Gazet van Antwerpen Stad en Rand
“Afscheid nemen in coronatijd is mentaal bikkelhard”
Begrafenisondernemer uit Heist-op-den-Berg kreeg al 15 coronadoden te verwerken
Virologen presenteren ons dagelijks de droeve grafieken. Achter al die cijfers schuilen evenveel dieptragische verhalen van onverbiddelijk afscheid. Bij Begrafenissen De Ryck noemen ze de coronacrisis de moeilijkste periode uit hun bijna 25-jarig bestaan als begrafenisondernemer. “Maar toch werken we door, dat is onze plicht.”
Een zwarte lijkwagen arriveert aan funerarium De Ryck met het stoffelijk overschot van een coronapatiënt. “Alweer”, zucht zaakvoerster Annemie De Ryck. “Onze teller staat ondertussen op vijftien begrafenissen van coronapatiënten. Het gaat razendsnel. Twee weken geleden kwam een man de begrafenis regelen van zijn schoonmoeder, ondertussen is hij zelf overleden. Ik blijf professioneel, maar dat trof me enorm zwaar.”
“We zitten bijna 25 jaar in dit vak en zijn wel wat gewend. Maar deze situatie is veruit de moeilijkste periode uit onze loopbaan”, vult echtgenoot en medezaakvoerder Raf Van Rooy aan. “Een overlijden hakt er doorgaans stevig in, maar de manier waarop nabestaanden nu noodgedwongen snel afscheid nemen gaat diepe wonden achterlaten. Een stevige handdruk, een bemoedigend schouderklopje, de aanwezigheid van vrienden of buren… het zijn kleine gebaren die een groot verschil maken, maar het is allemaal niet meer toegestaan. Nabestaanden mogen vaak het lichaam niet eens een laatste keer groeten.”
Elke dienst op YouTube
“Het virus overleeft ruim 72 uur op een stoffelijk overschot. Dus ook ons personeel moet uitermate voorzichtig zijn”, klinkt het bij het koppel. “Er is één personeelslid aangesteld – onze Covid-verantwoordelijke – die de lichamen thuis, in ziekenhuizen en woonzorgcentra ophaalt. Hij brengt ze naar het crematorium en rijdt steeds met dezelfde lijkwagen die we uitsluitend gebruiken voor coronaslachtoffers. Bovendien zijn we niet steeds 100% zeker of iemand daadwerkelijk overleed aan het virus. Er zijn amper genoeg coronatesten voor patiënten, dus op overledenen voeren artsen sowieso geen tests uit. We respecteren de sociale afstand en overal in onze zaak staan flesjes handgel. Hoewel we alle veiligheidsvoorschriften streng in acht nemen, sluimert er steeds een beetje angst. Toch werken we door, dat is onze plicht.”
Begrafenissen zijn toegestaan, zij het in bijzonder beperkte kring. “We mogen tijdens een afscheid maximum vijftien personen toelaten, ons personeel meegerekend. Als het om een ouder slachtoffer gaat, is de naaste familie vaak tamelijk uitgebreid. Zo overleed er pas een man wiens kinderen, schoon-, klein- en achterkleinkinderen alleen al vijftig mensen opleverde. Dan is het lastig om een lijn te trekken, maar het moet. Het is voortdurend afwegen tussen hart en hoofd. Al heeft iedereen door alle verdriet heen begrip voor de harde maatregelen”, verduidelijkt Raf.
Om het afscheid enigszins menswaardig te maken, doet de begrafenisondernemer beroep op de techniek. “We filmen elke dienst en het afscheid komt op een besloten YouTubekanaal. Zo komen we tegemoet aan dichte familie die in quarantaine zit omdat ze in contact kwamen met een patiënt.
Een film is niet hetzelfde als lijfelijke aanwezigheid, maar we hopen dat deze compensatie nabestaanden toch troost biedt. We voelen warme solidariteit onder de mensen. Zo merken we dat er meer bloemen en kransen worden geschonken om de familie te laten merken dat er aan hen wordt gedacht”, vertelt Annemie.
Geen Italiaanse toestanden
De koffietafel is sowieso uit den boze. “Nee, dat kan voorlopig uiteraard niet. Families vragen of het mogelijk is om in de toekomst, als alles achter de rug is, alsnog een koffietafel te organiseren, en dat kan. Soms wordt een begrafenis uitgesteld, maar dat raden we af. Voor het rouwproces is het aangewezen om een afscheid te plannen binnen redelijke termijn, zodat de verwerking start. Urnen met assen kunnen we bewaren, maar lichamen in een kist niet. Aan de Nationale Veiligheidsraad moesten we de capaciteit van ons mortuarium doorgeven. Als ik kijk naar onze zaak en naar mijn collega’s, zitten we in onze funeraria nog niet aan het maximum, dus Italiaanse of Spaanse toestanden met zalen vol kisten en groepsbegrafenissen zijn zeker nog niet aan de orde. Gelukkig maar, het is zo al moeilijk genoeg”, zucht Raf. “Maar ik denk dat de harde overheidsmaatregelen wel werken. Hoewel virologen aangeven dat de curve afvlakt, lijkt het einde van deze fatale epidemie en het daarmee gepaard gaande leed nog lang niet in zicht. Afscheid nemen in coronatijd is mentaal bikkelhard, elke keer opnieuw.”
Annemie De Ryck
Begrafenisondernemer
“Twee weken geleden kwam een man de begrafenis regelen van zijn schoonmoeder, ondertussen is hij zelf overleden. Ik blijf professioneel, maar dat trof me enorm zwaar.”