Gazet van Antwerpen Stad en Rand
“Er is een recessie op komst, maarhet alternatief is nog erger”
Nu de Europese Centrale Bank (ECB) de rente verhoogt en zo de strijd aanbindt met de torenhoge inflatie, verwachten veel economen dat onze economie kopje-onder gaat. “Ja, een recessie is nu het meest waarschijnlijke scenario”, zegt Bart Van Craeynest, hoofdeconoom bij Voka. Waarom doet de ECB dit dan? Omdat woekerende prijsstijgingen economisch een ravage aanrichten, zoals in de jaren zeventig.
“Er breken nieuwe tijden aan. Ik moet mijn studenten nu iets uitleggen dat ze nog nooit hebben
meegemaakt”, zegt Ivan Van de Cloot van denktank Itinera. Nu de rente voor het eerst in elf jaar weer stijgt en geld lenen niet meer gratis is, wordt economisch alles anders. De grote oorzaak van dit alles is de steigerende inflatie die maar niet onder controle raakt. De ECB, waarvan de hoofdopdracht net is om die klein te houden, liefst rond de 2%, dacht lange tijd dat het allemaal maar tijdelijk zou zijn. Maar kijk, de prijzen blijven maar stijgen. ECB-topvrouw Christine Lagarde moest gisteren de schattingen voor een zoveelste keer bijstellen, en kon niet anders dan ingrijpen.
De kleine verhoging van de rente met 0,25% is maar een eerste kleine stap, maar in september volgt wellicht al een grotere, met 0,5%. En het zal niet de laatste zijn. Door geld (lenen) duurder te maken, moet de economie afkoelen. Mensen gaan dan minder consumeren en bedrijven minder investeren. En dat remt de inflatie af. Dat is toch de theorie.
Alleen zit de economie door de oorlog in Oekraïne, de tekorten aan tal van producten en de inflatie nu al in slechte papieren. De eerste drie maanden van dit jaar was er nog een lichte groei van 0,5%, maar volgens de Nationale
Bank valt die in het tweede kwartaal volledig stil. De motor nog meer afremmen, duwt de economie dan toch volledig kopje-onder? “Dat is inderdaad het meest waarschijnlijke scenario”, zegt Van Craeynest. Hij wordt daarin bijgetreden door Paul De Grauwe, professor aan de London School of Economics. “Een recessie is inderdaad een risico. De economie groeit nu al niet meer. En door een hogere rente zal de conjunctuur nog verder verzwakken.”
Inflatiemonster
Dat de ECB en de meeste economen nog liever de economie saboteren dan de prijsstijgingen te laten ontsporen, heeft een simpele reden. Eenmaal het inflatiemonster te sterk wordt, kan het ongelooflijk veel schade aanrichten. “Wie zijn geschiedenis kent, weet dat het enorm veel ellende kan opleveren. In de jaren zeventig heeft het decennialang massawerkloosheid opgeleverd en de arbeidsmarkt kapotgemaakt”, zegt Van de Cloot. En ook volgens De Grauwe en Van Craeynest kan het jarenlang voor miserie zorgen. “Indien de inflatie de hele economie overwoekert en voor een prijsspiraal zorgt, is het nog moeilijk tegen te houden. In de jaren zeventig is er te lang gewacht met maatregelen, met een diepe recessie tot gevolg. Later waren dan veel drastischere ingrepen nodig”, weet De Grauwe.
Of het monster ook echt zal worden getemd, is echter niet zeker. “We staan voor een onzekere periode, want ook de ECB tast in het duister. Het is dansen op een slappe koord. Het inflatiespook moet worden verjaagd, maar zonder de economie te diep te duwen. Een moeilijk evenwicht”, zegt Van Craeynest. Sommige economen stellen dat de ECB veel te laat ingrijpt. Het wordt dus nog een tijdje bang afwachten.