Je huid heeft honger

Gebrek aan aanrakingen kan je mentaal ziek maken

Geen kleinkinderen om te knuffelen, geen partner die je eens vastneemt of een vriend die een arm om je heen slaat. Wie de lockdown al weken eenzaam doorbrengt, voelt het misschien opborrelen: huidhonger. Of ook: het verlangen naar aanrakingen. Want aanrakingen doen ons mentaal beter doet voelen, zeggen experts. “Bij een gebrek eraan stijgt zelfs de kans op depressie of burn-out.”

Een knuffel, een streling over de hand of gewoon een schouderklopje. Wat anders evident lijkt, is dat nu niet voor wie de lockdown alleen moet doorbrengen. Huidhonger heet het poëtisch, al is de betekenis ervan minder mooi: de huid mist aanrakingen.

De hunkering ernaar komt omdat tijdens zo’n aanraking stoffen vrijkomen die ons goed doen voelen, zegt seksuoloog Wim Slabbinck. “Tijdens een knuffel worden onze ademhaling en hartslag rustiger. Het stresshormoon in het bloed wordt afgebroken en stimuleert de hormonen die ons beter in ons vel doen voelen: oxytocine (knuffelhormoon, red.), dopamine en endorfine. Veiliger, ook. Een knuffel verlaagt daarom onze angst en stress.”

Bovendien, zegt dermatoloog Thomas Maselis, “is de belangrijkste functie van onze huid nu eenmaal om signalen te registeren en door te sturen naar onze hersenen, waar de interpretatie gebeurt. Daarvoor is onze huid fantastisch goed bezenuwd. Zelfs aan de haartjes op ons lichaam kunnen we door wind voelen als iemand in onze nabijheid is.” Huidcontact is een basisbehoefte, zegt Slabbinck. “De mens is niet alleen op zoek naar eten en slaap, ook naar intimiteit. Niet per se seksueel. Kijk naar onze bloedbroeders: bonobo’s leven ook heel innig samen. Het zit in ons DNA ingebakken.”

Zachte moeder

Dat bewees ook een experiment van Amerikaans psycholoog Harry Harlow in de jaren vijftig al. Hij scheidde babyaapjes van hun moeder en liet hen kiezen tussen een ijzeren namaakpop met een fles melk, en een stoffen pop zonder voeding. Het aapje ging snel drinken bij de ijzeren moeder, maar kroop daarna telkens snel terug bij de zachte moeder.

Ook bij de mens hebben meerdere onderzoeken het belang van aanrakingen aangetoond, zegt psychologe Leslie Hodge, auteur van het boek Eenzaam. “Daaruit blijkt dat baby’s die aangeraakt worden, zich beter ontwikkelen. Hun gewicht en hoofdomtrek nemen sneller toe en ze hebben een stabielere lichaamstemperatuur. Premature baby’s met een extreem laag geboortegewicht hebben bij onvoldoende huidcontact lagere overlevingskansen, bleek ook. Vroeger werden pasgeboren baby’s gescheiden van hun moeder achter een glazen wand, nu worden ze meestal onmiddellijk op de borst van de moeder gelegd omdat het belang van fysiek contact is ingezien. Bij volwassenen zien we dat ook letterlijk aan de hormonen die vrijkomen. Missen zij huidcontact, dan heeft het zelfs nadelig effect op hun immuunsysteem: ze zijn vatbaarder voor ziektes.”

Volgens Slabbinck heeft het ook mentale gevolgen. “Het is net heel instinctief om een arm om elkaar te slaan als iets moeilijk gebeurt. Bij een gebrek aan die aanrakingen nemen het eenzaamheidsgevoel en stress toe. De kans op depressie en burn-out stijgt zelfs. Het is belangrijk voor de verspreiding van het virus dat fysiek contact nu even on hold staat, maar dat mag niet te lang duren.”

Knuffelen met de hond

Is er dan echt niets wat we kunnen doen om die huidhonger te stillen? Volgens Slabbinck wel. “Je kunt het zelf compenseren door je lichaam te verzorgen. Neem een langer bad, maak een lange wandeling of eet gezond. Ook daardoor zitten we goed in ons vel. Wie toch fysiek contact mist, kan knuffelen met zijn huisdier: ook zij doen ons ook rustiger voelen.”

Hodge beaamt, maar heeft ook bedenkingen. “Een huisdier verlaagt inderdaad het stresshormoon, maar vervangt toch menselijke aanrakingen niet volledig: daar heb je een ander voor nodig. Het is misschien jammer dat niets dit nu kan compenseren, maar ook net mooi om te beseffen dat we een ander nodig hebben om ons goed te doen voelen.”

Wim Slabbinck

Seksuoloog

“De mens is niet alleen op zoek naar eten en slaap, ook naar intimiteit.”

FOTO VTM