdeling vol. We hadden het geluk dat nummer veertien zich niet aanmeldde. Later wel, maar toen mochten anderen naar huis. Een wachtrij maakten we nog niet mee.
Bent u bang dat het zover komt?
Je kan dat niet inschatten. We hadden al momenten dat we op een keerpunt leken te staan. Het werd alleen maar erger. Maar de dag nadien herstelde de situatie zich weer. Het is nooit zo geweest dat we dag na dag in een stijgende lijn zaten. Ik denk dat de doorge
Stef Vanlee
Acteur en verpleegkundige
“Op medisch vlak zijn we in België goed voorzien. We zijn zelfs een land met misschien te veel ziekenhuizen, maar dat komt nu goed uit.”
Stef Vanlee
Acteur en verpleegkundige “Ik zou het appreciëren als mensen ook later eenzelfde waakzaamheid zouden hanteren. Mensen zijn bang voor het coronavirus en lopen rond met maskers en handschoenen, maar ze steken wel elke dag hun sigaret op.”
Stef Vanlee
Acteur en verpleegkundige “Het is een vieze ziekte die snel kan toeslaan. Op onze afdeling meten we de bloeddruk, de temperatuur en de saturatie in het bloed. Meestal zijn die parameters best in orde. Als we verder onderzoeken en de arts de longen afluistert met een stethoscoop merken we al snel dat die niet zuiver klinken.”
dreven maatregelen hun nut bewijzen.
Vindt u dat de overheid het goed aanpakt?
Ja, al hadden ze bepaalde maatregelen wat vroeger kunnen nemen. Maar als je België op wereldvlak bekijkt, komen we er goed uit. In vergelijking met de buurlanden waren we nog op tijd. Andere landen schoten pas veel later in gang en niet eens drastisch. In Londen kon je vorig weekend nog de overbevolkte metro nemen. Ik stel me vragen over hun aanpak.
Het aantal doden blijft in Vlaanderen wel elke dag rond de honderd schommelen.
Daar schrik ik niet van. Het aantal overlijdens kan zeker nog stijgen, terwijl het aantal opnames afvlakt. Maar dat is logisch. Mensen die afgelopen week overleden, lagen misschien ruim een week in het ziekenhuis.
Blijkbaar verbouwden jullie ook de garage voor coronapatiënten.
Het is iets genuanceerder. Zeven jaar geleden kregen we een nieuwbouw. We hielden toen bewust rekening met het feit dat we het meest noordelijke ziekenhuis zijn in Antwerpen. We zitten vlak aan de haven. Arbeiders in de petrochemie en mensen die bezig zijn met chemische gassen of stoffen moeten veilig kunnen ontvangen worden.
Onze garage kan opgesplitst worden in een ‘vuile’ en ‘propere’ zone met doorschijnende plastiek lappen voor noodsituaties zoals deze crisis. Dat is de reden waarom wij zo snel een corona-afdeling operationeel kregen. Waar voorheen de wagens stonden, staan nu brancards en alle materiaal voor die dertien patiënten. We moesten niet met gyproc of OSBplaten holderdebolder aan de slag. Op twaalf uur tijd waren we klaar.
Boezemt het angst in als u ziet welke strijd mensen met corona ondergaan om te overleven?
Ja, omdat het een vieze ziekte is die snel kan toeslaan. Het is fascinerend om te zien hoe mensen op onze afdeling komen met relatief
goede parameters. We meten de bloeddruk, de temperatuur, de saturatie (het zuurstofgehalte in het bloed, red.) en die zijn best in orde. Maar als we verder onderzoeken en de arts de longen ausculteren (afluisteren met behulp
van stethoscoop, red.), merken we al snel dat die niet zuiver klinken. We doen dan een punctie in de achterliggende slagader om zuurstofrijk bloed te zoeken en die cijfers zijn dan ronduit slecht.
Waardoor iemand met milde klachten enkele uren later ineens beademd moet worden.
Exact. Enkele dagen geleden hadden we een 25-jarige patiënt. Ook die moest na enkele uren al geïntubeerd worden. Covid-19 is een vieze, maar vooral een onbekende ziekte die ons voor nieuwe uitdagingen stelt. Het is ook een ziekte die intensief opgevolgd moet worden. Bij alle patiënten moet constant de waarde van de bloedgassen, de beademingsmachine, de longfoto’s, enzovoort in de gaten worden gehouden.
