Gazet van Antwerpen Stad en Rand
Moeten we jaloers zijn op de Zweden? Of juist niet?
Amper maatregelen, maar stijgend aantal sterfgevallen doet kritiek aanzwellen
Wordt Zweden straks het nieuwe Italië, met uitpuilende ziekenhuizen? Gemoederen daarover laaien hoog op, nu het dodenaantal stijgt en het land nog steeds geen strenge maatregelen uitvaardigde: cafés en restaurants zijn er nog altijd open. Of greep het wel fors in? “Het is een mythe dat het leven doorgaat als normaal”, countert premier Stefan Löfven de felle kritiek.
De beelden die dezer dagen in Zweden worden geschoten, doen veel Europeanen likkebaarden. Winkels zijn open, mensen zitten er op terrasjes of gaan op restaurant. Ook scholen zijn nog steeds open, enkel hogescholen en universiteiten sloten de deuren. Evenementen met minder dan vijfhonderd aanwezigen mogen eveneens nog plaatsvinden. Wie wil vandaag geen Zweed zijn?
Welke corona-aanpak hanteert Zweden?
Een vrij unieke dus, grotendeels bedacht door Anders Tegnell, zeg maar de Zweedse Marc Van Ranst. Concreet wordt de bevolking opgeroepen sociale afstand te houden, zo veel mogelijk thuis te blijven, het aantal verplaatsingen te beperken en niet op bezoek te gaan bij ouderen, kwestie van het aantal sociale contacten fors te beperken. Maar het blijft dus bij adviezen.
“Mensen onder bedreiging van boetes opsluiten in hun huizen, zoals elders in Europa gebeurt, hou je niet vol op de lange termijn. En mogelijk zullen we dit nog heel lang moeten volhouden. Met deze aanpak is dat realistisch”, redeneert staatsepidemioloog Anders Tegnell. Hij neemt mee in rekening dat – uitgezonderd in grote steden als Stockholm en Göteborg – de Zweedse bevolking relatief ver uit elkaar woont, “wat de verspreiding van het virus bemoeilijkt.”
En geven de Zweden gevolg aan de oproep tot social distancing?
Het is daar dat de commotie start. Geconfronteerd met de felle kritiek van buurlanden, maar ook van Zweedse wetenschappers onder wie de Belgische epidemiologe Nele Brusselaers zette de Zweedse regering de voorbije dagen alle zeilen bij om te bewijzen dat het “het een mythe is dat het leven hier doorgaat als normaal”.
De Zweden hebben wel degelijk hun gedrag aangepast. Zo daalde volgens minister van Volksgezondheid Lena Hallengren het aantal gebruikers van het openbaar vervoer in de hoofdstad Stockholm met 60%, werkt een op de twee Zweden van thuis, zijn er nog amper binnenlandse vluchten en werd de voorbije vakantie 85% van alle boekingen op het populaire vakantie-eiland Gotland geannuleerd.
Toch gaat het dodenaantal fel omhoog? Zeker de laatste dagen steeg het aantal doden fel, naar intussen
1.540 overlijdens. Recent werd ook duidelijk dat er moet worden gevreesd voor veel overlijdens in rusthuizen. Toch is het aantal doden laag in vergelijking met bijvoorbeeld België, Frankrijk of Spanje. Ons land telt 490 doden per miljoen inwoners, Spanje 437,
Frankrijk 302. In Zweden zijn dat er op dit moment 152 per miljoen inwoners.
Maar de felle kritiek wordt ook uitgelokt doordat de Zweedse buren, die wel al heel vroeg strenge maatregelen afkondigden, het veel beter doen. “Zweden telt intussen meer doden dan Denemarken, Noorwegen en Finland samen”, zegt de Zweedse virologe Cecilia Söderberg, die samen met andere wetenschappers aandringt op een strengere Zweedse aanpak. Zij vrezen dat Zweden nog maar aan het begin van de epidemie staat en de situatie bijzonder snel zal verergeren.
Zien de Zweden strengere maatregelen wel zitten? Buurlanden Noorwegen en Denemarken uitten de voorbije dagen
felle kritiek op wat ze de Zweedse “non-aanpak” noemen. Een Deense krant schreef dat de Zweedse reactie op het coronavirus “gelijkt op het kijken naar een horrorfilm”. Maar de Zweedse bevolking rekent de huidige regering allesbehalve af op de huidige corona-aanpak.
Ook Hakan Samuelsson, topman van de Zweedse autobouwer Volvo, schaarde zich tegenover het persagentschap Bloomberg volledig achter de huidige aanpak van de Zweedse regering. Uit recente peilingen blijkt zelfs dat de populariteit van de zittende Zweedse regering net is gestegen.
En wat doet de zachte aanpak met de Zweedse economie?
Economen wereldwijd kijken nu met grote interesse richting het Scandinavische land. “Indien Zweden het virus ook in de toekomst onder controle houdt, kan dit inderdaad betekenen dat de economie fors minder schade oploopt dan landen die wel agressief ingrepen”, voorspelt James Pomeroy van de Britse investeringsbank HSBC.
Ook arbeidseconoom (UGent) Stijn Baert voorspelt dat Zweden zich op deze manier veel gemakkelijk economisch zal kunnen herlanceren. “Tenminste wanneer het de crisis onder controle weet te houden. Want wanneer het land nu toch nog zware maatregelen moet afkondigen, zal de economische schade veel groter zijn dan wanneer je dat meteen in het begin deed”, aldus Baert. Hij beklemtoont tegelijk dat Zweden sowieso wel wat kan hebben. “Het is een land dat door zijn staatsstructuur enorm snel kan schakelen, dat tevens een erg gedisciplineerde bevolking heeft. Extra maatregelen kunnen zodoende snel worden genomen en zullen door de mensen ook worden opgevolgd. Bovendien kan Zweden economisch gezien tegen een ferme stoot: in geen enkel ander land ter wereld zijn er relatief gezien meer mensen aan de slag, wat maakt dat het land over een bijzonder krachtige, weerbare sociale zekerheid beschikt.”
Anders Tegnell Zweedse staatsepidemioloog “Mensen onder bedreiging van boetes opsluiten in hun huizen, zoals elders in Europa gebeurt, hou je niet vol op de lange termijn.”