Europa boycot Russische olie

Felbevochten akkoord leidt met zekerheid tot nieuwe prijsstijgingen voor alle afgewerkte petroleumproducten

Na bijna een maand van intensief onderhandelen is de Europese Unie er dan toch in geslaagd om het eens te worden over een boycot op Russische olie. Hongarije, Slovakije en Tsjechië krijgen echter uitstel. Hebben zij de slag met Europa gewonnen? En gaat de olieprijs nu nóg een keer gigantisch de hoogte in?

Wat is er precies beslist?

Europa kondigde begin deze maand al een boycot van Russische olie aan, maar de Oost-Europese landen die fel afhangen van Poetins fossiele brandstoffen, lieten dat niet zomaar passeren. Aangevoerd door de Hongaarse premier Viktor Orban zetten niet alleen Boedapest, maar ook Slovakije en Tsjechië hun voet. Commissievoorzitster Ursula von der Leyen moest voor een stuk inbinden. Er komt dus een boycot, maar geen volledige.

Via de zee komt Russische olie niet meer binnen, maar via de Droezjbapijpleiding is dat wel nog het geval, al hebben Polen en Duitsland beloofd tegen eind dit jaar ook die kraan dicht te draaien. Zo zou toch nog zo’n 90% van de Russische olie uit Europa worden gebannen. De drie tegenstribbelende landen krijgen wel nog olie uit Moskou. Tsjechië krijgt anderhalf jaar de tijd om een oplossing te zoeken, voor Hongarije en Slovakije is er voorlopig geen deadline.

Wie heeft gewonnen? Van de EU moet Hongarije de Russische olie op termijn ook

schrappen, maar tegenover zijn Hongaarse achterban was Orbán triomfantelijk. “We zijn erin geslaagd het voorstel van de Commissie te verslaan”, zei hij. Een nederlaag voor de EU ziet professor en Europakenner Steven Van Hecke (KULeuven) hier echter niet in. “Het akkoord heeft een maand op zich laten wachten, maar Europa heeft tegelijkertijd jaren gewonnen. Voor de EU en de Green Deal is dit een gigantische overwinning.” Wel duidelijk is dat het met elk nieuw sanctiepakket tegen Rusland ook telkens moeilijker wordt om de Europese eenheid te bewaren. Verschillende landen lieten daarom verstaan dat dit het laatste was, ook onze premier Alexander De Croo.

Hoe zwaar raakt dit Rusland?

Volgens energie-expert Thijs Van de Graaf (UGent) vormen olie en gas voor Poetin de helft van alle exportinkomsten. En olie is financieel zelfs nog belangrijker dan gas. Sinds het begin van de oorlog in Oekraïne is al zo’n 30 miljard euro Europees geld voor olie naar de Russische staatskas gevloeid. Voor gas is dat ‘maar’ 20 miljard. De olieboycot is dus wel degelijk een flinke klap voor Poetin en co. Al zien de Russen dat anders: zij houden vol dat ze wel andere klanten vinden.

Verliest België niet aan de deal? België en Nederland hadden vooral schrik dat Duitsland en Po

len nog een tijdje goedkopere Russische olie zouden kunnen inslaan en dat er zo een concurrentieel nadeel zou ontstaan. Maar door de belofte van de twee landen om vanaf eind dit jaar ook geen olie meer in te voeren via de Droezjbapijpleiding, is die vrees weggenomen.

En onze havens?

Rusland was in 2021 voor de haven van Antwerpen-Zeebrugge de vierde handelspartner, met een overslag van 16,7 miljoen ton, waarvan een kleine 5 miljoen nafta, diesel en stookolie, en 4 miljoen ton lng. Er zal dus zeker een impact zijn, zegt Lennart Verstappen van de Port of Antwerp-Bruges. “Maar er zal ook wel worden gezocht naar alternatieven. Na het verbod op Russisch staal hebben we ook een grote shift gezien naar staal uit andere regio’s.”

Wordt de olie nu nog duurder?

Na het akkoord gingen de prijzen inderdaad de hoogte in, zelfs tot het hoogste niveau in twee maanden. Een vat Brentolie uit de Noordzee werd prompt 1,65 dollar duurder en kost nu meer dan 123 dollar. Voor een vat Amerikaanse olie is dat 118,5 dollar of 3,5 dollar meer. Volgens Johan Mattart van Brafco, de beroepsfederatie van brandstofhandelaars, stijgen daardoor ook de prijzen van alle afgewerkte producten. “Op korte termijn zullen benzine en stookolie duurder worden en ik verwacht dat dat voor diesel, propaan en lpg later op de week ook zo zal zijn.”

General Director bij Brafco

“Op korte termijn zullen benzine en stookolie duurder worden en ik verwacht dat dat voor diesel, propaan en lpg later op de week ook zo zal zijn.”

FOTO BVM BOB VAN MOL