Joachim Coens stapt op als voorzitter

C’est fini. Joachim Coens gooit de handdoek in de ring en vertrekt als voorzitter van CD&V. Directe aanleiding is een dramatische peiling, waarin zijn partij verschrompeld is tot de allerkleinste van Vlaanderen. Al werd de exit van Coens eigenlijk al maandenlang voorbereid achter de schermen, zij het met muizenstapjes. Voor zijn opvolging zijn alle ogen gericht op Sammy Mahdi.

Tweeënhalf jaar nadat hij ietwat onverwacht aan het hoofd van CD&V is komen te staan, vertrekt Joachim Coens als partijvoorzitter. Al doet hij dat niet meteen, en niet van harte. Het was de G7, het partijorgaan waarin naast Coens ook de Cd&v-ministers zetelen, die besliste om de voorzittersverkiezingen te vervroegen. Op een speciale vergadering in het partijhoofdkwartier vrijdag werd Coens op het hart gedrukt dat hij zich beter geen kandidaat meer zou stellen voor die verkiezingen. Wat de Dammenaar ’s avonds dan ook zelf aankondigde.

De directe aanleiding voor Coens’ vertrek is een dramatische nieuwe peiling van De Standaard en VRT. CD&V kan nog amper 8,7% van de Vlamingen overtuigen; dat is maar liefst 6,7% minder dan de laatste verkiezingen. En vooral: CD&V wordt daarmee de allerkleinste partij van Vlaanderen. Zelfs PVDA scoort nu beter. Hoewel die electorale tuimeling allang vóór Joachim Coens was ingezet, leeft binnen de partij toch de idee dat Coens een versnellende factor is geweest. Met nog maximaal twee jaar tot de volgende verkiezingen kon er moeilijk anders dan ingegrepen worden. In ons land bestaat er immers zoiets als een kiesdrempel. Toch mag niet overdreven veel belang gehecht worden aan de nieuwste peiling. Die is niet meer dan een directe aanleiding om een proces af te ronden dat al veel langer aan de gang was: Coens vervangen.

Dramatische communicatie

Al in het najaar van 2021 borrelde er steeds meer kritiek op binnen de partij. Coens werd bejubeld om zijn federale casting (Annelies Verlinden, Vincent Van Peteghem en Sammy Mahdi), maar maakte zelf enkele dramatische passages door op televisie. Communicatie was en is zijn achilleshiel. De neerwaartse spiraal rond Coens werd nauwlettend in het oog gehouden door staatssecretaris Sammy Mahdi, die bij de voorzittersverkiezingen heel nipt de duimen had moeten leggen voor Coens. Hij schreef een boek “om christendemocraten wakker te schudden”, achteraf gezien niets minder dan een promotour om zich als de échte leider te profileren. Gaandeweg rijpte ook bij heel wat partijtoppers de idee dat Mahdi weleens de messias zou kunnen zijn. Coens probeerde zijn vel en zijn partij wel te redden. Een inhoudelijk congres in december moest de Cd&v-standpunten verder verfijnen. Maar alweer liep het fout in de communicatie achteraf. Ook van het boostercongres van twee weken geleden werd niemand binnen de partij echt wild. Laat staan daarbuiten. Dat er een iets grotere ampersand staat in het Cd&v-logo zal veel kiezers wellicht worst wezen. Politicologen maakten dan weer brandhout van de nieuwe slagzin van de partij, “van en voor het volk”. Een duidelijke verwijzing naar het glorierijke verleden van de christendemocratie, maar moeilijk hard te maken als je nog geen 10% van het volk vertegenwoordigt.

Mahdi als consensuskandidaat?

De neergang van Coens en de opgang van Mahdi kruisten elkaar vorige maand voor het eerst op een partijraad. Enkele jonge Mahdi-getrouwen pleitten er onomwonden voor een voorzitterswissel. Coens raakte oververhit, liep weg en kon zijn woede zelfs amper onder controle houden. De partijraad besliste daar dat het prinsendrama beslecht moest worden in voorzittersverkiezingen, en liefst zo snel mogelijk. Toen liep Coens zich nog warm

Een inhoudelijk congres in december moest de Cd&vstandpunten verder verfijnen. Maar alweer liep het fout in de communicatie achteraf.