Gazet van Antwerpen Stad en Rand
In volle pandemie geen cent meer voor WHO
Trump schort betaling op, ook Belgische experts vinden kritiek niet altijd onterecht
Donald Trump wil tijdelijk geen cent meer bijdragen aan de Wereldgezondheidsorganisatie. Hij vindt dat de organisatie faalde in de aanpak van de coronapandemie. Daarmee leidt hij de kritiek af van zijn eigen trage aanpak, al stellen ook experts bij ons dat de Amerikaanse president ergens een punt heeft. “Niettemin is dit de slechtst mogelijke beslissing op dit moment.”
“De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) heeft gefaald in haar basisplicht.” Trump wond er geen doekjes om op zijn persconferentie dinsdag. Hij vindt dat de WHO in de coronacrisis niet adequaat info verzamelde, controleerde en transparant deelde. En dat de organisatie niet kritisch genoeg stond tegenover China. Hij schort daarom tijdelijk de Amerikaanse bijdrage op. De Verenigde Staten zijn nochtans de grootste financierder, goed voor, volgens
The New York Times, nog 553 miljoen dollar (ruim 500 miljoen euro) in 2019.
“Hemeltergend”
De meningen over de aanpak van de WHO zijn verdeeld. Professor internationaal gezondheidsbeleid Wim Van Damme (Instituut voor Tropische Geneeskunde) noemt de kritiek onterecht. “Misschien was er een initiële vertraging in China, maar daar kan je de WHO niet voor terechtwijzen. Ik vind dat ze haar rol correct heeft gespeeld. Niet kritisch genoeg tegenover China? We moeten een onderscheid maken tussen wat de WHO publiekelijk zegt en wat achter de schermen gebeurt. Ze had ook geen goede beurt gemaakt als ze China openlijk had aangeklaagd.”
Professor internationale politiek en Chinakenner Jonathan Holslag (VUB) vindt de frustratie van Trump wel deels terecht. “Wat veel kwaad bloed zette, was het rapport van een WHO-delegatie dat het Chinese optreden ophemelde en voorbijging aan het feit dat de overheid de zaken eerst minimaliseerde. Ik vond het ook hemeltergend hoe een VNagentschap meegaat in de boodschap van de Chinese overheid.”
Bovendien kiest de directeur-generaal van de WHO, de Ethiopiër Tedros Adhanom Ghebreyesus, doorgaans een pro-Chinese lijn. “Waarom is moeilijk te zeggen”, zegt Holslag. “Bij zijn aanstelling hield China zich eerst op de vlakte, maar oefende dan toch invloed uit door hem vaak uit te nodigen. Ze beloofden hem een grotere bijdrage, en Ghebreyesus zag zijn kans om de invloed van het Westen terug te dringen. In alle communicatie is hij buitensporig positief over de Chinese leiders. Dat keert nu als een boemerang in zijn gezicht terug. Maar we moeten een onderscheid maken tussen het politieke niveau van de
WHO en het goede werk van de wetenschappers.”
Volgens Trump heeft de WHO met de vertraging in het afkondigen van de medische noodtoestand kostbare tijd verspild. Een frustratie waarin Herman Goossens, professor microbiologie (UA), zich kan vinden. “Voor het eerst moet ik toegeven dat Trump ergens een punt heeft, al schort hij volgens mij nu z’n bijdrage op omdat hij een zondebok zoekt. Voor mij heeft de WHO juist gehandeld toen ze de ziekte uitriep tot pandemie, maar wachtte ze eerder wel te lang met het uitroepen van de internationale noodsituatie. Daardoor is de boel vertraagd. Maar of dat nu onder druk was van China? Dat weet ik niet. Sowieso is het een slecht signaal om de WHO te bestraffen, want we hebben een wereldleider nodig op het vlak van gezondheid.”
Slechte beslissing
Dat zegt ook David Criekemans, professor internationale politiek (UA). “Het is de slechtst mogelijke beslissing om op dit moment de bijdrage op te schorten. Multilaterale samenwerking is nu net nodig.” Het voedt de verdenking dat Trump met z’n kritiek de aandacht van zijn eigen optreden wil afleiden. “Hij negeerde zelf de Amerikaanse inlichtingendiensten toen die aangaven dat de VS versneld zou moeten optreden. Bovendien gaat het slecht met de Amerikaanse economie, terwijl Trump daarvan zijn belangrijkste wapenfeit maakte voor de verkiezingen over 200 dagen. Tegen dan draait de economie nog niet weer op volle toeren, dus dat wordt een probleem voor hem. Daarom voert hij dit soort politiek. Terwijl hij enkele maanden geleden zelf nog zijn respect uitte voor
China.”