Gazet van Antwerpen Stad en Rand
Mieke Vogels: “De coronacrisis maakt duidelijk hoe fout we bezig zijn met senioren”
OVER KRISTOF CALVO, WOUTER BEKE EN DE BEHANDELING VAN 65-PLUSSERS
“De coronacrisis maakt duidelijk hoe fout wij bezig zijn met senioren”
Bij de top van Groen zijn ze nog karig met commentaar en een zeer verongelijkte Kristof Calvo is nog niet in stemming voor een interview. Oud-voorzitter Mieke Vogels is dat wel, zoals altijd eigenlijk. Honderduit praat ze over de langste nacht van Groen en in één ademteug door krijgen Wouter Beke (CD&V) en Margot Cloet van Zorgnet-Icuro ervan langs voor het beleid in de woonzorgcentra: “Ik kan daar zó kwaad van worden.” De grijze grande dame van Groen is gelukkig nog niet mild geworden.
Mieke Vogels woont in een penthouse in Deurne-Noord, destijds voor een zachte prijs op de kop getikt, met fabelachtige uitzichten op de stad, de Bosuil en de boomtoppen van het Rivierenhof. Hier beleeft de 66-jarige politica haar pensioen.
Het is weer een tijd geleden. Hoe is het met u?
Mieke Vogels:
Met mij goed, met mijn man gaat het niet zo goed. Hij heeft sinds lange tijd kanker en hij is niet meer mobiel. Hij beweegt zich in een rolstoel en in huis met een rollator, en hij heeft veel pijn. De prostaatkanker is uitgezaaid naar het bot en dat heeft de zenuwen aangetast. De artsen van het palliatieve centrum krijgen dat niet onder controle. Hij wil ook niet te veel morfine omdat hij dan de hele dag zou slapen. Ik ben voor een groot deel mantelzorger. Een paar uur weggaan kan nog, maar langer niet. Hij heeft veel hulp nodig en ik ben ook bang dat hij zou vallen. Dus ben ik huismus, en niet eens door corona. (glimlacht)
Mantelzorgers hebben geen gemakkelijk leven.
Het is niet altijd even makkelijk, nee. Je rolt daarin en dan is het een keuze die je maakt. Het is natuurlijk je man. We zijn 45 jaar getrouwd. In goede en in kwade dagen, zeiden ze vroeger.
Wat doet u anders nog?
Ik heb opleidingen natuurgids en erfgoed gevolgd en ik geef rondleidingen in Deurne. Je moet keuzes maken als je 65 bent, dan zit de mayonaise hierboven vol.
(wijst naar hoofd) Vogels observeren is ook heel populair, maar als je ouder wordt zie en hoor je minder en die beesten blijven niet zitten, die zijn weer weg voordat je verrekijker juist staat afgesteld.
De politiek volgt u nog.
Het zal nog niet zijn. Ik ben nog voorzitter van GroenPlus, de 55plussers van de partij, en ik ben lid van de politieke raad, zeg maar het parlement van de partij.
Oei, degenen die de hakbijl hebben bovengehaald vorige week.
De hakbijl, dat zou ik niet zeggen. Ik was er trouwens niet persoonlijk bij die nacht, ik kan niet zo lang weg van mijn man. Maar ik heb het gevolgd en ik heb mijn stem laten horen.
Er is nogal wat ophef ontstaan achteraf.
Het is volgens mij allemaal zeer koosjer verlopen, zoals dat hoort in onze partij. Bij andere partijen is het de voorzitter die ministers aanwijst, bij ons niet. We hadden een team van drie mensen die een consultatieronde hebben gedaan onder alle parlements- en bestuursleden. De vraag was welk profiel een minister van Groen op dit scharniermoment zou moeten hebben. Zo is de naam van Petra De Sutter naar voren gekomen.
Mieke Vogels
“Door de ziekte van mijn man ben ik een huismus. Als mantelzorger, niet door corona.”
