Vrouwen zijn grootste slachtoffer van coronacrisis

Ongelijkheid neemt toe volgens VN

Uit een studie van de Verenigde Naties blijkt dat vrouwen sinds corona vaker opdraaien voor huishoudelijke klussen dan mannen. Het verschil is zo opvallend dat de gelijke kansen van mannen en vrouwen onder druk komen te staan, concludeert de VN. “De pandemie kan ervoor zorgen dat we 25 jaar teruggaan in de tijd.” Ook in ons land is er een terugval.

Vrouwen nemen nog meer dan vóór corona de huishoudelijke taken op zich. Dat stelt het nieuwe rapport van VN Vrouwen. Ook de gezinszorg komt voornamelijk bij hen terecht. “Voor de pandemie verzetten vrouwen naar schatting ongeveer drie keer zoveel ‘onbetaald werk’ als mannen. Dat aantal ligt nu nog hoger”, zegt Anita Bhatia, adjunct-directeur van VN Vrouwen.

De ongelijkheid tussen mannen en vrouwen dreigt ook op lange termijn toe te nemen. “Kansen op werk en onderwijs zullen voor veel vrouwen verloren gaan. Ook hun mentale en fysieke gezondheid zal hier sterk onder lijden. Alles waarvoor we de afgelopen 25 jaar hebben gewerkt, zou binnen een jaar verloren kunnen gaan”, zegt Bhatia.

Het onderzoek van de VN richt zich voornamelijk op lage-inkomenslanden, maar ook in ons land zijn er gevolgen. “Wij zullen niet meteen teruggaan naar de jaren vijftig, maar moeten wel aandachtig zijn, want ook wij riskeren een terugval”, zegt Liesbet Stevens van het Instituut voor de Gelijkheid van Vrouwen en Mannen. “In tijden van crisis lijken we terug te grijpen naar wat we van vroeger kennen, en de klassieke rollenpatronen steken daardoor weer de kop op. Het werpt ons terug naar wat we als kind geleerd hebben.”

Snel een was insteken

Uit cijfers van de RVA bleek al dat het corona-ouderschapsverlof overwegend door vrouwen opgenomen wordt. Tijdens de piek in juni was het evenwichtiger verdeeld, maar in september waren het voor 75% vrouwen. Dat is meer dan bij het gewone ouderschapsverlof, in precoronatijden.

“Ik had toch gehoopt dat de coronacrisis veeleer roldoorbrekend dan rolbevestigend zou werken”, zegt socioloog Ignace Glorieux (VUB). “Omdat zowel mannen als vrouwen geconfronteerd worden met verplicht thuiswerken of tijdelijke werkloosheid, zouden de taken in principe makkelijker verdeeld kunnen zijn. Maar dat blijkt niet het geval te zijn.”

Glorieux ziet daar verschillende redenen voor. “Misschien omdat vrouwen het gewoon zijn om meer taken op zich te nemen, of omdat ze al deeltijds werkten. Ook zien we dat mannen thuis vaak een bureau of afgesloten ruimte hebben, vrouwen werken meer in de leefruimte. Dat is dan ook de ruimte waar vaak kinderen zijn, of huishoudelijke taken in het oog springen. Ze zetten al eens iets op het vuur, steken een was in. Het zijn kleine taken, maar ze onderbreken wel telkens weer het werk en de focus.”

Balans werk-privé

Een studie van Facebook, de Wereldbank en de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) wees eerder deze maand al op hetzelfde probleem bij ondernemers: veel meer vrouwelijke dan mannelijke ondernemers sloten tijdelijk de deuren van hun zaak. “De crisis is op meerdere vlakken nefast voor de gendergelijkheid”, zegt Liesbet Stevens. “Maar we kunnen het als maatschappij ook zien als een kans om dingen anders te gaan doen, door na te denken over waar we als samenleving naartoe willen.”

“Telewerk is een opportuniteit voor wie worstelt met de balans tussen werk en privé, dus mogelijk gaan nu meer vrouwen weer voltijds werken. De loonkloof kan ook kleiner worden, omdat we nu eindelijk inzien hoe essentieel de vooral door vrouwen ingevulde beroepen van verpleegkundige en zorgkundige zijn. Er gebeurt veel dat ook een positieve invloed kan hebben, maar het komt niet vanzelf.”