De grafiek die leidde tot de regel van vier

Franse cijfers noopten minister Frank Vandenbroucke tot ingrijpen

Het was een grafiek uit Frankrijk die minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (sp.a) de koude rillingen gaf. Die grafiek toont glashelder dat het virus eerst de ronde deed bij jongeren, maar sprong dan even geleidelijk als onvermijdelijk over naar de volgende generaties. Ook in België verspreidde het virus zich op dezelfde manier. “We moesten daarom al aan het begin van de keten ingrijpen”, zegt de minister.

“Het zijn heel mooie grafiekjes, heel leerrijk, maar de realiteit erachter is angstaanjagend”, zo omschreef minister Vandenbroucke op Radio 1 een Franse studie. Die kreeg hij vorige week zaterdag voor het eerst onder ogen. Hij was toen amper twee dagen minister van Volksgezondheid en werkte zich door een berg data die toonden hoe snel het gevaar zich ontwikkelt.

Het gaat om visualisaties die de Franse computerwetenschapper Germain Forestier via Twitter verspreidt, gebaseerd op de officiële Covid-statistieken uit Frankrijk. Zo toont hij hoe het virus week na week een nieuwe generatie treft. “Als het virus sterk begint te circuleren, dan is dat eerst bij jongere mensen”, legt Vandenbroucke uit. “Nadien neemt dat toe bij de iets minder jonge mensen, nog een beetje later in de middenleeftijd, en daarna bij de oudere en kwetsbare mensen. Dat mogen we niet toelaten, dus moeten we in het begin van de keten optreden.”

Klimmen per leeftijd

Onze redactie zette de Belgische besmettingscijfers van de voorbije drie maanden op dezelfde manier in een grafiek. We vergeleken per week het aantal besmettingen in elke leeftijdscategorie met het aantal inwoners van die leeftijd. En ook hier wordt duidelijk dat de besmettingen geleidelijk omhoog kruipen naar oudere generaties.

In juli circuleerde het virus nog vooral onder jongeren. De twintigers bereikten half juli als eerste de drempel van twintig besmettingen per honderdduizend inwoners en gingen eind juli over de vijftig. Toen werd de beruchte ‘bubbel van vijf’ ingevoerd. De week erna gingen de dertigers voorbij de vijftig.

Na een kleine terugval half augustus volgden begin september de veertigers, half september de vijftigers en tegen het einde van de maand ook de zestig-, zeventig-, tachtig- en negentigplussers. Toen daar het aantal besmettingen toenam, begon ook het aantal ziekenhuisopnames gevoelig te stijgen.

“We hebben er altijd voor gewaarschuwd dat het per generatie naar boven zou schuiven”, zegt biostatisticus Geert Molenberghs (UHasselt/KU Leuven). “Onze frustratie is dat we het goed kunnen voorspellen, maar dat die voorspelling alleen niet voldoen