Eerst een huis, dan de rest

In Antwerpen hebben 910 kinderen geen vast dak boven hun hoofd. Dat betekent gelukkig niet dat ze allemaal op straat leven, maar wel dat ze geen veilige thuisbasis hebben. Door het tekort aan geschikte woningen zal het probleem ook niet snel opgelost raken. Dakloosheid bestaat niet alleen in Antwerpen of in België, ook andere Europese landen zien het aantal daklozen toenemen. In Nederland werd vorig jaar een groot plan gelanceerd met als doelstelling om tegen 2030 het aantal thuis- en daklozen tot nul te herleiden. Maar de sociale organisaties lieten in januari weten dat ze nog niet erg zijn opgeschoten. Om twee redenen: het plan is niet concreet en dwingend genoeg en de wooncrisis gooit roet in het eten. De basis van het Nederlandse plan is het principe housing first, wat betekent dat je als overheid in de eerste plaats voor goede huisvesting zorgt. De andere zorg volgt. Maar dat principe kun je alleen toepassen als je voldoende woningen ter beschikking hebt. En die heeft de Nederlandse overheid in onvoldoende mate.

Vlaanderen is in hetzelfde bedje ziek. Ook onze regering heeft een ‘Actieplan ter voorkoming en bestrijding van daken thuisloosheid’. Maar ook hier zijn er gewoon te weinig woningen voor mensen met een laag budget. Dus blijven we zitten met wachtlijsten en neemt het aantal daklozen toe. Waar het wel lukt, is in Finland. Daar is nu nog een duizendtal daklozen en die hoopt de overheid in 2030 ook allemaal van de straat te halen. Dat zal wellicht lukken omdat Finland wel beschikt over voldoende sociale woningen.

Er zijn in Antwerpen veel fantastische initiatieven die zorg bieden aan dak- en thuislozen, er komt voortdurend tijdelijke opvang bij en op de inzet van de hulpverleners valt niets af te dingen. Maar zonder voldoende woningen blijven we investeren in zorg die vaak op een koude steen valt omdat thuisloze mensen te zwak zijn om met die hulp aan de slag te gaan.

De Vlaamse overheid mag deze dramatische cijfers niet aanvaarden. Als ze nu die 910 kinderen geen veiligheid kan bieden, zal ze later veel meer moeten betalen om ze als volwassenen een plaats te geven in de samenleving. Het Vlaams plan moet concreter en dwingender. De samenwerking met de lokale besturen moet beter, maar boven alles moeten er gewoon meer betaalbare woningen komen. Dat is de basis. Of zoals de directeur van de Maatschappelijke Opvang in Den Bosch het in een interview met de NOS zei: “Ik heb het afgelopen jaar 46 mensen aan een woning geholpen. Voorheen dacht ik dat je met zorg dakloosheid kon oplossen, maar dat is een illusie. Een huis biedt mensen een veilige plek, een toekomst. En zo kunnen mensen weer meedraaien in de samenleving.”