Gazet van Antwerpen Stad en Rand
“Iedereen wist het en niemand heeft mij geholpen”
Ann Audenaert groeide op met vader die haar moeder sloeg en breekt lans voor belang van het kind
Jarenlang leefde Ann Audenaert (50) met de angst dat haar moeder de vuisten van haar vader niet zou overleven. Ze schreef er een boek over, omdat kinderen te vaak worden vergeten als slachtoffers van partnergeweld.
Ann was nog een kleuter toen ze op blote voetjes de straat uitliep. Recht naar het huis tegenover haar grootouders. Daar woonde een politieagent die ze goed kende. Haar vader ging haar moeder vermoorden, dat voelde ze. Ze belde aan, zag hoe de agent vanuit de woonkamer naar haar keek en de gordijnen weer dichtschoof.
“Dat was de eerste keer dat ik hulp vroeg en de eerste keer dat iemand letterlijk wegkeek. Hoe je dan nog kunt slapen, als een klein kind ’s avonds voor de deur staat en je niet open doet? Ik weet het niet.”
Vuistslagen
Haar ouders waren 16 en 19 toen Ann in 1972 geboren werd. “Veel te jong”, zegt ze. Al van bij de start ging het mis. Er werd veel gedronken.
Als baby al ging Ann mee op café, als kleuter kribbelde ze er hele avonden op bierviltjes. Om daarna vast te zitten tussen de giftige opmerkingen van haar moeder en haar vader die met vuistslagen antwoordde.
“Ik heb nooit iets anders geweten dan geweld”, zegt ze. “Ik hoor soms andere verhalen, van gezinnen waar er ook nog mooie momenten waren geweest. Maar ik heb thuis nooit liefde, genegenheid of warmte gezien. Het was erg. Mijn vader sloeg en stampte. Hij wurgde mijn moeder tot ze bewusteloos was. Haar neus werd gebroken, haar ribben. Het was verschrikkelijk. Overal bloed. Mijn moeder ruimde dat op en ging de dag nadien weer werken.”
“Voor mij was de periode tussen de feiten het zwaarst. Constant op eieren lopen met een knoop in je maag. De angst omdat je weet wat er komt, maar niet wanneer het gaat komen. Nog beter je best doen, nog braver zijn. Terwijl je al heel vroeg beseft dat het niet gaat stoppen en dat je er eigenlijk niets aan kunt veranderen.”
Onzichtbaar
Dat besef groeide alleen maar na die eerste keer hulp vragen en niet krijgen. “Ik kon nergens naartoe. Iedereen wist het en niemand heeft mij ooit geholpen. We woonden in zo’n typisch klein dorp waar iedereen iedereen kent. We woonden jarenlang op een appartement. De buren hebben zeker gehoord wat er gaande was. Ze zagen het bloed in de gemeenschappelijke gang. Mijn moeder stond aan de schoolpoort met blauwe ogen. Maar niemand zei iets.”
Het maakte dat Ann haar hoofd zo veel mogelijk onder het maaiveld stak. Ze probeerde zich zo onzichtbaar mogelijk te maken. Zo weinig mogelijk na te denken. “Ik ontwikkelde daar mechanismen voor. Ik was ook kind alleen. Achteraf gezien ben ik blij dat ik geen broer of zus heb: dat er geen tweede kind zo’n zware rugzak moet dragen. Maar toen kon ik het leed ook niet delen.”
Ook niet met haar moeder. Ann probeerde haar te beschermen en deelde soms in de klappen. Maar er
“Voor mij was de periode tussen de feiten het zwaarste. De angst omdat je weet wat er komt, maar niet wanneer het gaat komen.”
“Overal was er bloed. Mijn moeder ruimde dat op en ging de dag nadien weer werken.”
“De buren hebben zeker gehoord wat er gaande was. Mijn moeder stond aan de school-poort met blauwe ogen. Maar niemand zei iets.”
met haar over praten, dat gebeurde niet. Zelfs niet toen Ann op haar 23ste zelf het ziekenhuis in werd geslagen. “Ik zat in mijn laatste jaar rechten. Ik was met mijn vriend naar de jaarmarkt gegaan, maar had gelogen dat ik naar de les ging. Daarover werd in het dorp dus wél gepraat. Mijn vader had zich een hele dag moed ingedronken en toen ik thuiskwam was het hek van de dam. Urenlang heb ik moeten vechten voor mijn leven. Ik kon naar buiten lopen en roepen, maar ook toen fietsten er zo veel mensen voorbij voor iemand de politie belde. De aanklacht was toen poging tot moord, maar er is nooit iets mee gedaan. De commissaris was een cafévriend van mijn vader. Maar het was wel het moment waarop ik thuis ben weggegaan.”
Spiraal doorbreken
Haar moeder bleef. Ze verbrak een tijdlang alle contact met haar dochter. In 2011 vluchtte ook zij uiteindelijk weg.
“Ik was heel zeker dat daarmee dat hoofdstuk van mijn leven afgesloten zou zijn, maar het trauma is dan pas ontploft in mijn gezicht. Toen begon ik te zien wat ik allemaal had meegemaakt. Al die woede, al die vragen. Alles een plek geven, dat was enorm zwaar. Ik heb een posttraumatische stressstoornis. Nog hele dagen zie ik de beelden van vroeger voor mijn ogen flitsen.”
Pas toen besefte Ann ook dat het een invloed heeft gehad op hoe ze met haar eigen kinderen omging. “Ik heb heel veel fouten gemaakt. Te hard geroepen om onnozele dingen. Ze zijn 20 en 25 en fantastische kinderen, maar ik had toen ze klein waren niet eens door dat ik nog steeds in overlevingsmodus zat.”
Net daarom komt Ann met haar verhaal naar buiten. Als vrijwilliger bij de vzw Zijn en nu met haar boek Als je nest niet veilig is. Om ervoor te zorgen dat de spiraal van geweld doorbroken wordt. “Ik wil een stem geven aan al die kinderen die geen stem hebben”, zegt ze. “Het is bewezen dat kinderen die in zulke situaties opgroeien later een groot risico lopen om zelf pleger of slachtoffer te worden. Hoe sneller je kunt ingrijpen, hoe beter.”
De kinderen zijn meer dan gewoon stille getuigen. Het geweld verandert hen, hun manier van denken over de liefde, over hoe je communiceert met elkaar. “Vorige week zei iemand me nog dat de kinderen het niet gemerkt hebben omdat ze boven lagen te slapen. Dan breekt mijn hart, want ze weten het wel. Zelfs als ik op Chirokamp was geweest, wist ik het, want toen ik thuiskwam, stond er een nieuwe vaas op tafel. Ik hoop dat mensen wat beter leren om de signalen te zien en kinderen erop aanspreken. Hulpverleners, leerkrachten, politiemensen. Intrafamiliaal geweld is een van onze grootste maatschappelijke problemen.”
i Wie zelf met vragen zit over geweld kan terecht bij de Beweging tegen geweld – vzw Zijn en op het gratis nummer 1712. i Als je nest niet veilig is - Intrafamiliaal geweld door de ogen van het kind, Ann Audenaert, uitgeverij Garant, te koop vanaf 16 juni