Gazet van Antwerpen Stad en Rand
Een baard kan genoeg zijn voor opsluiting
Een consortium van internationale journalisten doorprikt met een indrukwekkend dossier het verhaal dat China over de behandeling van de Oeigoeren ophangt. Volgens de autoriteiten in Beijing worden de leden van de Islamitische minderheid opgevangen in educatieve centra om zich te wapenen tegen radicalisering. Er is geen dwang mee gemoeid, wordt altijd verzekerd. In werkelijkheid gaat het om systematische vervolgingen van tienduizenden mensen die opgesloten worden in streng bewaakte kampen met een heel strikt regime. Familieleden hebben die veroordeeld zijn voor terrorisme, is voldoende om heropgevoed te moeten worden.
WAAR KOMT DE INFORMATIE VANDAAN?
Onder andere de BBC kreeg de ‘Xinjiang Police Files’ in handen via Dr. Adrian Zenz, gespecialiseerd in de regio en de behandeling van de Oeigoeren en andere minderheidsgroepen met Turkse roots. Die kreeg de informatie van een -anoniemehacker die de politiecomputers had geplunderd tussen januari en juli 2018. Dat leverde meer dan 5.000 foto’s op van ‘verdachten’ en 452 spreadsheets met daarop alle informatie van een kwart miljoen mensen die door de autoriteiten werden gevolgd. Er kwam informatie vrij van 20.000 geïnterneerden en de redenen waarom ze werden opgepakt. Ook documenten met richtlijnen voor de ‘interne’ orde, geheime foto’s, plattegronden en toespraken van officieren, werden door de hacker verzameld. Toen de beveiliging van de computernetwerken in 2019 werd verscherpt, stopte zijn mollenwerk. Van meer dan de helft van de mensen die op foto staan, kon door het consortium onafhankelijk bevestigd worden dat ze effectief verdwenen zijn. De vervolging startte na een aantal terreuraanslagen in 2013 en 2014 op voetgangers in de Chinese steden. China gaat er prat op dat de aanpak de terreur heeft gestopt.
HOE ZIEN DE KAMPEN ERUIT?
Volgens China gaat het om vakscholen en trainingscentra waar de Oeigoeren vrijwillig naartoe komen. Ze leren er om zich te integreren in de Chinese maatschappij en hoe ze kunnen weerstaan aan radicaliserende krachten binnen de islamitische minderheid. Ze zijn dankbaar voor de kans die ze krijgen, klinkt het in Beijing. Uit de documenten blijkt dat het Shufukamp allesbehalve dat is. Er zitten 3.722 ‘studenten’, bewaakt door 366 agenten. Er is politiebewaking aan de ingang en in alle centrale gedeeltes van het gebouw. Vijfentwintig van de agenten zijn gewapend met mitrailleurs. Er zijn drie uitkijktorens met telkens twee agenten gewapend met machinegeweren en sluipschuttersgeweren. Het binnenplein is omheind en wordt bewaakt door zeven agenten, waarvan er twee gewapend zijn. In de leslokalen worden de studenten ‘begeleid’ door agenten met matrak, schild en handboeien.
WIE WORDT ER NAAR DE KAMPEN GESTUURD?
Iedereen van de islamitische minderheid kan er terechtkomen. Bij sommige ‘studenten’ is zelfs geen reden opgegeven waarom ze geviseerd worden. De jongste op de lijst was Rahile Omer, die 15 jaar was toen ze in een kamp terechtkwam. De oudste was Animan Hamit die bij aankomst 73 was. In de informatie die dateert van 2017 en 2018 zitten 452 spreadsheets met alle mogelijke informatie van leden van de islamitische minderheid. In totaal gaat het om een kwart miljoen mensen die worden gevolgd en mogelijk ‘geïnterneerd’ moeten worden. China moet ondertussen in het bezit zijn van de persoonlijke gegevens van zowat alle Oeigoeren. Diegenen die bij aankomst in de kampen werden gefotografeerd, kunnen via gezichtsherkenning worden gevolgd van zodra ze weer naar huis mogen.
HOE WORDEN ZE BEHANDELD?
Bij aankomst in de centra worden ze -onder politiebewaking- gefotografeerd. De mannen op de foto’s werden kaalgeschoren. De dag wordt grotendeels gevuld met lichaamsoefening, het citeren van communistische slogans en lessen Chinees. Uit de interne documenten over de ordehandhaving staat vermeld dat een ‘student’ die op transfer moet, geboeid moet zijn aan handen en voeten. Hij wordt standaard begeleid door vier agenten. Het geldt ook voor iemand die naar een ziekenhuis moet. In het Shufu-kamp zijn daarvoor 430 paar handboeien voorzien. Op een mogelijke vluchtpoging moeten de agenten altijd voorbereid zijn. Er gelden strikte richtlijnen. Van zodra het alarm afgaat, moeten alle wegen naar het kamp worden afgezet. Vervolgens wordt een gewapende groep agenten op pad gestuurd. Reageert de gevluchte niet op een waarschuwingsschot, dan moet hij neergeschoten worden. Als de ‘student’ opgepakt kan worden, moet hij in isolatie ondervraagd worden. De kampbegeleiders moeten zich focussen op de andere studenten en hun “gedachten en emoties onder controle krijgen” om “de veiligheid en stabiliteit” van het kamp te verzekeren.
WAAROM WORDEN ZE ER OPGESLOTEN?
De verhalen achter de foto’s geven een hallucinant overzicht van de willekeur waarmee de autoriteiten optreden. Van 20.000 ‘studenten’ kon de reden voor heropvoeding achterhaald worden door de hack. Een uiterlijk teken van hun geloof -zoals het dragen van een volle baard- kan voldoende zijn. Het bezoeken van een moslimland wordt evenzeer aanzien als een teken van het gevaar op radicalisering. De meeste mensen in de heropvoedingskampen -al noemt China dat zo niet- komen er terecht omdat ze bij controleacties versleutelde apps op hun smartphones hadden staan of “illegale” sermoenen hadden gedownload. Uit andere voorbeelden blijkt dat een ‘heropvoeding’ werd opgelegd wegens het houden van een “preek die niet was toegestaan”. Een belangrijke groep wordt gevormd door familieleden van personen die in de gevangenis zitten op beschuldiging van terrorisme. Ze zijn ’schuldig door associatie’. Een van de foto’s toont een vrouw die naar een kamp werd gestuurd. Haar zoon kreeg tien jaar cel omdat hij “sterke religieuze neigingen” vertoonde. Hij dronk en rookte namelijk niet, stond er vermeld.