De maskers vallen af (van De Block, Beke ...)

Eindelijk weten we precies wat er gebeurd is met de strategische voorraad van 27 miljoen mondmaskers die in de voorbije jaren vernietigd zijn. Waardoor ook mensen in de zorgverlening in het begin van de coronacrisis heel zuinig moesten zijn met maskers. Het lijdt weinig twijfel dat dit tot bijkomende besmettingen en overlijdens heeft geleid. Al maanden geleden zei toenmalig minister van Volksgezondheid Maggie De Block dat de maskers voorbij vervaldatum waren en bovendien aangetast door vocht en knaagdieren en dat ze daarom vernietigd werden. Een nieuwe reserve aanleggen zou duur zijn geweest, een te grote uitgave voor een regering in lopende zaken.

Maar het reportagemagazine Pano zocht uit dat eigenlijk maar vijf miljoen mondkapjes aangetast waren en ook vervallen. En dat de overige 22 miljoen chirurgische maskers nog intact en voor jaren goed waren. Toch gingen ze in 2018 de verbrandingsoven in. Een militair getuigt dat ze weg moesten uit de kazerne, dat stockering elders 60.000 euro per jaar zou kosten en de vernietiging maar eenmalig 47.000 euro. Maggie De Block zei dat haar was gemeld dat ze niet meer bruikbaar waren en dat ze nu eenmaal als minister niet alles eigenhandig kon controleren. Tussendoor getuigde Wouter Beke fijntjes dat hij wel federaal mondmaskers kon vragen, “maar ja, als er geen waren”. Federaal wordt gezegd (dit zat niet in Pano) dat van de eerste krappe voorraden wel degelijk een deel naar Vlaanderen mocht gaan, maar dat het voor Beke toen niet hoefde. Soit.

Het blijft moeilijk om met de kennis van nu beslissingen van vroeger te beoordelen. Als Pano een jaar geleden een reportage zou hebben gebracht over vernietigde mondkapjes, toen corona nog maar alleen verwees naar de atmosferische krans rond de zon, zouden we dan met zijn allen verontwaardigd hebben gereageerd? Of veeleer schouderophalend? Een voorraad van miljoenen mondmaskers: je moest al viroloog zijn om daar een eventueel nut van in te zien en dan nog, die prulletjes zijn toch zo weer gemaakt of gekocht? Wie had kunnen denken dat we ooit zo bruusk in een sciencefictionverhaal zouden belanden? Zelfs de virologen hadden in februari en maart een aanloop nodig om een en ander (zoals het nut van mondkapjes voor het grote publiek) precies in te schatten, zo blijkt opnieuw uit de reportage.

De glibberige communicatie van de verantwoordelijke politici, met hele en halve waarheden en een beperkte transparantie, is weer iets anders. Die maakt van deze Pano toch weer een ontluisterende reportage.