Gazet van Antwerpen Stad en Rand
Paula Marckx: de meest vrijgevochten vrouw die zich nooit liet afschepen
Van naaktmodel tot feministe op een zeer natuurlijke manier
Paula Marckx is overleden op 94-jarige leeftijd. Marckx was de meest vrijgevochten vrouw van de stad. Dankzij haar doorzettingsvermogen kregen tienduizenden buitenechtelijke kinderen, die in ons land tot diep in de jaren tachtig gediscrimineerd werden, gelijke rechten. Een portret.
Als jonge vrouw liep Paula Marckx modeshows en poseerde ze naakt voor kunstschilders. Als journaliste interviewde ze net zo goed dictator Franco als The Beatles. En als pionier van WTC Antwerpen bracht ze de internationale zakenwereld in contact met de lokale overheden en bedrijven. Maar haar naam zal altijd verbonden blijven aan het beroemde arrest-Marckx, waarmee ze gelijke rechten afdwong voor buitenechtelijke kinderen.
Toen ze haar dochter Alexandra kreeg (ze was zelf al 47 en had geen relatie met de vader) moest ze ondervinden dat het meisje niet dezelfde rechten had als kinderen die binnen een huwelijk geboren waren. In de vroege jaren zeventig had de katholieke kerk via de CVP nog altijd een enorme invloed op het maatschappelijke leven. Buitenechtelijke kinderen waren ‘minderwaardig’ en hadden bijvoorbeeld niet dezelfde erfrechten. Er kwam een grote dosis hypocrisie bij kijken. Het overwegend mannelijke parlement zag geen redenen om de wet te veranderen. De wet beschermde bijvoorbeeld overspelige mannen die een andere vrouw bezwangerden, maar geen zin hadden om voor dat kind op te draaien.
Paula Marckx pikte het niet dat ze zelf haar dochter moest gaan erkennen en daagde ons land samen met advocate Moni Van Look voor het Europees Hof voor de Rechten van de Mens in Straatsburg. In eigen land kreeg ze later steun van de toen nog jonge parlementaire Leona Detiège, die eveneens als ongehuwde moeder haar dochter Maya opvoedde. “Vandaag is het heel normaal dat mensen kinderen hebben zonder dat ze getrouwd zijn, maar vijftig jaar geleden werd daar nog grote schande van gesproken”, zegt Detiège. “Ik had het geluk dat ik in een ruimdenkende omgeving opgroeide, maar voor veel mensen was dat niet het geval. Er zijn drama’s gebeurd met sommigen van die kinderen. Ze werden in tehuizen geplaatst of ter adoptie aangeboden.”
‘Gewoon maske van de Zavelstraat’
De procedure in Straatsburg sleepte vijf jaar aan, maar op 13 juni 1979 maakte Europa met het fameuze ‘arrest-Marckx’ een einde aan de discriminatie. “België had ons al die tijd flink tegengewerkt”, vertelde Paula Marckx vorig jaar toen ze veertig jaar na dat arrest op de Universiteit Antwerpen in de bloemen werd gezet voor haar pionierswerk. “Maar ik kreeg ook veel steun van landgenoten. De vertegenwoordigers van België in Straatsburg hebben tegen hun eigen land gestemd.”
Het zou nog tot diep in de jaren tachtig duren voor België de wet daadwerkelijk aanpaste. En ook nadat Leona Detiège staatssecretaris, minister en burgemeester van Antwerpen was geworden, bleef ze contact houden met de achttien jaar oudere Paula Marckx, die zichzelf een ‘gewoon
Delphine Boël
Nieuwsblad,
Leona Detiège
Voormalig burgemeester van Antwerpen
“Paula was een echte Antwerpse. Ze was zeer spontaan en nam nooit een blad voor de mond.”
maske van de Zavelstraat’ noemde. “Paula was een echte Antwerpse”, zegt Detiège. “Ze was zeer spontaan en ze nam nooit een blad voor de mond. Ze was een feministe op een zeer natuurlijke manier. Ze gaf zelf het voorbeeld, liet zich als vrouw nooit afschepen, maar nam altijd zelf het heft in handen. En zo heeft ze veel betekend voor de gelijke rechten van vrouwen en kinderen.”
Een voorbeeld: onder andere dankzij het arrest-Marckx kreeg Delphine Boël het recht om haar natuurlijke vader, Koning Albert II, aan een DNA-test te laten onderwerpen. Zelf had ze in het begin de maatschappelijke gevolgen van haar zaak niet ingeschat, beweerde Marckx vorig jaar. “Ik deed het puur en alleen voor mijn dochter Alexandra. Mensen zeiden me vroeger: Allez Paula, gij, een maske van de Seefhoek zonder diploma, ge moet wel een slimme zijn om dat allemaal gedaan te hebben. En dan zei ik: Och kind, zwijgt, zo’n lijdensweg! Als ik een slimme was geweest, was ik er nooit aan begonnen.”
Lichaam schenken aan de wetenschap
In een interview dat ze nog geen maand geleden gaf aan
bleek dat Paula Marckx op het eind van haar leven nog altijd zeer scherp van geest was, ondanks of misschien dankzij de zes glazen alcohol die ze dagelijks dronk. Ze vertelde dat ze haar lichaam na haar dood aan de wetenschap zou schenken. “Wie weet help ik er nog iemand mee. Maar eerst moeten ze me goed onderzoeken. Zodat ze eindelijk te weten komen hoe iemand die zo ongezond heeft geleefd, toch zo oud is kunnen worden.”
Het