Lawrence of Arabia

De volle 23 jaar lang was Paul Bistiaux bij Royal Antwerp FC de bekendste en kleurrijkste clubsecretaris van het land. Vandaag is hij elk weekend de vaste columnist voor Gazet van Antwerpen. In zijn typische Antwerpse stijl, even fijnzinnig als humoristisch.

Nieuws is een relatief begrip. Wat nieuwswaarde heeft voor de ene, is totaal irrelevant voor de andere. Daarnaast zijn er nog berichten die per definitie onbelangrijk zouden móéten zijn. Die oprisping kreeg ik weer toen ik de uitspraak las van de advocaat van Marc Dutroux. Het was een waarschuwing gericht tot de wereld: zijn cliënt is depressief. Et alors? Het wordt tijd, zou je eerder denken.

Ik geloof heilig in het recht op verdediging, zelfs voor plegers van de ergste feiten. Een eerlijk proces is het enige wat de samenleving behoedt voor uitwassen als lynching en standrecht. Zelfs een veroordeelde heeft rechten. En als mijn confrater er op toeziet dat die gerespecteerd worden, verdient hij felicitaties. Maar zijn uitspraak over de geestestoestand van Dutroux biedt maatschappelijk geen enkele meerwaarde, integendeel. Het lijkt meer op een poging van de raadsman om zichzelf in de kijker te zetten, onder het aloude motto ‘slechte publiciteit is ook publiciteit’. In Nederland doet men dat soort dingen veel beter: daar mag na het proces met geen woord meer worden bericht over de veroordeelde. Die laatste komt in een soort middeleeuwse vergeetput terecht, figuurlijk uiteraard maar wel zeer effectief. Voor de samenleving is dat veel heilzamer.

Wat is er intussen van de sport? Zuur en zoet, zoals altijd. Zuur is natuurlijk de Uefa-sanctie tegen mijn club: geen publiek tegen Fenerbahçe. Dat zat er aan te komen, maar toch. Het is een straf die uitgelokt wordt door individuele overtreders maar die wel de volledige gemeenschap treft. En je kan je ook afvragen of je met dat soort straf iets bereikt: in mijn vorig leven ben ik herhaaldelijk mee het lijdend voorwerp geweest van ‘gesloten deuren’ maar de plaag is er niet door uitgeroeid. Integendeel: in hun academische salons buigen wetenschappers zich vandaag over de vraag of het hooliganisme is ‘teruggekeerd’. Hoezo ‘teruggekeerd’? De mensen op het terrein weten dat het nooit is weggeweest.

Agressie in de samenleving is alomtegenwoordig en zowel vroeger als nu biedt het voetbalgebeuren het perfecte forum. Grote massa’s, anonimiteit, wij-gevoel, zwakke breinen op zoek naar een identiteit, mensen zonder leven met drang om ergens bij te horen. Op een parking in Drongen werd een Vlaamse man door een andere Vlaamse man halfdood geslagen omdat hij de verkeerde kleuren droeg. In een taverne in Rotterdam werd het bestuur van Union Berlin dat er netjes een tafel gereserveerd had aangevallen door zelfverklaarde Feyenoordsupporters.

Het stoorde mij vroeger en het stoort mij nog altijd vandaag: hooliganisme is een maatschappelijk probleem. De club is geen dader maar slachtoffer. Ze kan het niet helpen dat individuen clubliefde inroepen als motief voor het plegen van misdrijven. Maar het is wel altijd de club die het gelag betaalt. Op de bond heb ik dat duizend maal te horen gekregen: ‘ja maar meneer, het zijn wel úw supporters’. Alsof ik zelf met die fles gegooid had. Verkeersagressie bestaat ook, maar niemand denkt er aan om daar bij een incident ook de wegbeheerder te straffen omdat het licht te lang op rood stond.

Er werd zowaar ook gevoetbald deze week en eens te meer waren we getuige van wat ik het Deens model noem: België heeft veel topspelers maar geen topclubs. Club Brugge kreeg een pak slaag van Manchester City. RC Genk kreeg les van West Ham. Gelukkig redde mijn club de Europese meubelen door een punt mee te graaien in Istanboel. Maar in het algemeen was toch weer schrijnend zichtbaar hoe ver de Belgische clubs verwijderd zijn van de echte Europese top. De glimlach van de week komt nog maar eens uit Newcastle. Zoals bekend werd die grote club zeer recent overgenomen door het Saudisch investeringsfonds. Dat nieuws heeft in de stad en bij de fans geen gewone golf maar een tsunami van euforie veroorzaakt. In een professionele sport is geld de ladder naar succes en op Tyneside leeft de overtuiging dat de sky nu dus echt wel de limit is geworden. Om hun vreugde te uiten daagden vorige zondag tientallen supporters voor de thuismatch tegen Tottenham op in traditionele Arabische klederdracht, compleet met Lawrence of Arabia-hoofdtooi.

De club heeft de fans officieel gevraagd om dat in de toekomst niet meer te doen. De nieuwe eigenaars zeggen dat ze weliswaar niet beledigd zijn maar dat de Arabische verkleedpartij zou kunnen gezien worden als stereotiep en cultureel beledigend. Bezoekers worden aangemoedigd om naar de wedstrijd te komen in de kleren die ze altijd dragen en die in hun eigen gemeenschap de norm zijn.

Dit is de samenleving anno 2021. Je moet niet alleen oppassen met wat je zegt maar ook met wat je aantrekt.