Gazet van Antwerpen Stad en Rand
Van 1,5 miljard euro naar 640 miljoen euro in één dag
Geen 1,5 miljard euro, “maar” 640 miljoen euro spendeerde de Vlaamse regering aan consultancy, volgens minister-president Jan Jambon (N-VA). Binnen de regering zijn ze ziedend op minister Hilde Crevits (CD&V), die het oorspronkelijk bedrag citeerde en lastig op Jambon die het allemaal liet passeren.
“Het iets te voorbarig lossen van een getal dat een eigen leven gaan leiden is.” Zo verklaarde Vlaams minister-president Jan Jambon (N-VA) de gekke kronkels van de afgelopen dagen. Want hoewel minister van Welzijn Hilde Crevits (CD&V) zei dat de Vlaamse regering deze legislatuur al voor 1,5 miljard euro aan consultants inschakelde, was het amper 24 uur later volgens Jambon al bijna 900 miljoen euro minder. Nochtans had zijn kabinet het cijfer van Crevits vlot bevestigd.
De oppositie vindt het dan ook weinig geloofwaardig. Volgens hen heeft de regering gewoon in zeven haasten alles wat niet strikt onder consultancy valt, weggefilterd om tot een veel lager bedrag te komen. “Des te meer omdat elke collega die informeert naar consultancy-opdrachten een ander cijfer toegestuurd krijgt”, zegt Vlaams Parlementslid Thijs Verbeurgt (Vooruit).
Diepe sporen
De hele historie laat alleszins wel diepe sporen na binnen de Vlaamse regering. Dat Crevits een nietgevalideerd monsterbedrag op de straatstenen gooide, kunnen ze bij de coalitiepartners absoluut niet appreciëren. “Eigenlijk heeft ze gelogen tegen het parlement”, zegt een regeringsbron. “Minstens moest ze weten dat het niet oké was. Zonder dubbelcheck met cijfers goochelen, is altijd gevaarlijk. En ze maakte een deontologische fout. Het is de afspraak dat het aan het parlementslid is die een vraag stelt om zelf met hun informatie naar buiten te komen.”
Bij Crevits ontkennen ze dat de minister bewust gelogen heeft. Volgens hen gaat het louter om een vergissing. De CD&V’ster heeft zich dan ook verontschuldigd in de Whatsapp-groep van de Vlaamse regering. Maar dat iemand met zo veel ministeriële ervaring met een kabinet dat gepokt en gemazeld is in regeringswerk en stoemelings over de schreef
Bram Verschuere
“Blijkbaar weet de regering zelf niet wat nu precies consultancy is en wat onder subsidies of andere uitgaven valt. Het is ook allemaal flou.” zou gaan, geloven er maar weinig.
“Ze zat in de nesten met het consultancywerk van haar voorganger Jo Vandeurzen. Dit was een dankbare bliksemafleider”, luidt de analyse. “Ze is slim genoeg om te weten dat zo’n spectaculair cijfer alle aandacht zou opeisen. Liever de hele regering voor schut dan één minister.”
Blijft nog over de minister-president zelf. Die was mild in zijn terechtwijzing van Crevits, maar heeft voor velen in zijn regering én binnen zijn partij boter op zijn hoofd. “Zodra die 1,5 miljard euro rondging, kon je de schreeuwerige krantenkoppen voorspellen”, zegt een regeringsbron. “Toch heeft Jambon de communicatie niet in handen genomen of Crevits tot een rechtzetting aangezet. We zijn de enige regering die de rekeningen een béétje op orde houdt, terwijl nu het beeld ontstaat dat we het geld door ramen en deuren wegsmijten.”
“De rechtzetting van vandaag kwam wel rijkelijk laat. De schade is geleden”, zegt een andere
Gekke sprongen
Professor bestuurskunde Bram Verschuere (UGent) is dan ook streng voor de Vlaamse regering en de gekke sprongen . “Blijkbaar weet de regering zelf niet wat nu precies consultancy is en wat onder subsidies of andere uitgaven valt”, zegt hij. “Het is ook allemaal flou. Iemand die de overheid adviseert, kan in het ene geval onder consultancy vallen, maar in een ander geval via subsidies worden betaald. Terwijl het om hetzelfde advies gaat.”
Het wordt volgens hem vooral een risico als je ook de “hersenen” van de overheid begint te outsourcen. “Het is belangrijk om nog voldoende kennis in de administratie te houden.”
De oppositie is alleszins nog niet van plan om de kwestie te lossen. Zowel Vooruit als PVDA willen dat het Rekenhof narekent hoeveel de Vlaamse regering nu echt betaalt aan consultancy-opdrachten. En zowel bij de oppositie als bij de meerderheid gaan stemmen op om een databank voor al die consultants op te stellen. Naar analogie van de subsidiedatabank die minister van Begroting Matthias Diependaele (N-VA) in het leven riep. Maar dat kostte wel twee jaar bloed, zweet en tranen. Het kan dus nog wel even duren voor er volstrekte duidelijkheid is.
De eigenlijke aanleiding voor de cijfersoap zijn parlementaire vragen van Thijs Verbeurgt (Vooruit) en Jos D’Haese (PVDA) eind maart. Zij wilden weten hoeveel geld elke minister al aan externe consultants heeft uitgegeven. Binnen de regering was de afspraak dat het kabinet-Jambon zou coördineren. Vervolgens zou in het mailverkeer tussen de kabinetten inderdaad sprake zijn geweest van 1,5 miljard euro. Alleen was dat nog een brede, algemene lijst waarin ook andere opdrachten stonden zoals bermbeheer en schoonmaak. Medewerkers zouden er nog met de “fijne kam” doorgaan.
Het resultaat daarvan zou volgens Jambon in de grootteorde van 640 miljoen zijn, al is die nog steeds niet definitief. “Onder dat bedrag vallen vooral ICT-opdrachten”, aldus nog Jambon. “Daarnaast is er ook 31 miljoen euro voor de zogenaamde Big Four, de vier grote consultancybureaus Deloitte, EY, KPMG en PWC, verder nog erelonen aan architecten en ingenieurs.”
Naar aanleiding van de heisa kregen Verbeurgt en D’Haese gisteren al inzage in deze niet-definitieve lijst, in afwachting van definitief antwoord. Zij bevestigen de 640 miljoen euro die Jambon noemde. Het departement Mobiliteit en Openbare Werken zou daarin de grootste kosten hebben. Crevits maakte eerder al bekend dat haar beleidsdomein Welzijn tot nog toe 115,6 miljoen euro uitgaf.