Gazet van Antwerpen Stad en Rand
Vliegeraanvallen
In oktober 1918, amper een maand voor de wapenstilstand op 11 november, zag het er niet zo goed voor de Duitse bezetter. Na een laatste wanhopig offensief in maart waren de keizerlijke troepen in volle terugtocht. Maar op de Antwerpse kasseien bleven hun spijkerlaarzen, weliswaar met iets minder zelfvertrouwen, weerklinken.
En de lokale Duitse commandant, Generalmajor von Wolff (indien u een betere naam voor een Duitse slechterik kan bedenken, laat het me vooral weten), maakte zich zorgen. Niet zozeer omwille van de oprukkende geallieerde troepen, waar hij met zijn armzalige garnizoen van amper opgelapte gewonden en reservisten die de tweede helft van 19de eeuw nog hadden meegemaakt toch weinig aan kon doen, maar over luchtaanvallen.
In vergelijking met de bombardementen die tijdens Wereldoorlog Twee hele steden tot puin herleiden –denk maar aan Coventry, Dresden, Hamburg, Berlijn en Mortsel – was de slagkracht van vliegtuigen, die aan elkaar hingen met hout, zeildoek en veel zelfvertrouwen, anno 1918 eerder beperkt. Maar toch konden ze net zoals de Duitse zeppelins in 1914 toch heel wat schade aanrichten. Wist u bijvoorbeeld dat de Britten op 28 oktober 1917 de Sint-Paulusplaats bombardeerden, met zeventien doden tot gevolg?
Zo kwam het dat Generalmajor von Wolff op 12 oktober 1918 een bekendmaking in geval van vijandelijke vliegeraanvallen in de Antwerpse straten liet ophangen.
Zodra men gebrom in de lucht hoorde, moesten alle lichten worden gedoofd en trams ontruimd. Verder moest iedereen de deuren van zijn huis open zetten zodat passanten konden schuilen. Mocht dat niet lukken: leg u plat op den grond, achter muurhoeken of in goten. De Duitsers hadden – – ook schrik voor gifgas: daarvoor werden, onder meer op de Falconrui, Turnhoutsche Poort, Wilrijksche poort en kazernes in Borgerhout en Berchem beschikbaar gesteld. Uiteraard werden er, bij het niet navolgen van de maatregelen, door krijgsrechtbanken strenge straffen voorzien. Maar von Wolff was tegelijk pragmatisch: kalmte is de eerste plicht. Paniek is gevaarlijker dan vliegeraanval. En ook nog: men benadert geen nietontplofte bom want bij de lichtste beroering… Uiteindelijk volgden er geen vijandelijke luchtaanvallen en het Duitse leger marcheerde niet veel later richting heimat. Wat er van onze Generalmajor is geworden, wie zal het zeggen...
ahum…