Gazet van Antwerpen Stad en Rand
“Eén keer heb ik zelf stunt verkeerd zien gaan. Nu durf ik zelfs niet meer te kijken”
Een rekwisiet gebruiken en er toch iemand mee doodschieten, zoals Alec Baldwin: het idee doet acteurs, regisseurs en stuntcoördinatoren huiveren. “Ineens wordt wat je speelt bloedecht. Ik mag er niet aan denken”, zegt acteur Filip Peeters. Maar hoe kan zoiets gebeuren? “Simpel, dat kan eigenlijk niét”, zegt stuntcoordinator Olivier Bisback.
De volgende keer dat Filip Peeters een wapen moet afvuren zal hij er toch een tel langer bij stilstaan. Hoe Alec Baldwin, vermoedelijk per ongeluk, twee mensen heeft geraakt tijdens de opnames van de western Rust. Hoe één van hen daarbij is overleden. “Daar zijn geen woorden voor, zo vreselijk”, zegt Peeters. “Zo erg voor de nabestaanden. En ocharme Alec Baldwin. Het laatste waar je aan denkt als je ’s ochtends naar de filmset vertrekt, is dat de dag zo faliekant kan eindigen. Het toont hoe ongeluk in een klein hoekje schuilt. Nog maar eens. Dat kwam al een eerste keer binnen toen Brandon Lee is gestorven.” De zoon van Bruce Lee kwam in 1993 in een gelijkaardig ongeval om het leven, op de set van de horrorfilm The crow. “Toen besefte ik dat je niet voorzichtig genoeg kunt zijn”, zegt Peeters. “Eén keer heb ik zelf een stunt verkeerd zien gaan. Iemand die te lang in een brandend voertuig bleef zitten, en verbrand geraakte. Sindsdien durf ik nooit meer naar de stunts te kijken, uit schrik dat ik ongeluk breng. Elke stunt heeft een risico, en een wapen blijft een wapen. Je kan er nooit helemaal gerust in zijn. Ik merk dat ik elke keer het eerste half uur heel zenuwachtig ben. Maar daarna went het weer. Ik check altijd nog eens extra of alles klopt, maar wie weet was hier een technisch mankement.”
Oog kwijt
Op papier kan dat eigenlijk niet, zegt regisseur Hans Herbots, bekend van onder meer Flikken en Zone Stad, maar ook de Bbcreeks The Serpent. “Zeker in de Angelsaksische landen is er enorm veel aandacht voor de veiligheidsvoorschriften. Dat is een industrie op zich”, zegt hij. Het gebruik van wapens is strikt gereglementeerd. “Op de dag van opname komt een wapen handler met de wapens naar de set. Hij toont het pistool aan de regieassistent en aan alle betrokkenen van de scène. Hij opent het om te tonen dat er geen kogels in zitten. Dan richt hij het naar de grond en haalt één keer de trekker over, om het vertrouwen te geven dat er écht niks kan gebeuren. Dan pas beginnen de opnames. Bij het vorige incident, met Brandon Lee, zat er een kogel geblokkeerd in de loop, die meekwam toen een losse flodder werd afgevuurd. Ik vermoed dat hetzelfde hier is gebeurd. Maar goed, soms zit het in een klein hoekje. Bij Zone Stad was een acteur ooit bijna een oog kwijt toen het balletje van een BB gun, schijnbaar ongevaarlijk, toch verkeerd afketste. ” De voorschriften om met vuurwapens te werken op een set zijn erg streng, zegt acteur en presentator Tom Waes. “Er is altijd een vuurwapenmeester aanwezig die het wapen meebrengt in een koffertje en na de opname meteen weer opbergt. Dat is nooit een echt wapen, maar een soort alarmpistool. Soms zit er een losse flodder in, om wat vuur of lawaai te maken. Maar ik zie totaal geen reden waarom er echte kogels op een set zouden moeten zijn.” Maar ook zonder echte kogels wordt doorgaans niets aan het toeval overgelaten. “Als je een keer echt moet schieten zet iedereen een hoofdtelefoon op om gehoorschade te vermijden. Ook van dichtbij zijn losse flodders niet zonder gevaar, want er komen wel degelijk een vlam en een projectiel uit.” Volgens Waes is een ongeval zoals op de set van Rust erg onwaarschijnlijk in Vlaanderen. “Ik zie het niet gebeuren op de set van Undercover. Als je een wapen hanteert in de buurt van een andere acteur zal de vuurwapenmeester altijd op de set komen en tonen dat zowel het magazijn, de kamer als de loop van het wapen leeg zijn. En voor alle zekerheid check ik dat zelf ook nog eens. Want dit zijn ongevallen die echt niet mogen gebeuren.”
Nepwapens
“De bedoeling is om nooit te richten op een persoon”, zegt Olivier Bisback, stunt-coördinator. “Met de camera valt het niet op als je net naast je doelwit richt, voor het geval dat. Tijdens de opnames van Dead Man Walking heb ik ooit meegemaakt dat een acteur een kassei door een voorruit moest gooien naar een acteur. Het was een oude auto, zonder veiligheidsglas. Ik had vooraf gevraagd om die ruit te vervangen, maar besliste om voor de zekerheid de kassei toch maar naar de lege passagierszetel te laten gooien. Een geluk, want de ruit bleek niet vervangen en de steen ging er los door. Een stunt blijft gevaarlijk.” Vraag is waarom er dan niet gewoon voor de zekerheid met nepwapens wordt gewerkt. “Het is al gebeurd dat men dat deed, en met CGI in postproductie er een vlammetje op zet. Maar het is duur en het ziet er niet uit. Je kan nooit de impact van een echt wapen, de weerslag, faken.”
“Te vermijden ongeval”
Dat zegt ook regisseur Jan Verheyen, die al vaak wapens op set zag passeren. “Een echt wapen is veel authentieker. Het is eenvoudiger, goedkoper en realistischer om losse flodders te gebruiken. Als je dat correct doet, is het ook niet gevaarlijk”, zegt hij. “Vaak zetten we zelfs ook doorzichtige schilden in plexiglas voor de camera. De regels zijn zo streng dat ze de opnames traag doen verlopen. Wapengebruik is een soort van routine. Bijna de enige mogelijke verklaring is dat er geen wapenman aanwezig was. Het was een low budget film, dus misschien is er geïmproviseerd.” Dat er gezondigd is tegen de regel om niet recht op iemand te richten heeft allicht te maken met het soort shot, denkt hij. “Aangezien de cameravrouw geraakt is, zal het zo’n typisch shot zijn waarbij de acteur zich richt naar de camera. Bij mijn weten is dit het eerste schietincident sinds de affaire Brandon Lee. Ik kan mij ook niet voorstellen hoe Alec Baldwin zich moet voelen. Hij blijft degene die het schot heeft gelost. Er hangt hem een storm boven het hoofd, want hij is ook coproducent. Dit was hoe dan ook een te vermijden ongeval.”