“Eerst stabiele woonvorm, dan leven op de rails zetten” ABC onder curatele

CAW maakt omslag in dak- en thuislozenzorg op Werelddaklozendag

CAW Antwerpen maakt een omslag in de ondersteuning van daken thuislozen. De 192 tijdelijke opvangplaatsen in de verscheidene opvangcentra worden afgebouwd en vervangen door appartementen en studio’s. “We zorgen voor een stabiele woonvorm en laten hen van daaruit hun leven op de rails zetten”, zegt Piet Steenssens van CAW Antwerpen.

Overal in Europa werkt de zorg voor daklozen ongeveer volgens dezelfde principes. Van nachtopvang via een opvangcentrum naar een studiowoning om dan uiteindelijk in een duurzame woning te eindigen. Die trapsgewijze, tijdelijke woonvormen worden dan gebruikt om onderliggende problemen aan te pakken. CAW Antwerpen pakt het nu anders aan en doet vandaag, op Werelddaklozendag, de nieuwe aanpak uit de doeken. “We zorgen voor een stabiele woonvorm en laten hen van daaruit hun leven op de rails zetten”, zegt Piet Steenssens, beleidscoördinator voor dak- en thuisloosheid bij CAW Antwerpen. “Heel wat onderzoek wijst uit dat het werkt.”

Housing First

CAW Antwerpen wil de huidige dak- en thuislozenzorg omdraaien en dat volgens het principe van ‘Housing First’. Voor alle duidelijkheid: er wordt niet geraakt aan de noodopvang die CAW Antwerpen voorziet in de stad Antwerpen, zoals onder meer De Vaart in de Kerkstraat en De Biekorf in de Dambruggestraat.

Het zijn de 192 eigen opvangplaatsen die worden afgebouwd. “Voor elke plaats die verdwijnt in de tijdelijke opvang, komt er een appartement of studio in de plaats”, zegt Steenssens. “Momenteel hebben we er al twintig gerealiseerd, de volgende jaren vormen we de andere plaatsen om. En dat over ons hele werkingsgebied

Piet Steenssens

Beleidscoördinator dak- en thuisloosheid CAW in de stad Antwerpen, van Essen tot Kontich.” “De kern van de zaak is dat we dakloosheid niet langer ‘beheersen’ of ‘managen’. We lossen het probleem op door mensen een woning te geven”, gaat Steenssens verder. “Menswaardig wonen is een basisvoorwaarde voor welzijn. Dak- en thuisloosheid zijn bijzonder ingrijpend en ontwrichtend. Voor iedereen: jongeren, alleenstaanden, grote gezinnen, mensen met een verslaving…

Allemaal hebben zij recht op duurzaam, betaalbaar en kwaliteitsvol wonen.”

CAW staat garant voor huur

Een eenvoudige opdracht is het allerminst. De stad Antwerpen heeft te kampen met een wooncrisis en dus verloopt de zoektocht naar kwalitatieve, betaalbare woningen moeilijk. Ook huisbazen staan vaak niet te springen om het doelpubliek van CAW in hun appartement of studio hun intrek te laten nemen. “Als CAW stellen we ons garant voor de huur en het goed beheer van het pand”, stelt Steenssens. “Daarom kunnen we de woningen jammer genoeg maar tijdelijke beschikbaar stellen. We hopen op langere termijn, ondersteund door de Vlaamse overheid en een sterk woonbeleid, het ‘Housing

First’-principe volledig te realiseren.”

Finland deed het twintig jaar geleden al. Toen waren er zo’n 18.000 daklozen. Nu hebben ze nog slechts vijftig bedden beschikbaar in de opvang en is er een zo goed als onmiddellijke doorstroom naar een permanente woonvorm. “In Antwerpen maken we nu dus ook die omslag van ‘tijdelijke opvang’ naar een duurzame ‘woongerichte aanpak’”, zegt Steenssens. “Het verbetert de leefkwaliteit van onze cliënten aanzienlijk en zo kunnen wij ons ook focussen op onze hoofdtaak: zorg en ondersteuning bieden. Daklozen hebben geen huis en een hoop miserie. Geef ze een huis. Dat is dan al één probleem minder. En werk dan samen met hen aan hun miserie.”

De sociale huisvestingmaatschappij ABC is onder financiële curatele geplaatst. Dit betekent dat ABC geen vastgoedprojecten meer mag ontwikkelen zonder goedkeuring van de Vlaamse overheid en inzage moet geven in lopende dossiers. “Voor de appartementen die vandaag in aanbouw en in renovatie zijn, is er geen probleem”, zegt Michael Lescroart, woordvoerder van schepen van Wonen Fons Duchateau (N-VA).

“Menswaardig wonen is een basisvoorwaarde voor welzijn.”

De Vlaamse overheid heeft ABC onder curatele geplaatst omdat ze de voorbije jaren tientallen miljoenen heeft geïnvesteerd in de aankoop van gronden en in de bouw van huurwoningen, terwijl ze een hoge schuldenlast heeft en krap bij kas zit. Volgens De Tijd dreigt de huisvestingmaatschappij zich failliet te kopen. Zo had ABC einde 2019 plannen om voor

62 miljoen euro 561 nieuwe sociale woningen te bouwen.

Nu ABC onder curatele staat, mag ze geen aankopen doen of projecten ontwikkelen zonder goedkeuring van de Vlaamse Maatschappij voor Sociaal Wonen (VMSW) en moet ze inzage geven in alle lopende dossiers.

Op de sociale woningmarkt in Antwerpen, goed voor 24.000 woningen, is ABC met 1.900 woningen veeleer een kleine speler. Op dit moment bouwt ABC in de stad 117 nieuwbouwappartementen, 129 appartementen zijn in renovatie. Dit en volgend jaar plande de maatschappij vier nieuwe werven op te starten, in totaal

116 appartementen. Of die plannen kunnen doorgaan, is nog niet duidelijk.

In aanbouw

“Voor de appartementen die vandaag in aanbouw of in renovatie zijn, is er geen probleem”, zegt Michael Lescroart, woordvoerder van schepen van Wonen, Fons Duchateau (N-VA). “De werken aan de 129 te renoveren appartementen op Linkeroever zijn volop aan de gang en zullen in het najaar van 2021 worden opgeleverd. De oplevering van de nieuwbouwappartementen in de Lange Kievitstraat, in AntwerpenNoord en Deurne is gepland voor het voorjaar. Op de andere projecten, onder meer in Deurne en Ekeren, hebben we op dit moment nog geen duidelijk zicht.” In 2018 kwam ABC al eens in opspraak omdat twee medewerkers van de maatschappij versneld sociale woningen kregen zonder duidelijke reden. Toenmalig minister van Wonen Liesbeth Homans (N-VA) heeft ABC toen een verbeterplan opgelegd dat eind vorig jaar werd ingediend, maar in april door de nieuwe minister van Wonen Matthias Diependaele (N-VA) werd afgekeurd vanwege “niet concreet genoeg” en “onvoldoende meetbaar”. In september heeft ABC een nieuw plan ingediend.

Huurders van de sociale woningen moeten zich geen zorgen maken, want van een faillissement is nog lang geen sprake.

FOTO JORIS HERREGODS