Gazet van Antwerpen Stad en Rand
De waterdragers van Siversk
Inwoners van gebombardeerde stad aan Oekraïense frontlinie zijn afhankelijk van vrijwilligers voor drinkwater
Het grondwater is er te vervuild, de waterleidingen aan flarden geschoten. Daarom zijn de inwoners van Siversk, aan de frontlinie in het oosten van Oekraïne, afhankelijk van vrijwilligers voor drinkbaar water. Wij volgden een team dat dagelijks tweeduizend liter water levert.
is niet ideaal, verre van, maar hij doet het wel.” Ben Duncan (36) wijst naar de zilverkleurige bestelwagen op een parking in een buitenwijk van Kramatorsk. “We hebben weinig middelen. Het is altijd een beetje zoeken naar praktische oplossingen, maar we behelpen ons wel. We make it work.”
De vrijwilliger uit het Verenigd Koninkrijk is sinds september vorig jaar actief in het oosten van Oekraïne. “Mensen hier hebben hulp nodig. Ik wilde niet langer langs de zijlijn toekijken en besloot alles op te zeggen in Londen en hier mijn steentje bij te dragen.”
Samen met een handvol andere internationale vrijwilligers heeft hij een ngo opgericht, Aqueducks
Ukraine. Het doel van hun organisatie is simpel: burgers in verwoeste steden en dorpen voorzien van drinkbaar water. “Elke dag brengen we tweeduizend liter water naar de meest getroffen gebieden. Het klinkt misschien niet echt heldhaftig, daarvoor doen we het ook niet, maar het is cruciaal. Honderden burgers leven al maanden zonder drinkwater. Als wij het niet doen, wie dan wel?”
Het is 6.30u. Ben en zijn collega Flat Cap – een koosnaam – slaan de deuren van de bestelwagen dicht. “Vandaag brengen we water op vier verschillende plekken in Siversk, een stad op amper tien kilometer van de frontlinie.” We kruipen in onze terreinwagen, klaar om de twee vrijwilligers naar het front te volgen.
De rit van Kramatorsk naar Siversk, in de provincie Donetsk, duurt anderhalf uur. Onderweg passeren we verschillende checkpoints en kilometers aan loopgraven. Sinds mei vorig jaar ligt de stad namelijk in het vizier van het Russische leger. Vooral tijdens de zomer was de dreiging acuut. De Russen omsingelden de stad langs het noorden, het oosten en het zuiden en schoten nagenoeg elk gebouw aan flarden, totdat het Oekraïense leger de dreiging kon afwenden in september.
Lege bidons
Het was de voorbije weken erg zonnig in heel Oekraïne en de stijgende temperaturen hebben de modderige ondergrond in een droog, craquelé wegdek veranderd. De bestelwagen voor ons veroorzaakt stofwolken die overal binnensijpelen. In de verte weerklinkt het doffe geknal van afgevuurde mortiergranaten. Het is 8u wanneer we de eerste locatie naderen.
Een tiental ouderen staat Bens bestelwagen op te wachten. Allemaal hebben ze een verzameling lege waterbidons bij de hand. “Ah Ben, je bent er”, verheugt zich een oude man met een dikke baard en een pet. “We dachten dat je niet meer ging komen.”
Ben is geliefd in Siversk. Een groot deel van de 1.500 overgebleven inwoners – een tiende van de vooroorlogse bevolking – herkent het gebrom van de bestelwagen al voor hij in zicht komt. Svetlana, een vrouw van in de vijftig, neemt ons mee naar haar appartement op de tweede verdieping van een versleten Sovjet-gebouw. Hoewel de zon fel schijnt, is het pikdonker in haar piepkleine tweekamerappartement. De vensters zijn bedekt om zich tegen glasscherven te beschermen in geval van een raketinslag. Elektriciteit is er niet, waardoor Svetlana ons met een zaklamp op sleeptouw neemt doorheen de twee ruimtes. In de badkamer toont ze de kraan in haar verroeste badkuip. “Zie je”, fulmineert ze. “Geen druppel water komt er nog uit. Dat is al meer dan een jaar zo!”
Vervuild grondwater
Hoewel de inwoners van Siversk – en bij uitbreiding de hele Donbas, zo worden de provincies Loegansk en Donetsk in het oos“Hij
stijgt. Ben ruimt de boel op en verdwijnt in een mum van tijd met zijn bestelwagen onder een afdak om beschutting te zoeken.
Na goed tien minuten is het raak. Het gezoem van de drone houdt op en het toestel zakt als een papieren vliegtuig op de grond, te midden van Oekraïense velden. Een drietal soldaten springt in de laadbak van een Toyota Hilux en gaat op zoek naar de restanten van het onbemande vliegtuigje. Ben, die intussen is teruggekeerd, eindigt de waterbedeling hier.
“We komen later terug voor de laatste stop. Nu is het te gevaarlijk. Ik heb geen militaire achtergrond en zou niet weten wat doen mocht het ineens fout lopen”, zegt hij. Verweesd blijven tientallen bewoners van Siversk over. In het Russisch groet Ben de slinkende menigte. “Ik kom volgende week terug, zoals afgesproken. Maak jullie geen zorgen, ik laat jullie niet vallen.”
Vrijwilliger
“De Donbas is al decennialang een Oekraïens bolwerk in de mijnindustrie. Dat heeft rampzalige gevolgen voor de kwaliteit van de grond en het water, die daardoor zwaar vergiftigd zijn.”