“Bij alle wegenwerken doen we de minder-hindertoets. Hoeveel vertraging zal er zijn? Zijn er andere werven in de buurt? Wat kan de last zijn voor omwonenden?”

Wie dinsdag vanuit de Kempen op Linkeroever moest zijn (zoals sommige onfortuinlijke collega’s) deed daar gemakkelijk een paar uur over. Wegens werken aan de Kleine Bareel (put in de weg), grote drukte, een paar accidentjes en op de koop toe was de afrit Linkeroever nog afgesloten vanwege lokale werken. Kunnen ze dat niet wat beter coördineren, al die werken? Zeker in dit jaar, met een record van 42 werven op de Vlaamse snelwegen?

Jawel dus, het kan altijd beter, zeggen ze bij vervoersverenigingen zoals Febetra, Touring en VAB. Maar vroeger was het véél erger. Geloof het of niet, maar de coördinatie van wegenwerken op de verschillende niveaus, lokaal, stedelijk, provinciaal en gewestelijk, loopt niet meer elke keer vast in bureaucratie en gebrekkige communicatie. Er wordt over nagedacht.

Er was eens een avond, zeker wel tien jaar geleden, dat in dezelfde nacht onderhoudswerken plaatsvonden in de Craeybeckxtunnel en in de Jan De Vostunnel op de A12, telkens richting Brussel. De twee uitvalswegen naar Brussel allebei tegelijk op slot, het gevolg laat zich raden: nog net geen stilstaand verkeer tot aan het centrum van Boom. De uitleg de volgende dag: “Sorry, er was onderling niet goed afgestemd.”

“Zoiets is vandaag ondenkbaar”, zegt Katrien Kiekens, woordvoerster bij het Vlaams Agentschap voor Wegen en Verkeer. “Bij alle wegenwerken doen we de minder-hindertoets. Hoeveel vertraging zal er zijn? Is er veel vrachtverkeer? Zijn er andere werven in de buurt? Wat kan de last zijn voor omwonenden? Kunnen we het beter ’s nachts of in het weekend doen?”

’s Nachts en in weekends werken kost een pak meer en soms is daglicht nodig. “Bij ernstige hinder kunnen we wachten tot in de vakantie of tijdelijke infrastructuur aanleggen.”

De vervoersverenigingen bevestigen dat. “Voor de autosnelwegen is er één keer per jaar, in maart, bij de echte start van het wervenseizoen, overleg met ons”, luidt het. “Dan krijgen we een overzicht en kunnen we suggesties doen, waar ze ook rekening mee houden.” Ook de werkgevers, via VOKA, zitten dan mee aan tafel. Het initiatief voor dit overleg lag destijds bij Hilde Crevits (CD&V), tussen 2009 en 2014 Vlaams minister van Mobiliteit.

Dit jaar heeft Vlaanderen 42 grote werven ingepland, een nieuw record, nadat in de voorbije jaren het aantal al was opgeschroefd. Grote werven bij ons zijn bijvoorbeeld de brug in Wommelgem en een groot onderhoud in de Kennedytunnel dit najaar.

Communicatie met omwonenden

Er wordt ook meer dan vroeger gecommuniceerd met de omwonenden. Bij grotere projecten kunnen zij inspraak krijgen. Zoals bij de herinrichting van de A12, die ondergronds zal gaan onder vijf kruispunten in Aartselaar en Wilrijk. Bewoners mochten suggesties doen over de tunnel en wat er best bovenop komt en bijna tweeduizend mensen deden mee aan die bevraging. “Onze afdeling communicatie van Wegen en Verkeer provincie Antwerpen heeft daar een award voor gekregen vanuit de bouwwereld”, zegt woordvoerster Stefanie Nagels.

