“Een bizar fenomeen met veel vragen en weinig bewijzen”

Dit moet je weten over ‘needle spiking’

Er waren de voorbije weken al meerdere verhalen over needle

spiking, en ook na incidenten in Mechelen dit weekend wordt het onderzocht als mogelijke piste. Wat is het nu precies? Er bestaat nog veel onduidelijkheid over, klinkt het bij experts. “Het is een bizar fenomeen met veel vragen en weinig bewijzen.” Wat is ‘needle spiking’ en vanwaar komt het?

Bij needle spiking wordt iemand stiekem gedrogeerd via een injectienaald. Veelvoorkomende symptomen zijn: duizeligheid, misselijkheid, verwardheid, evenwichtsverlies, spraakproblemen en geheugenverlies. “Het fenomeen ligt in het verlengde van drink

spiking, waarbij iets in een drankje wordt gedaan”, zegt Tom Evenepoel, coördinator van de Druglijn.

De meeste meldingen gebeuren tot nu toe in het Verenigd Koninkrijk, met tussen september 2021 en januari 2022 meer dan 1.382 meldingen bij de politie over needle spiking. Ook in Frankrijk hoorde de politie al over 130 incidenten in het uitgaansmilieu, en in Nederland gaat het om een “handvol” meldingen in Amsterdam en Groningen. In ons land beweerden eerder al verschillende mensen in Aarlen en Gent dat ze tijdens het uitgaan werden geprikt met een injectienaald. Wat wordt er toegediend?

Dat is nog onduidelijk. Volgens toxicoloog Jan Tytgat gaat het wellicht niet om de “traditionele” verkrachtingsdrug GHB, gebruikt om in iemands drankje te doen. “GHB werkt niet zo snel en krachtig, dus via een prik zou er al een grote hoeveelheid toegediend moeten worden om iemand onder verdoving te brengen.” Logischer zou zijn dat het gaat om fentanyl of ketamine. “Fentanyl is zodanig snelwerkend dat je met een heel kleine hoeveelheid kan verdoven.” Fentanyl is volgens Tytgat aan een opmars bezig. “Sommige afgeleiden van fentanyl worden gebruikt als substituut voor heroïne. Die afgeleiden zijn duizend keer sterker dan morfine en dus zeer gevaarlijk”, waarschuwt de toxicoloog. Waarom is het zo moeilijk op te sporen?

“Als het gaat om een heel lage dosis fentanyl, dan kan het dat er in een klassiek ziekenhuislab over gekeken wordt”, zegt Tytgat, “dus ook een negatief resultaat moet met voorzichtigheid behandeld worden.”

Volgens spoedarts Jan Stroobants (Ziekenhuisnetwerk Antwerpen) is zo’n prikje moeilijk te vinden op de huid. “Wie onlangs is gevaccineerd, zal zich misschien herinneren dat het exacte gaatje waar je geprikt bent, moeilijk te vinden is. Die naalden zijn tegenwoordig zó klein. Veel mensen voelen die prik niet eens. Misschien wel als je een spuitje verwacht, maar in andere omstandigheden kan dat zomaar.

Bovendien heb je niet veel tijd nodig: één seconde is voldoende om drie à vier cc in te spuiten.” Waarom zou iemand dat doen?

Bij drink spiking is dat duidelijk. “Het motief is daar iemand te bedwelmen en er een welwillend slachtoffer van te maken”, zegt Evenepoel. Maar in een druk voetbalstadion, met zowel mannen als vrouwen als slachtoffer? “Dat gaat voorbij aan het motief om iemand discreet in een roes te brengen.”

Ook in het Verenigd Koninkrijk vragen ze het zich af. De Britse politie was slechts in veertien gevallen op de hoogte van bijkomende misdrijven, zoals aanranding of diefstal, die mogelijk verband hielden met prikincidenten. Worden daders en bewijzen gevonden?

Over daders is weinig geweten, vooral omdat tot nu toe bekend niemand is vervolgd. Zelfs ondanks veel meldingen in het Verenigd Koninkrijk wordt zelden bewijs gevonden. “Het is een bizar fenomeen met veel vragen”, zegt Evenepoel van de Druglijn. “Bijvoorbeeld ook over de methode: als slachtoffers kledij dragen, is een lange naald nodig. Afhankelijk van de injectiestof duurt het injecteren dan ook een aantal seconden.”

“Maar het is niet omdat er geen bewijs voor is, dat het niet is gebeurd”, benadrukt Evenepoel. “Als mensen iets meemaken waarbij ze onwel worden, moet dat ernstig genomen worden. En bij een vermoeden is het ook kwestie van dat snel te melden, om eventueel sporen te kunnen nagaan.”

Jan Stroobants

Spoedarts Ziekenhuisnetwerk Antwerpen

“Eén FOTO FREDERIK BEYENS seconde is voldoende om drie à vier cc in te spuiten.”