Gazet van Antwerpen Stad en Rand
“Vergelijkbaar met val van Pablo Escobar”
Machtigste drugsbaron van Colombia opgepakt na operatie van 7 jaar
De meest gezochte drugsbaas van Colombia, Dairo Antonio Usuga David, alias Otoniel, is na een operatie van zeven jaar eindelijk gevat. De leider van Los Urabenos is de rijkste man van Colombia, maar leefde als een zwerver. Hij sliep nooit meer dan één nacht op dezelfde plaats, hij verplaatste zich te voet of op een muilezel door de jungle en om de politie te ontlopen communiceerde hij alleen via boodschappers.
Maak kennis met Otoniel, de grootste Colombiaanse narcoterrorist sinds Pablo Escobar. Dairo Antonio Usaga was niet in de wieg gelegd om warlord of drugsbaron te worden. Hij wordt in 1970 geboren in een arme boerenfamilie in de buurt van Turbo, een noordelijke havenstad in de Caraïbische golf. Zijn ouders proberen het hoofd boven water te houden met de verkoop van kippeneieren. Colombia is al decennia verscheurd door een onoverzichtelijke burgeroorlog die het land in een diepe economische malaise heeft geduwd.
Op 18-jarige leeftijd sluit ‘Otoniel’ zich aan bij het Volksbevrijdingsleger (EPL), een marxistische guerrillabeweging die haar activiteiten zal staken in 1991. Daarna treedt hij toe tot de extreemrechtse paramilitaire organisatie AUC. In 2005 legt die groep de wapens neer, na vredesonderhandelingen. Maar Otoniel en zijn broer Giovanni zijn nog niet toe aan een vreedzaam bestaan. Ze scheuren zich af van de gedemobiliseerde AUC en vormen samen met een aantal getrouwen de Autodefensas Gaitanistas de Colombia.
Echte criminele organisatie
De AGC opereert steeds meer als een echte criminele organisatie en legt zich toe op cocaïnesmokkel, drugshandel op straat, ontvoeringen, afpersing en illegale goudwinning. De clan-Usaga, zoals de organisatie ook wordt genoemd, gaat verder onder de naam Urabenos, verwijzend naar de streek Uraba. Een andere naam die steeds vaker wordt gebruikt, luidt Clan Del Golf. Wanneer Giovanni Usaga in 2012 wordt doodgeschoten door het leger, neemt zijn jongere broer Otoniel de leiding van de Urabenos over.
Onder leiding van Otoniel groeien de Urabenos uit tot het belangrijkste en gevaarlijkste drugskartel van Colombia. Het is de enige groep die in heel Colombia actief is, met vertakkingen in bijna driehonderd van de 1.102 Colombiaanse gemeenten. Ze werken samen met het Sinaloa-kartel in Mexico om cocaïne naar de Verenigde Staten te smokkelen. Voor de smokkel naar Europa heeft de groepering samenwerkingsverbanden gesloten met Italiaanse en Nederlandse groepen.
Jacht geopend
In 2015 opent de Colombiaanse overheid de jacht op Otoniel, door meer dan 1.200 politiemensen naar Uraba te sturen tijdens Operatie Agamemnon. Deze groeit uit tot de grootste klopjacht op een mens sinds de dood van Pablo Escobar. De Amerikaanse regering looft een beloning van 5 miljoen euro uit voor informatie die kan leiden tot zijn arrestatie. De drugsbaas laat zich echter niet zomaar vangen. Hij looft op zijn beurt 300 dollar uit voor elke politieman die wordt gedood. Die oproep leidt in één dag tot een hele reeks moordaanslagen op politiemensen.
De jacht op Otoniel draait de eerste jaren uit op een flop. Hij zou zich schuilhouden in de jungle. Hij slaapt nooit meer dan één nacht op dezelfde plaats. Hij bouwt meerdere woningen voor boeren, die daardoor verplicht zijn om de opgejaagde drugsbaron te ontvangen. Ze moeten altijd een kamer van twee meter op twee vrij houden voor de drugsbaas. De bedden moeten uitgerust zijn met orthopedische matrassen. Want Otoniel heeft een ernstige hernia.
Als hij zich verplaatst, doet Otoniel dat te voet of trekt hij door de jungle met een muilezel. Het gebruik van elektronische communicatiemiddelen is uit den boze, omdat hij het risico niet wil lopen dat de politie zijn communicatie zou onderscheppen of dat opsporingsdiensten hem zouden kunnen lokaliseren. Als hij boodschappen naar zijn mannen wil sturen, maakt hij gebruik van menselijke koeriers.
Gebeden verhoord
In een interview met de Colombiaanse krant El Tiempo bidt de moeder van Otoniel dat haar zoon zou worden opgepakt en opgesloten in de gevangenis. “Daar is hij veilig”, aldus de diepgelovige Ana Celsa David. “In de gevangenis kan hij vergiffenis vragen voor zijn zonden, zodat hij naar de hemel kan gaan. Als hij geen afstand neemt van zijn criminele leven, dan zal hij naar de hel gaan.” Haar gebeden zijn nu gehoord. Zaterdagochtend hebben het leger en de politie de 50-jarige leider van de Clan del Golfo, de machtigste drugsclan van Colombia, kunnen oppakken in het noordwesten van het land, zo kondigde president Ivan Duque aan.
Volgens Duque gaat het om de zwaarste slag van deze eeuw voor de drugssmokkelaars in zijn land. Hij vergeleek het met de uitschakeling van Pablo Escobar in 1993. Duque riep de overblijvende leden van de clan op om zich over te geven. Usuga David wordt beschuldigd van verschillende misdaden, waaronder drugssmokkel, moord, ontvoering en afpersing.
Ana Celsa David
Moeder van Otoniel
“In de gevangenis kan hij vergiffenis vragen voor zijn zonden, zodat hij naar hemel kan gaan.”