Gazet van Antwerpen Stad en Rand
Inwoners van Borgerhout en Deurne hebben weinig kennis over hart- en vaatziekten
Nog geen vier op de tien inwoners van Borgerhout en Deurne hebben een goede kennis over de risico’s van hart- en vaatziekten in het algemeen en voor henzelf in het bijzonder. Dat blijkt uit een enquête bij 952 inwoners. In hun wijken hebben onderzoekers van de Universiteit Antwerpen net voor de coronacrisis uitbrak een project opgezet om vaak kwetsbare inwoners te confronteren met hun risicoanalyse en hen te ondersteunen met een leefstijlcoach. Een zestigtal mensen ging daarop in. “Dat is te weinig, dus er is nog heel wat werk aan de winkel.”
Spices heet het project dat door de Europese Commissie wordt gefinancierd. Het wil een boost geven aan de actieve preventie van cardiovasculaire ziekten in Europa en de sub-sahara. Hart- en vaatziekten zijn een belangrijke doodsoorzaak. Ze eisen bijna achttien miljoen doden per jaar wereldwijd, veertigduizend per jaar in België. Spices zette onderzoek op in vijf verschillende settings: in Oeganda en Zuid-afrika, en in kwetsbare wijken in Antwerpen, het Franse Brest en Nottingham in het Verenigd Koninkrijk. Om daar telkens te weten te komen: wat weten mensen over hart- en vaatziekten in het algemeen? Wat weten ze over hun eigen risico? En zijn ze bereid om iets aan hun leefstijl te veranderen? Meer bewegen, gezonder eten, stoppen met roken, stress beheersen, die dingen. Hilde Bastiaens is coördinator van Spices voor het onderzoeksterrein Borgerhout en Deurne. Ze is hoofddocent en onderzoeker aan het Centrum voor Huisartsgeneeskunde van de Universiteit Antwerpen. Zij stelt zaterdag samen met haar team de resultaten voor op een Antwerps symposium voor eerstelijnsprofessionals, welzijnswerkers, medische specialisten en beleidsmakers. “Want het is niet omdat ons project is afgerond, dat de praktijk moet stoppen”, zegt Bastiaens. “We hebben heel wat geleerd dat helpt om vooral die kwetsbare groepen te bereiken en hen effectief te ondersteunen.”
Huisartsen
Het onderzoek begon, lastig genoeg, vlak voor en in het begin van de coronacrisis, met een enquête door onderzoeker Hamid Hassen. In totaal namen 952 inwoners van Borgerhout en Deurne deel, onder wie 56,4% vrouwen en 43,6% mannen. Zij moesten, onder meer, ‘juist’, ‘fout’ of ‘ik weet het niet’ antwoorden op statements als ‘stress is een van de hoofdoorzaken van hartaanvallen en beroertes’ en ‘het drinken
Het team van Spices, van links naar rechts: Kathleen Van Royen, Naomi Aerts, Hilde Bastiaens, Mark Bogaerts en Hamid Hassen.
van grote hoeveelheden alcohol kan jouw cholesterol en andere bloedvetten doen stijgen’. “Voor ons leek de kennis over het cardiovasculair risico niet moeilijk”, zegt Hassen, “maar dat hebben we onderschat. Slechts 36,5% van de deelnemers scoorde meer dan 80%. 82% weet niet dat de familiale voorgeschiedenis een risicofactor zich al verbeteren. “In de huisartspraktijken werden verpleegkundigen opgeleid om die mensen te coachen”, legt onderzoekster Naomi Aerts uit. “Deelnemers vonden het een meerwaarde om in een vertrouwde omgeving begeleid te worden.” Op de andere plaatsen werd Mark Bogaerts als leefstijlcoach ingezet. Een zestigtal mensen gingen met hen in zee.
Versnippering
“Ik heb vooral gemerkt dat als mensen een gezicht hebben waaraan ze hun vragen rond gezondheid kunnen richten, dat ze dat ook doen”, zegt Bogaerts. In zijn aanpak stuurde hij vooral aan op “een snelle succeservaring”. “Een zware roker die een week toekomt met een half in plaats van met een heel pakje sigaretten, heeft ook al het gevoel: ik kan minderen. Van daar kan hij weer een nieuwe stap nemen. Iemand met overgewicht die in een beschutte werkplaats werkt, heb ik op weg geholpen om het per maaltijd bij één bord te houden en de koekjes bij de koffie te laten. Samen hebben we een afspraak gemaakt bij de diëtist. Ik sprak ook geregeld af in het park, tijdens een wandeling. Financiën zijn vaak een bezwaar, maar er zijn wel degelijk mogelijkheden voor mensen met weinig middelen. Ze moeten het gewoon weten.”
“We hebben wegen gevonden om dit onderwerp op de lokale kaart te zetten”, zegt Hilde Bastiaens. “Jammer genoeg zijn we er ook op gebotst hoe versnipperd het welzijnslandschap bij ons is en hoe gefocust op de eigen werking. Nochtans hangen gezondheid en welzijn nauw samen. Minder mensen dan verwacht zijn op coaching ingegaan, dus daar is zeker nog werk aan de winkel.” https://www.uantwerpen.be/en/ projects/spices/
iKathleen Van Royen
Onderzoekster
“Mensen van buiten Europa hebben minder interesse om gezonder te gaan eten. Dat geldt ook voor mensen met een laag opleidingsniveau en een lager inkomen.”