“Het was een keuze vóór Petra, niet tegen Kristof. Dat weet hij. Hij is ongelooflijk getalenteerd. Kristof heeft het perfecte profiel om als fractieleider verder te gaan.”
“Die melige filmpjes op tv, zwaaien naar opa en oma. Verschrikkelijk.”
Mieke Vogels
“We moeten naar kleinere centra, in de buurt van waar mensen wonen. Mij krijgen ze nooit in zo’n rusthuis.”
“Twintig jaar geleden maakte onze partij beginnersfouten. We waren ook radicaler toen.”
“De framing gebeurt nu niet meer via het middenveld, maar via sociale media. Dat is totaal andere koek.”
Met mij hebben ze ook drie kwartier aan de lijn gehangen.
U had een uitgesproken overtuiging?
Ja. Ik vind dat we best iemand in de regering hebben met een zeker gewicht en met ervaring, autoriteit misschien. Het gaat om een ongelooflijk moeilijke positie. Het was een keuze vóór Petra, niet tegen Kristof. Dat weet hij. Hij is ongelooflijk getalenteerd. Hoe hij het regeerakkoord heeft verdedigd in het parlement, chapeau daarvoor, echt. Voor mij is dat een trio: Petra, Tinne en Kristof. Ze zijn alle drie zeer zichtbaar en belangrijk, nu wij opnieuw in de meerderheid zitten.
Het is nochtans een dramatische discussie geweest.
Dat heeft ook met de hectische timing te maken. Er kon pas op het laatste moment vergaderd worden, tegen de deadline aan. Zo vermijden ze dat de oppositie al kan beginnen te schieten op het akkoord nog vóór de partijcongressen beginnen. Timing is belangrijk, dat heb ik als jong broekje geleerd van wijlen Wilfried Martens. Ik maakte mij boos als de regering plots in overdrive ging aan het begin van de vakantie. Toen zei hij met zijn plechtige stem: ‘Mevrouw Vogels, later zult ge begrijpen dat politiek een kwestie is van timing.’ Moeilijke zaken voer je door in het begin van de vakantie, als de vakbondsmensen op congé vertrekken. (lacht)
Oké, maar er wordt gezegd dat voorzitter Meyrem Almaci en Niel Staes van het partijbestuur met ontslag dreigden als Kristof Calvo toch de keuze zou worden.
Ik was er niet bij. Ik hoor daar andere verhalen over. Het lijkt me wel logisch dat zij gaan voor het voorstel dat breed gedragen wordt in de partij. Het is belangrijk dat de procedure gevolgd wordt, met een zoektocht naar een consensus onder zo veel mogelijk partijleden. Ik snap dat het heel lastig is voor Kristof, maar dat is van alle tijden. Er zijn altijd meerdere mensen die graag minister worden.
Maar hij was fractieleider, medecampagneleider en hij heeft het akkoord mee onderhandeld.
Zo werkt politiek niet. Je wordt niet beloond voor wat je gedaan hebt in de politiek. Ook niet bij verkiezingen, trouwens. Toen we in 2003 een pak slaag kregen van de kiezer, had ik keihard gewerkt als minister. Waar het om gaat is dat je op het juiste moment het juiste profiel hebt om de partij te vertegenwoordigen in de regering. Kristof heeft het perfecte profiel om als fractieleider verder te gaan.
Omdat hij iemand is die weerstand oproept?
Maar nee. Een minister moet kunnen onderhandelen met collega’s, moet veel sociale vaardigheden hebben, moet een zekere dominantie hebben. Elke mens is anders. Nogmaals, ik heb vóór Petra gestemd, niet tegen Kristof, en er is een brede bevraging geweest.
Onder meer Wouter De Vriendt leek zeer boos. Dreigt verscheurdheid?
Dat is ook van alle tijden. Bij elke aanduiding zijn er kwetsuren. Dan moet je even boos zijn, gedesillusioneerd misschien, maar dan de rangen sluiten.
Calvo overweegt om ermee te kappen.
