Gazet van Antwerpen Stad en Rand
+ 1,5 graden is plots geen vaag doemscenario meer
Volgens klimaatwetenschapper Wim Thiery (VUB) zullen gevolgen meteen merkbaar zijn
De kans is groot dat de aarde nog voor 2027 de grens van 1,5 graad opwarming voor het eerst zal bereiken. En dat terwijl de wereld ernaar streeft om onder die lat te blijven, en al zeker niet hoger te gaan. De gevolgen zullen volgens klimaatwetenschapper Wim Thiery (VUB) meteen merkbaar zijn. “We spreken over mislukte oogsten, orkanen, bosbranden, hittegolven en waterbommen. Alle extreme weerfenomenen die we nu al zien, maar dan meer en nog intenser.”
De 1,5 graad opwarming is niet langer een vage stip aan de horizon. De kans dat de wereld die veelbesproken cruciale grens al binnen de komende vijf jaar bereikt, is groot. De World Meteorological Organization (WMO) schat die mogelijkheid op 48%, fiftyfifty dus. Belangrijk om te weten is dat die voorspelling over één jaar gaat, voor een werkelijke klimaatopwarming kijken wetenschappers naar het gemiddelde over twintig jaar.
Bijna één kans op de twee dus. Ter vergelijking: in 2015 was die kans vrijwel onbestaande, tussen 2017 en 2021 werd het op zo’n 10% ingeschat.
De WMO is een gereputeerde instelling. Hun voorspelling is gebaseerd op input van topwetenschappers en de beste klimaatmodellen, ontwikkeld door de meest vooraanstaande klimaatcentra op aarde. Hun analyse is dus serieus te nemen en is een forse klap voor het wereldwijde streefdoel om de klimaatopwarming tot 1,5 graad te beperken. Grote bijeenkomsten in Parijs, Glasgow en eind dit jaar Sharm-el-Sheikh ten spijt. De tijd lijkt op. “En toch mag het Parijsakkoord niet in de prullenmand. Elke tiende van een graad telt”, zegt klimaatwetenschapper Wim Thiery (VUB). Hij is de bezieler van myclimatefuture.info, de website waar iedereen kan berekenen wat hem of haar te wachten staat.
Maar het klimaat is nog steeds aan het opwarmen. Dat streven kan dus toch niet meer gehaald worden?
Wim Thiery: “Wat de WMO voorspelt, is een voorsmaakje. Zij zeggen dat de kans reëel is dat we in de komende jaren die grens van 1,5 graad gaan bereiken. Het zou een eerste uitschieter zijn. Daarna kan de opwarming weer een beetje afnemen, maar de opwaartse trend is duidelijk. Klimatologen kijken naar gemiddeldes over twintig à dertig jaar om te kunnen spreken van klimaatopwarming. Bij alle toekomstscenario’s is het waarschijnlijk dat het klimaat nog vóór 2040 met 1,5 graad gestegen zal zijn. Op dat moment zal elk jaar gemiddeld genomen zo’n 1,5 graden warmer zijn.”
Een voorsmaakje, wat mogen we verwachten?
“We spreken over mislukte oogsten, orkanen, bosbranden, hittegolven en waterbommen. Alle extreme weerfenomenen die we nu al zien, maar dan meer en nog intenser. We hebben al jaren gehad met 1,2 graad opwarming. Elke tiende extra maakt absoluut een verschil. Het zal in onze omgeving merkbaar zijn.”
Het kan bij een uitschieter blijven en dan weer dalen?
“Er zijn optimistische scenario’s die uitgaan van een afvlakking bij 1,5 graad of een kort moment van doorstijgen, waarna het weer daalt tot onder die grens. In elk geval moeten we nu alles op alles zetten en dat gebeurt niet. Met het huidige beleid steven we af op een opwarming met zowat 3 graden. De consequenties voor het leven op aarde zijn dan catastrofaal.”
Was er na de klimaattop in Glasgow geen voorzichtig optimisme? “Met de klimaatbeloftes die landen in Parijs hebben ingediend, zaten we boven de
(2015, red.) 3 graden. In Glasgow hebben verschillende landen en regio’s hun ambities verhoogd, waaronder de Europese Unie, maar andere landen zoals China, India en Australië deden dat niet of nauwelijks.”
“Dit najaar is er een top in Sharm-el-Sheikh. Daar ligt een voorstel op tafel om de klimaatplannen voortaan ieder jaar te updaten in plaats van om de vijf jaar. Als dat er komt, is er misschien nog kans voor die hoopgevende scenario’s.”
Oekraïne, hoge inflatie, … Er lijkt nog weinig aandacht voor klimaat te zijn.
“Terwijl dit juist het scharniermoment moet zijn. Met onze afhankelijkheid van fossiele brandstoffen financieren we een oorlog, zetten we onze veiligheid op het spel. Als we nu geen ongeziene investering in hernieuwbare energie doen, wanneer dan wel? Wind op land, wind op zee, zonnepanelen, elektrische wagens en huizen aan een duizelingwekkend tempo renoveren. Dat is wat nu moet gebeuren.”
Wanneer is het klimaatdoel van 1,5 graad echt buiten bereik?
“Tegen het huidig tempo is een klimaatopwarming met 1,5 graad tegen 2040 een feit. Over enkele jaren, voor 2030, gaan we kunnen zeggen of we de trend al dan niet hebben kunnen afbuigen. Als het niet lukt, en zo ziet het er vandaag naar uit, dan moeten we niet opgeven. Zoals ik zei: iedere tiende telt. Misschien kunnen we nog afkloppen op 1,7 of 1,8. De wereld zal merkbaar beter zijn dan bij 2, laat staan 3 graden opwarming.”
Zorgt een opwarming van 1,5 graad voor onomkeerbare schade?
“Elke ramp gelinkt aan klimaatverandering is onomkeerbaar. We kunnen het aantal hittegolven en droogtes niet meer doen afnemen. We kunnen het wel doen stabiliseren. Als we over de 2 graden gaan, dan verliezen we onze greep. Dan kunnen we de smeltende ijskappen en de stijgende zeespiegel niet meer tegenhouden. Zelfs als we de uitstoot tot nul herleiden, zullen de gevolgen blijven escaleren.”
“We kunnen het aantal hittegolven en droogtes niet meer doen afnemen.”