Gazet van Antwerpen Stad en Rand
Voorlopig geen levering meer van Janssen-vaccin
Zes gevallen van bloedklonters gemeld in de Verenigde Staten Op korte termijn geen invloed op vaccinatiecampagne in België
Johnson & Johnson zal de leveringen van het Janssenvaccin aan Europese landen proactief uitstellen. De opschorting komt er nadat de Verenigde Staten hebben besloten om de toediening van het vaccin met onmiddellijke ingang stop te zetten omdat er zes gevallen van bloedklonters zijn gemeld. “De veiligheid en het welzijn van de mensen die onze producten gebruiken, zijn onze voornaamste prioriteiten”, laat Johnson & Johnson weten. De uitgestelde levering aan Europa heeft op korte termijn geen invloed op de vaccinatiecampagne in ons land. Dat zegt Gudrun Briat, woordvoerster van de taskforce vaccinatie. “Er werden de komende twee weken geen leveringen van het Janssen-vaccin verwacht. Tenzij de hele vaccinatie met Johnson & Johnson wordt stopgezet, bestaat een goede kans dat we deze vertraging niet zullen merken.”
Gaat het met het Janssen-vaccin van Johnson & Johnson dezelfde richting uit als met AstraZeneca? Beide vaccins zijn gelijksoortig opgebouwd en er zijn nu ook gelijksoortige bloedklonters als bijwerking gemeld. Reden genoeg voor de Verenigde Staten om de pauzeknop in te drukken, waarna het farmabedrijf zelf besliste ook in Europa niets meer te leveren. Wat betekent dat voor onze vaccinatiecampagne?
Wat is er precies gebeurd in de Verenigde Staten?
Zes jonge vrouwen – allen tussen de 18 en de 48 – kregen in de tweede week na vaccinatie met het Janssen-vaccin last van een zeldzame bloedklonter. Een van hen stierf, een andere belandde in kritieke toestand in het ziekenhuis. De bevoegde instanties FDA en CDC raden de Amerikaanse staten daarom aan om de pauzeknop in te drukken. Vandaag vergaderen ze en analyseren ze de cijfers in detail.
Intussen hebben 6,8 miljoen Amerikanen het vaccin gekregen. “Je zou kunnen zeggen: een kans van één op één miljoen op die bijwerking, maar zo eenvoudig is het niet”, zegt vaccinoloog Geert Leroux-Roels (UGent). “Je moet het aantal gevallen afwegen tegen het aantal gevaccineerden in de specifieke groep. Maar zelfs als het gaat om drie gevallen op honderdduizend, blijft dat een zeer lage frequentie. Het is een extreem voorzichtige houding.”
Wat is de impact in Europa?
Dat het moederland besliste de pauzeknop in te drukken, moet in de directiekamers van het Amerikaanse Johnson & Johnson tot alarmfase rood hebben geleid. Dat het vaccin van het grootste farmabedrijf ter wereld dezelfde lijdensweg zou opgaan als AstraZeneca, is een nachtmerrie voor het imago.
En dus werd meteen een drastische beslissing genomen: in afwachting zetten ze ook de leveringen naar Europa stop. “Proactief” en “uit voorzichtigheid”, met de belofte om “nauw samen te werken met de gezondheidsautoriteiten” en “open te communiceren”. Een vooropgestelde periode geeft J&J niet. Europa verwachtte de komende maanden 55 miljoen dosissen van het vaccin. Dat die voorlopig niet komen, is “zorgwekkend nieuws”, zei een Europese diplomaat.
Wat betekent dit voor de Belgische vaccinatiecampagne?
De eerstkomende twee weken werden geen leveringen verwacht. Maandag werden zoals afgesproken 36.000 Janssen-vaccins geleverd. En die worden ook gewoon toegediend. Omdat er in Europa nog geen enkele instantie is die een pauze aanraadt en omdat de mensen die deze week aan de beurt zijn toch geen vrouwen tussen 18 en 48 zijn.
Voor de langere termijn is er natuurlijk wel wat bezorgdheid. Van Johnson & Johnson worden in mei en juni 1,4 miljoen dosissen verwacht. Goed voor evenveel mensen, want van het vaccin is maar één dosis nodig. Die zouden nu kunnen wegvallen, maar er is geen paniek. “Pas over twee weken werd de eerstvolgende levering verwacht. En je weet hoe snel de dingen veranderen in vaccinatieland”, vernemen we op het kabinet van Vlaams minister Wouter Beke (CD&V). Op de vraag of de vooropgestelde datum van 11 juli haalbaar blijft, is er nog geen antwoord.
De Amerikaanse gezondheidsinstanties zeggen dat de pauze een “kwestie van dagen” is. “Ik sprak nog met Amerikaanse experts, zij hopen over een week uitsluitsel te hebben”, zegt epidemioloog Pierre Van
Damme (UAntwerpen).
Als het bedrijf daarna gewoon de leveringen hervat, zullen we er weinig van merken. De taskforce vaccinatie is wel al volop vergaderingen aan het plannen – “voor de experts is er geen paaspauze”, zegt Van Damme. “We zullen een afweging moeten maken: hoe groot is het voordeel ten opzichte van het zeldzame nadeel?”
Zijn de zeldzame bloedklonters vergelijkbaar met de bijwerking bij AstraZeneca?
De bloedklonters die in de VS werden gemeld, zijn van exact hetzelfde type als die bij AstraZeneca in Europa. Beide vaccins zijn dan ook op een gelijksoortige manier gebouwd, met een adenovirus als basis. Ook het Russische Spoetnik V en een Chinees vaccin werken overigens zo.
“Er is nog geen oorzakelijk verband bewezen, maar het is wel een sterke associatie”, zegt Geert Leroux-Roels. “We zullen waarschijnlijk niet lang moeten wachten voor we antwoord krijgen op het mogelijke ontstaansmechanisme.”
Pierre Van Damme Epidemioloog “We moeten een afweging maken: hoe groot is het voordeel ten opzichte van het zeldzame nadeel?”
Geert Leroux-Roels Vaccinoloog “Zelfs als het gaat om drie gevallen op honderdduizend, blijft dat een zeer lage frequentie.”
Hadden we dit niet kunnen vermijden door de vaccins op voorhand beter te testen?
“Neen. Het gaat om erg zeldzame bijwerkingen”, zegt Geert Leroux-Roels. “Zelfs bij een studie op vijftigduizend mensen haal je dat er niet uit. Alleen omdat er nu zo massaal in korte tijd gevaccineerd wordt, pik je dat eruit. Je moet ook rekenen hoeveel extra doden je zou veroorzaken door niet te vaccineren, tegenover hoeveel aandoeningen je veroorzaakt door wél te vaccineren.”