Maar we kunnen mensen als hij niet missen, we hebben ze nodig, net nu. Als in de politiek iedereen zou vertrekken die niet krijgt wat hij wil, zou het nogal een leegloop zijn. Kristof heeft nog een heel mooie carrière voor zich. Ook op de bijeenkomst van GroenPlus gisteren werd gezegd dat iedereen op zijn plaats zit, Petra, Tinne én Kristof.
Wie zit er nog bij GroenPlus? Jos Geysels? Vera Dua? Magda Aelvoet?
Nee, zij niet. Jos is actief ‘in het middenveld’, Vera is voorzitter van de Bond Beter Leefmilieu, Magda is ook veel met mantelzorg bezig. Ik ben blij dat ik dit kan doen. Door corona is het nog duidelijker dat de positie van 65plussers niet evident is. Er wordt echt in generaties gedacht. De 65plussers, dat zijn ‘de kwetsbaren’. Tijdens de eerste lockdown zei een viroloog dat we mensen best in fasen konden lossen, en de 65plussers pas als er een vaccin is.
In Zweden doen ze dat zo, maximaal thuisblijven voor alle 70plussers.
(fel) Dat kan zijn. Maar bij mij rezen de haren ten berge toen ik dat hoorde. Waar is de wetenschappelijke evidentie? Iemand van 55 met een onderliggende kwaal gaat gewoon werken en een gezond iemand van 65 mag je ophokken? En wat met de relatie met de kleinkinderen? Ik vind het ongelooflijk hoe ze de solidariteit tussen generaties hebben doorgeknipt. En dan die melige filmpjes op tv, zwaaien naar opa en oma. Verschrikkelijk.
De economie kan dan blijven draaien, is het idee.
Maar de economie draait vierkant als je alle 65-plussers weghaalt. Wie doet zoveel werk in de sportclubs, wie vangt de kinderen op, wie doet de mantelzorg, wie zijn al die onbetaalde vrijwilligers? Het wordt alleen maar maatschappelijk niet gewaardeerd omdat er niet voor betaald wordt. Gelukkig is de Vlaamse ouderenraad mee op de kar gesprongen en is afgesproken met de experts in de GEES om daar een grens te trekken. Nu blijkt trouwens dat de 65-plussers het voorzichtigst zijn: zij zullen niet op een overvolle tram stappen of naar feestjes gaan.
Onze houding tegenover ouderen is verkeerd.
De coronacrisis maakt duidelijk hoe fout wij bezig zijn met senioren. Hoe ze in woonzorgcentra mensen opsloten in hun kamer, alleen lieten sterven, alleen lieten met hun angst, … Als je die beelden een jaar geleden had getoond, zou je gedacht hebben dat het ergens in Roemenië gebeurde, maar het was hier, bij ons. En dan dat onbegrijpelijke doorknippen van de banden met de familie …
Er zijn duizenden mensen gestorven door corona in de rusthuizen.
Vooral ná de lockdown, dus niet door de bezoekers. Omdat we honderden mensen bij elkaar zetten. Natuurlijk heb je dan problemen bij zo’n epidemie, door het personeel en de poetsploeg geraakt het virus er wel binnen. Familieleden maken het verschil niet. Het is juist essentieel dat je je angstige ouders nog kunt bezoeken.
Margot Cloet van Zorgnet-Icuro, het netwerk van zorgorganisaties, was daar voor de zomer niet voor te vinden. Intussen weer wel.
Oh, Margot Cloet, dat ijskonijn. Daar zat geen enkele logica in. Mensen in woonzorgcentra verblijven daar gemiddeld anderhalf jaar, omdat het niet anders kan en omdat ze die zorg nodig hebben. En wat doen ze? Wachten. Om uit bed gehaald te worden, om ontbijt te krijgen, op het middagmaal, op koffie en een koekje, … En hopelijk komt er bezoek van de familie, dat is dan een hoogtepunt dat de dag breekt, en dat knippen ze dan weg. Verschrikkelijk.
