Gazet van Antwerpen Stad en Rand
Nieuw vijfsterrenhotel legt vroegmiddeleeuwse stad bloot
Archeologen vinden skeletten en scherven van Venetiaans glas op site Elzenveld
De bouw van een vijfsterrenhotel op de site van het Elzenveld in de Leopoldstraat heeft heel wat archeologische vondsten blootgelegd. De voornaamste wijzen op het bestaan van een vroegmiddeleeuwse bebouwing, tussen 500 en 800.
The Botanic Sanctuary Hotel wordt gebouwd op de site van het Elzenveld, een terrein van 24.000 vierkante meter, bijna vijf voetbalvelden groot. Daar hebben archeologen in opdracht van projectontwikkelaar IRET opgravingen gedaan met een aantal opmerkelijke vaststellingen. De jongste ontdekking gaat over het Elzenveld zelf. “In het Elzenveld hebben we sporen gevonden van bewoning uit de vroege middeleeuwen, van voor het ontstaan van een gasthuis op die site”, zegt Nele Vanholme, woordvoerder van de archeologische firma Raap.
Stadsuitbreiding
“Buiten de oudste stadskern was er dus al bebouwing, we denken meer aan boerderijen dan aan de vorming van een stad. Dit alles moet nog verder onderzocht worden, want we hebben het pas aangetroffen, maar we kunnen aannemen dat er al een soort van stadsuitbreiding aan de gang was, weg van de Schelde.”
Het lijkt ook logisch om boerderijen te hebben aan de buitenkant van de stad, die instonden voor de bevoorrading van de stedelingen. In diezelfde omgeving moet er al in de dertiende eeuw een kapel of kerk zijn gebouwd, in 1238 om precies te zijn. “In de vijftiende eeuw verhuisde de gasthuissite van de stad naar dit terrein op de gronden van een bestaande hoeve, die was geschonken aan de gasthuiszusters. Daarom spreekt men in sommige historische teksten ook van de gasthuishoeve.
Een archeologe aan het werk bij een van honderden skeletten.
Daar werd dus een ziekenzaal gebouwd en de nu nog bestaande Onze-Lieve-Vrouwekapel met bijhorend kerkhof, dat traditioneel rond de kerk of kapel werd opgezet.”
Skeletten
Rond de kapel hebben de archeologen 220 tot 230 skeletten opgegraven. Die vertellen over een donkere periode van de Antwerpse geschiedenis. “Die skeletten lagen in verschillende lagen op elkaar”, vertelt Vanholme. “Zo werden vier tot vijf kisten op elkaar gelegd in bestaande graven uit de vorige eeuwen. Men opende die graven, schoof de skeletten aan de kant en liet nieuwe kisten in de put zakken. Dat had alles te maken met honderden sterfgevallen tegelijk in de pestperiodes van de vijftiende en zestiende eeuw.” Antwerpen had in 1400 18.000 inwoners, in 1500 werden dat er 40.000.
Tot slot zijn er opgravingen gedaan in de zone achter de kruidtuin. Momenteel is er nog een muur tussen de kruidtuin en de site. Die muur was de achterzijde van tuinen achter huizen in de Lange Gasthuisstraat. Die panden lagen dus naast het oorspronkelijke gasthuis. “Het waren huizen van gegoede mensen”, aldus Nele Vanholme. “Dat zien we aan de vondsten. Zo zijn er sporen gevonden van stallingen en van koetshuizen uit de zestiende eeuw. In afvalkuilen vond men beenderen van consumptie, maar ook veel scherven. Een goed deel ervan bestond uit stukken Venetiaans glas.”
ZIE OOK PAGINA 16-17