Het grootste risico op wrijving zit tussen het lokale en de hogere niveaus. Zoals deze dagen op Linkeroever, waar de centrale Blancefloerlaan in één richting is afgesloten voor onderhoudswerken (puur lokaal), waardoor de afrit Linkeroever (Vlaams) moest worden afgesloten, en dat in combinatie met Oosterweel. “Maar dat onderhoud was redelijk dringend en je kunt niet altijd wachten tot Oosterweel voorbij is”, zegt Magalie Verstraelen, woordvoerster van Antwerps schepen van Openbaar Domein Erica Caluwaerts (Open Vld). De vervoersverenigingen zeggen dat ze minder zicht hebben op hoe de communicatie precies verloopt tussen lokaal en bovenlokaal. “Maar het loopt weleens mank.” “Dat kan, maar we doen er alles aan om het te vermijden”, zegt Stefanie Nagels. “Zo hebben we om de twee weken impactoverleg met de stad Antwerpen en randgemeenten en met Lantis. Elke week is er overleg met de stad over zaken als signalisatie. In heel de provincie zorgen onze regiomanagers voor de communicatie met lokale besturen.”

Er bestaat sinds enkele jaren ook een Tunnelorganisatie Vlaanderen, kortweg TOV, een onderafdeling van Wegen en Verkeer speciaal voor de 25 tunnels in Vlaanderen. Zeventien daarvan liggen in de provincie Antwerpen, veertien in en rond de stad Antwerpen en drie elders: de Rupeltunnel, de Noord-zuid Kempentunnel tussen Geel en Kasterlee en de nieuwe tunnel in Mechelen op de ‘tangent’ tussen Nekkerhal en Brusselse Steenweg (en E19).

Inhaalbeweging

Wie de indruk mocht hebben dat er toch wel erg véél werven zijn: dat klopt. Na vele jaren van verwaarlozing van het wegennet is een forse inhaalbeweging bezig. “Met de snelwegen zijn ze bijna klaar. Maar er ligt nog veel werk te wachten op de gewestelijke wegen, waar het soms moeilijk is om omleidingsruimte te vinden”, zegt Danny Smagghe van Touring. Ook Maarten Matienko van de VAB vraagt daarom om meer aandacht te hebben voor regionale en lokale coördinatie: “We gaan steeds meer van die werven krijgen. Automobilisten klagen er snel over als er te veel werven tegelijk zijn en ze geen alternatief vinden.”

Isabelle De Maegt van Febetra, de federatie van transportfirma’s, zegt dat truckers nog wel af en toe hinder ondervinden die te vermijden is. “Dat ze bijvoorbeeld in de havenregio al beginnen met werken vrijdagnamiddag. Ze hebben daar dan altijd wel een uitleg voor, dat het weer niet goed wordt zaterdag of dat ze absoluut tegen maandag klaar willen zijn …” Febetra is ook altijd vragende partij voor meer nacht- en weekendwerk. “Dat is blijkbaar niet simpel en het kost natuurlijk meer. Maar goed, wij zijn via de kilometerheffing de enige weggebruikers die moeten betalen voor ze de weg op mogen. We mogen al eens wat vragen. Goede wegen bijvoorbeeld. En toiletten op de parkings langs de autosnelwegen. Het is toch niet meer van deze tijd dat truckers daar maar hun plan moeten trekken?” Magalie Verstraelen zegt dat er altijd maximaal wordt afgetoetst voor een weg wordt opgebroken. “Maar onderhoud is ook nodig: we krijgen veel klachten van mensen over de staat van wegen, fietspaden of stoepen. En ook in Antwerpen zijn we met een inhaalbeweging bezig.” Overigens zit de bevoegdheid voor lokale werven gedeeltelijk bij schepen van Mobiliteit Koen Kennis (N-VA). De afstelling van verkeerslichten bijvoorbeeld, dat zit dan bij hen. En soms moet ook De Lijn zijn zeg kunnen doen. En er is nog de schepen van Stadsontwikkeling, Annick De Ridder (N-VA). Simpel zal het nooit worden.