Gazet van Antwerpen Stad en Rand
Biden moet bruggen bouwen
I Kamala Harris, de vicepresident die meisjes wil doen dromen I Donald Trump weigert nederlaag toe te geven (en gaat balletje slaan) I Antwerps bedrijfsleven kijkt uit naar ‘normale’ handelscontacten
In zijn acceptance speech die volgde op het uitroepen van zijn overwinning hintte Joe Biden uitdrukkelijk naar de vele annex verschillende werven die de 46ste president van de Verenigde Staten wachten. In een kwartier tijd ging het over de natie weer helen, over een pandemie en een al veel langer woekerend virus. Want na de aangevochten verkiezing volgt het moeilijkste: de president voor álle Amerikanen worden. Dus ook – en vooral – voor de vele verliezers.
“Ik beloof een president te worden die niet tracht te verdelen, maar te verenigen. Die geen rode staten en blauwe staten ziet, maar alleen de Verenigde Staten. En ik werk met heel mijn hart aan het vertrouwen van het hele volk, om het vertrouwen van jullie allemaal te winnen”
Nadat hij het podium in thuishaven Delaware was opgehuppeld (!), richtte Joe Biden zich eerst tot de locals. Daarna volgden de
folks: het volk van de hele VS dat hij wil aanspreken. De meer dan 74 miljoen Amerikanen die voor hem stemden, zijn goed voor een record: nooit haalde een presidentskandidaat méér stemmen. Ook Obama in 2008 niet.
Maar: wat Democraten best niet vergeten, is dat Donald Trump (meer dan 71 miljoen) deze keer óók meer stemmen dan Obama haalde. Dat betekent niet alleen dat het land erg verdeeld is in twee kampen, de massale opkomst bewijst ook dat dat volk graag een stem wil geven aan dat sentiment.
Biden sprak in zijn hele speech vijf keer het idee “verenigen” uit, en zes keer de gedachte “samenwerken”.
De coronaveilige speech van Biden vond plaats op een podium voor vierhonderd auto’s. Van meet af aan was duidelijk dat hij zich minstens zoveel tot het publiek richtte dat daar níét was, en elders meeluisterde.
“Ik wilde dit ambt om de ziel van Amerika te herstellen, de ruggengraat van deze natie – de middenklasse – weer op te bouwen en Amerika weer gerespecteerd te maken in de hele wereld. En om ons hier thuis te verenigen. Het is de eer van mijn leven dat zo veel miljoenen Amerikanen voor die visie gestemd hebben.”
Kamala Harris, de nieuwe vicepresident, noemde vrouwen de ruggengraat van het land, Biden deed hetzelfde met de middenklasse. Die omvangrijke klasse, die in verschillende (rode) staten samen met oude industrie teloor dreigt te gaan. Denk steenkoolmijnen of oude autofabrieken. Biden zegt een belangrijke rol te zien in de middenklasse om het land “weer op te bouwen”. Lastig.
Waarnemers zoals David Criekemans (UAntwerpen) waarschuwen dat er na de coronacrisis een financiële crisis kan komen die het nog lastiger maakt voor bedrijven en werknemers. Voordeel voor Biden: hij heeft ervaring met de bankencrisis in 2008 die, toen hij vicepresident was onder Barack Obama, in de VS begon.
Dat Biden vroeg in zijn speech verwijst naar respect in de wereld, heeft te maken met verloren trots. Op een meeting van wereldleiders in Londen werden Emmanuel Macron, maar ook Justin Trudeau, Mark Rutte en Boris Johnson gefilmd toen ze om Trump leken te lachen. Die beelden werden door het campagneteam van Joe Biden gebruikt om aan te tonen dat Trump de VS invloed kostte.
Macron feliciteerde Biden zaterdag nog voor diens speech. Net als Trudeau, Rutte en Johnson. Poetin bleef stil. Legale grond hebben felicitaties niet. Maar een legitimatie van Bidens overwinning zijn ze wel. Trump moet zijn golfpet opgevreten hebben toen hij Twitter opzette.
