Gazet van Antwerpen Stad en Rand
“Ongezonde voeding is niet essentieel”
Experts roepen regeringen op om ‘gezondheidstoets’ uit te voeren bij elke beslissing
Een gezonde levensstijl is niet enkel een individuele verantwoordelijkheid. Dat schrijft het Vlaams Instituut Gezond Leven in een open brief. Ze roept de regeringen op om veel daadkrachtiger te zijn. “Is het wel logisch dat producenten van ongezonde voeding evenveel economische steun krijgen als andere?”
Meer dan tachtig professoren en experten hebben de open brief van het Vlaams Instituut Gezond Leven mee ondertekend onder de titel ‘Overheid, de burger heeft ú dringend nodig om gezonder te kunnen leven’. Volgens de briefschrijvers lijkt het nu alsof mensen zelf volledig verantwoordelijk zijn om hun gezondheid te verbeteren. Terwijl net de regeringen en de bedrijven te weinig doen om dat mogelijk te maken.
“Er zijn al veel oproepen geweest”, luidt het in de tekst. “Stop met roken, zorg dat je die overtollige kilo’s kwijtraakt en ga ’s avonds eens joggen om ook je hoofd leeg te maken. In een ideale wereld lukt dat, maar de realiteit is helaas helemaal anders. Mensen worden voortdurend verleid om ongezonde keuzes te maken. Zo is die snelle, ongezonde hap altijd dichtbij, in de automaten met ongezonde snacks en via reclame op tv en internet.”
‘Feel good’ met Coca-cola
Volgens Loes Neven, expert bij het instituut, grijpt de “ongezonde” voedingsindustrie de coronacrisis nu zelfs aan om extra reclame te maken. “Coca-cola bijvoorbeeld lanceert een ‘feel good’campagne”, zegt ze. “En koekjesfabrikant Lotus slaat munt uit de crisis door aan scholen en verenigingen pakketten aan te bieden om te verkopen. Wij hebben daar vragen bij.”
Dat de voedingsindustrie als essentiële sector van de regeringen economische steun krijgt, vindt Neven dan ook opvallend. “Ongezonde voeding is toch niet essentieel? De overheid zou deze crisis kunnen aangrijpen om daarin een onderscheid te maken.”
En zo zijn er nog veel domeinen waarin de overheid het verschil kan – en volgens de ondertekenaars móét – maken. Zeker nu corona nog eens duidelijk maakt hoe belangrijk gezondheid is, met patiënten die zwaarder worden getroffen als ze overgewicht of hart- en vaatziekten hebben.
“We kijken daarvoor niet enkel naar de ministers van Volksgezondheid en Welzijn”, zegt Loes Neven. “Gezondheid loopt net doorheen alle beleidsdomeinen. Zo kan je mensen wel aanmoedigen om meer te fietsen, maar dan heb je wel veilige fietspaden nodig. Ook reclame kan de regering meer aan banden leggen. Over het algemeen pleiten we voor een ‘gezondheidstoets’. Als je bijvoorbeeld nieuwe natuur aanlegt, zou er getoetst kunnen worden of mensen daar kunnen wandelen en sporten. Ook de belastingen kunnen meer op gezondheid afgestemd worden. Net zoals voor het principe ‘de vervuiler betaalt’ pleiten we voor ‘de ziekmaker betaalt’, bijvoorbeeld via een suikertaks.”
Investeren in preventie
De oproep van de gezondheidsexperts doet denken aan de klimaatdiscussie: mensen worden aangesproken om hun individueel gedrag te veranderen, terwijl de regeringen zelf nalaten om zelf ingrijpende maatregelen te nemen. Volgens het Vlaams Instituut Gezond Leven gaat nu maar 2,2% van het Belgische budget voor gezondheidszorg naar preventie. “Minder dan het EU-gemiddelde van 3,1%”, schrijft het in de open brief. “Dit terwijl onderzoek aantoont dat investeren in preventie kostenbesparend werkt en zich meer dan terugverdient. Waar wachten we dan nog op?”
Loes Neven Vlaams Instituut Gezond Leven
“Net zoals voor het principe ‘de vervuiler betaalt’, pleiten we voor ‘de ziekmaker betaalt’, bijvoorbeeld via een suikertaks.”