Gazet van Antwerpen Stad en Rand
Joden bidden op hun balkon omdat synagoges gesloten zijn
Politie bemiddelt met klagende buren, anderen genieten van gezangen
De politie heeft de afgelopen dagen en weken meermaals moeten bemiddelen tussen buren in de Joodse wijk in Antwerpen. Sommige mensen klaagden bij de politie over de zogenaamde balkongebeden, die door het paasfeest extra intens waren. Tegelijkertijd genieten heel wat andere buurtbewoners wel van de gezangen.
Sinds de synagoges gesloten zijn, bidden groepjes orthodoxe Joden samen, ieder vanaf hun eigen balkon of dak. Daardoor kan heel de buurt meegenieten van de rituelen en gebeden die normaal achter gesloten deuren plaatsvinden. Met het Joods Pasen tussen 8 en 16 april waren die langere gebeden met gezangen niet alleen dagelijks in plaats van wekelijks, maar konden ze ook uren duren.
“We hebben daar klachten over ontvangen”, zegt Willem Migom van de Antwerpse politie. “Zolang de coronamaatregelen gerespecteerd worden, grijpen wij niet in. Het heeft moeite gekost om de orthodoxe gemeenschap te bereiken, maar ondertussen is dat gelukt. Door de maatregelen mag de Joodse gemeenschap niet samenkomen in synagoges en we hebben er begrip voor dat ze vanaf hun balkon samen bidden, al begrijpen we ook dat het soms voor overlast kan zorgen voor nietJoodse bewoners. Als politie proberen we vooral de dialoog aan te gaan met klagers. Ons wijkteam zet in op wederzijds respect.”
Gebed stilgelegd
In de buurtapp Hoplr is het een veelbesproken onderwerp en krijgen vooral de klagers ervan langs, al was er ook kritiek op de politie. “Zaterdag hebben twee agenten ingegrepen bij een gebed en ik ben daar beschaamd over”, vertelt Gerda Neeckx, die een soortgelijke reactie in de app postte. “Dit is een aangename en tolerante wijk. Voor mij geven die rituelen juist kleur aan de buurt en ik luister er graag naar.” De politie geeft overigens toe dat er zaterdag na een klacht gevraagd is om het bidden te stoppen. “Dat was een inschattingsfout. Er is toen opgetreden zoals normaal zou gebeuren bij geluidsoverlast. Dat was een misverstand en zal niet opnieuw gebeuren.”
Buurtbewoonster Barbara Pieters tert graag naar de gezangen. “Normaal gaan we naar concerten, nu zitten we in onze tuin. Het is interessant om te horen wat er normaal in de synagoge wordt gezongen.” Op de buurtapp werd het voorstel gelanceerd om een soort affiche te maken waarin buren laten weten dat ze geen problemen hebben met gebeden en dat ze blij zijn met hun buren. Gerda Neeckx vindt dat een goed idee. “Al mogen ze dat gerust opentrekken naar moslims, voor wie de ramadan eraan komt. Ik ben katholiek opgevoed en in de katholieke kerk wordt ook gebeden tegen ziektes. Ik heb met geen enkel gebedsmoment een probleem.”
Quorum van tien
Ook Michaël Freilich (N-VA) is op de hoogte van de spanningen in de buurt. “Ik heb gehoord dat er zaterdag een gebed is stilgelegd. Voor ons heeft een gebed een andere betekenis als er met tien mannen samen wordt gebeden, met een quorum. Met het paasfeest waren er extra veel gezangen en dat werd voor sommige mensen iets te veel. De opperrabbijn heeft overigens gevraagd om niet te luid te bidden en rekening te houden met de buren.”
Freilich schat dat er in Antwerpen zo’n 150 balkongebeden zijn. Moshe Grunhut, lid van de orthodoxe gemeenschap, denkt dat het aantal eerder tussen de 50 en 100 zal liggen. Hij is aan zijn buren gaan uitleggen hoe er nu gebeden wordt en waarom. “De meeste vinden het fantastisch. Ik weet dat er mensen zijn die klagen, dat zijn gelukkig maar enkelingen. Ik zie soms dat buren ons gebed filmen, uit nieuwsgierigheid. Voor hen is het raar en nieuw om zoiets te zien. Zolang ze geen haat verspreiden met die filmpjes vinden we dat helemaal niet erg.”
Te weinig overleg
Moshe Grunhut merkt wat wrevel op tussen de orthodoxe gemeenschap en de politie. “Er leeft het gevoel dat er extra ploegen naar de Joodse buurten worden gestuurd om de regels te handhaven. Omdat veel orthodoxe mensen geen televisie hebben, zijn ze soms wat later dan andere mensen op de hoogte van het laatste nieuws. Er is geen onwil bij ons en ook niet bij de politie, maar soms is er niet genoeg overleg denk ik.”
Volgens Michaël Freilich zijn er in Antwerpen nog maar vijf dodelijke coronaslachtoffers binnen de Joodse gemeenschap van zo’n 30.000 mensen. “Dat is procentueel veel lager dan in Londen en New York, waar de situatie dramatisch is. Alle maatregelen worden hier ondertussen strikt opgevolgd.” Het bidden op de balkonnetjes strookt ook met de regels van social distancing. “Vergeet niet dat er vaak grote gezinnen in bescheiden appartementjes wonen, zonder tv of internet. Door buiten te bidden, vergroot je de samenhorigheid, haal je een frisse neus en kun je mediteren in deze moeilijke dagen. Het is voor veel mensen een uitlaatklep.”
Michaël Freilich
Prominente stem in de Joodse gemeenschap
“Door buiten te bidden, vergroot je de samenhorigheid, haal je een frisse neus en kun je mediteren in deze moeilijke dagen. Het is voor veel mensen een uitlaatklep.”