Het is gebeterd.
Ik krijg nog altijd aangrijpende mails, bijvoorbeeld van een familie die in de cafetaria afscheid moest nemen van een vrouw die euthanasie ging krijgen wegens ondraaglijke pijn. Ze is die nacht gestorven, alleen.
Wat moet er dan gebeuren?
We moeten naar kleinere centra, in de buurt van waar mensen wonen. Mij krijgen ze nooit in zo’n rusthuis en al mijn leeftijdsgenoten zeggen hetzelfde. Hou dan op met ze te blijven bouwen. Er staan door corona negenhonderd bedden leeg in de woonzorgcentra. En wat doet Vlaams minister Wouter Beke? Hij blijft die financieren, tot de directies weer nieuwe gasten kunnen ronselen. In plaats van eens werk te maken van een transformatie.
Het zit diep bij u.
Ik hoorde van een koppel uit Rijkevorsel dat de man na een beroerte naar een instelling in Malle moest. Ze zijn zestig jaar getrouwd, zij zit in een assistentiewoning en kan niet zomaar weg. Zo worden ze uit elkaar gerukt door het puntensysteem: je moet x aantal punten voor hulpbehoevendheid hebben om een bepaald bed te krijgen. Wat is dat nu toch? Los dat op door kleinschaliger te werken, met mensen met verschillende profielen, van wie sommigen bijvoorbeeld nog kunnen helpen in de keuken. Ik word hier toch zo kwaad van. Het is waanzin.
Waarom blijft dat zo?
Wouter Beke weet dat, maar hij doet daar niks aan. Hij durft niet in te gaan tegen Margot Cloet en Zorgnet-Icuro of tegen de mutualiteiten. De sterkhouders in de zorg worden de hand boven het hoofd gehouden. Kijk naar de contact tracing, dat ging ook ineens naar de mutualiteiten. De verantwoordelijkheid van de opeenvolgende CD&V-ministers in dit departement is immens. Bedden financieren en winstbejag, daar draait het om.
Nog even terug naar de regering. In 2003 dook Groen tot onder de kiesdrempel, na de allereerste keer dat ze mee in de federale regering had gezeten. Dit is de tweede keer.
Er zijn toen beginnersfouten gemaakt. We hebben vooral de framing door de anderen en het middenveld onderschat. Het beeld werd opgehangen dat we deuren openzetten voor migranten, wereldvreemd waren, kwistig met geld, tegen bedrijven, tegen de boeren. Ik heb op campagne in West-Vlaanderen eens bijna een vuistslag gekregen van een boer.
Magda Aelvoet nam in augustus 2002 ontslag als minister vanwege een wapenlevering aan Nepal. Dat klinkt raar als je dat nu leest.
Dat zijn beginnersfouten. We waren als partij ook radicaler toen, ‘nooit meer wapens uitvoeren’, ‘kerncentrales morgen dicht’. Je moet niet met breekpunten werken. Als de anderen weten dat je iets absoluut wilt binnenhalen, dan krijg je het zeker niet. Wij dramden er maar over door. Nu is het anders. Bij heel de partij is er het besef dat we kunnen meewerken aan een uniek en positief project.
En de framing?
De politiek zit anders in elkaar vandaag. Twintig jaar geleden had je twee traditionele partijen in de regering en de derde, zoals Groen, was dan de klos. In Nederland was die rol voor D66, naast de liberalen en de socialisten. Vandaag moet elke partij zijn nek uitsteken en riskeren ze allemaal de verkiezingen te verliezen. De framing gebeurt niet meer via het middenveld, maar via sociale media en dat is totaal andere koek. Daar kun je ook niet meer discussiëren, het is griezelig: ‘politici zijn allemaal zakkenvullers’. Al die negatievelingen en trollen ondermijnen de democratie. Die framing is gericht tegen alle politici die hun nek uitsteken. Het is aan hen samen om daar iets tegenover te zetten.