Merkt u angst bij die mensen?
Die is nooit ver weg. Als je besmet bent en niet meer van de jongste bent, besef je welk risico je loopt. Ook mensen die amper klachten hebben en toch naar onze corona-afdeling komen, zijn er niet gerust in. Nochtans hebben ze geen ademnood of koorts en beschikken ze over zuivere longen. Maar ik maakte het al mee dat ze in tranen uitbarsten uit angst dat het virus ook hen treft met fatale afloop. Die reactie is normaal. We zien allemaal de journaals en horen elke dag het dodenaantal.
Dat die mensen geen bezoek mogen ontvangen, is ook niet bevorderend voor hun welzijn.
Dat is zo. Bezoek is uitermate gelimiteerd. Als we merken dat de laatste levensfase is ingegaan, kunnen onze patiënten maximaal twee mensen ontvangen en dat is dan met strikte maatregelen. Dat is heel moeilijk aan deze ziekte. Maar het kan niet anders. We maakten het al mee dat oudere slachtoffers geen fysiek afscheid meer konden nemen van hun (klein-) kinderen. Dat is heavy.
Sloeg de schrik u om het hart toen u die beelden uit Italiaanse ziekenhuizen zag?
Absoluut. We waren allemaal bang dat we afstevenden op dergelijke toestanden. Voorlopig ziet het ernaar uit dat we daarvan gespaard blijven. Gelukkig maar. We werkten nog nooit in omstandigheden waarbij je de afweging moet maken of het nog de moeite loont om aan een patiënt te beginnen, of die gewoon laat sterven uit plaatsgebrek omdat er nog iemand anders aan de beademingsmachine ligt. Op medisch vlak zijn we in België goed voorzien. We zijn zelfs een land met misschien te veel ziekenhuizen, maar dat komt nu goed uit.
Deze crisis toont alvast het belang van goede zorg aan.
Ik hoop dat de beleidsmakers dat nu eindelijk snappen. De Witte Woede is al jaren aan het roepen, maar vaak bleef men in Brussel doof voor onze verzuchtingen. Behalve een degelijk uitgebouwde gezondheidszorg moet ook de job van verpleegkundige attractiever worden. Zowel qua bezoldiging als jobinhoud. We zeggen dat al lang.
De Vlaming lijkt braaf de opgelegde regels te respecteren.
Daar haal je een interessant punt aan. Behalve een kleine asociale minderheid respecteert iedereen de regels rond social distancing en het wassen van de handen. Nu kan men dat plots. Maar ik zou het appreciëren als mensen ook later eenzelfde waakzaamheid zouden hanteren. Mensen zijn bang voor het coronavirus en lopen rond met maskers en handschoenen, maar ze steken wel elke dag hun sigaret op. Dat is ook slecht voor het lichaam. Of ze stappen dronken in hun auto waardoor ze zichzelf en anderen in gevaar brengen. Gedragsverandering zou er op veel meer vlakken moeten komen.
Iets anders. Hoe ziet uw agenda als acteur eruit?
Die is leeg. Normaal begonnen we eind mei aan het derde seizoen van Dertigers. Daar is voorlopig geen nieuws over. Misschien verlaten ze de boel. In Familie speel ik de vaste spoedarts. Als de bekende koppen uit de serie iets overkomt en ze in het ziekenhuis belanden, kom ik tevoorschijn. Maar ook daar liggen de opnames stil. Mijn theatervoorstellingen zijn de rest van dit seizoen allemaal opgeschort. We hopen vanaf september weer volle bak te hernemen. Mensen die annuleren vragen wel direct om een nieuwe datum. Uitstel is geen afstel.
En hoe staat het met SOS 112, waarin u als urgentiearts Ben Orlent een hoofdrol hebt?
Geen idee. We namen veertig afleveringen op, waarvan er nog twintig uit te zenden zijn. Ik weet niet wanneer de zender dat gaat doen. Nochtans is dit een ideaal moment. Toen ik daarmee op VTM kwam, herkenden mensen me in het echte ziekenhuis. Maar met die vermomming die ik nu draag, is dat uitgesloten (lacht). TOM VETS
Stef Vanlee maakte een coronalied op de ukelele om de mensen er nogmaals op te wijzen in hun kot te blijven. Het filmpje staat op zijn Twitterpagina: https://twitter.com/stefvanlee