“Aan iedereen onder jullie die voor president Trump stemde: ik begrijp jullie ontgoocheling. Ik heb zelf een paar keer verloren, maar laten we elkaar nu een kans geven. Het is tijd om de harde retoriek opzij te zetten, de temperatuur te verlagen, elkaar weer te zien, weer naar elkaar te luisteren.”
Opvallend: de naam Trump viel
slechts één keer tijdens Bidens speech, hoewel hij met “harde retoriek” en “demonisering” een paar keer naar de nog zittende president verwees. Aangenomen mag worden dat Biden zich beperkte om geen olie op het vuur te gooien.
In veel steden was er feest, maar evenzeer kwamen misnoegde Amerikanen op straat. In Phoenix (Arizona, een staat waar Biden gewonnen zou hebben) patrouilleerden zwaarbewapende Trumpfans. Een incident tijdens Bidens speech zou dodelijk geweest zijn – minstens voor de mooie woorden van de president elect.
Door zichzelf als een voormalig verliezer neer te zetten, vereenzelvigt Biden zich met de verslagenen. Aan mensen die elkaar begrijpen is het wat makkelijker om een kans te vragen.
“Amerikanen hebben ons opgeroepen om de krachten van fatsoen en de krachten van eerlijkheid te bundelen, om de krachten van de wetenschap en de krachten van hoop te bundelen op het strijdtoneel van onze tijd. De strijd om het virus te beheersen. De strijd om welvaart op te bouwen.”
Halfweg de speech somde Biden de vier werven op die hij ook toelicht op de website buildbackbetter.com: voor alles de coronacrisis, daaraan toegeschreven economisch verval, raciale ongelijkheid en klimaatverandering.
In principe is de exit uit het klimaatakkoord van Parijs terug te draaien met één pennentrek onder een presidentieel decreet. De andere plannen liggen moeilijker.
“Zonder een meerderheid in de Senaat zal Biden van zijn programma niet veel kunnen realiseren”, zegt Amerikakenner Frank Albers (UAntwerpen). “En die meerderheid zou weleens kunnen afhangen van de herverkiezing van twee zetels in Georgia – in januari pas.”
Om de coronapandemie aan te pakken – zaterdag weer goed voor meer dan duizend doden – belooft Biden vanaf vandaag een groep experts aan te wijzen die een plan moeten opstellen om bij de aanstelling van de nieuwe president op 20 januari geen achterstand te hebben. Dan nog is het de vraag wat president Trump tot die tijd doet. Er zijn handen af houden of net nog proberen te redden wat er te redden valt, gezien zijn hoop dat hetzelfde met de hertelde stemmingen gebeurt?
“Ik onthoud wat onze grootvader zei toen ik zijn huis verliet. Hij zei: ‘Joey, behoud je geloof.’ En onze grootmoeder schreeuwde toen ze nog leefde: ‘Nee, Joey, verspreid het.’ Verspreid het geloof. God houdt van jullie allemaal. Moge God Amerika zegenen en moge God onze troepen beschermen. Dank u, dank u, dank u.”
Finaal riep Biden nog eens de krachten van zijn (katholieke) geloof aan. Eerder had hij ook al de Bijbel geciteerd door te stellen dat er een tijd om te helen is.
“Biden herstelt zo de oude vertrouwde retoriek van Amerika, het door God uitverkoren land van de onbegrensde mogelijkheden”, aldus Albers. “Dat verhaal, zo oud als het blanke protestantse Amerika zelf, was onder Trump even weg.”
Let wel, stipt Criekemans aan:
keep the faith kan ook niet-religieus worden opgevat. “Blijf geloven. In de hertelling van stemmen, de aanpak van de coronacrisis, de economische malaise. Hou vol dat verandering mogelijk is.”