Gazet van Antwerpen Stad en Rand
Goedkoop Aziatisch plastic legt Europese recyclage stil
“Wanneer we de inkomsten uit stromen plastic van de afgelopen maanden vergelijken met de inkomsten in de zomermaanden van 2022, zien we dat die vandaag ongeveer vijftien keer lager liggen” Mik Van Gaever
Fost Plus
“Veel bedrijven lijden zware verliezen en hebben hun financiële reserves opgebruikt” Richard Knipscheer
Zaakvoerder van Mepa Recyclage
Bij vele Europese recyclagebedrijven ligt de productie stil. Bij Mepa Recyclage in Sint-Lenaarts staan de magazijnen vol met onverwerkt plasticafval. De prijzen zijn zo laag dat verwerking momenteel niet meer rendabel is. De oorzaak ligt onder meer bij spotgoedkope Aziatische plastics die de Europese markt overspoelen.
Het is crisis in de plasticrecyclagesector. Door de moordende concurrentie van spotgoedkoop virgin plastic (nieuwe plastic, gemaakt van ruwe olie) uit Azië raken Europese recyclagebedrijven hun recyclaat (grondstof voor het maken van gerecycleerde producten) amper nog kwijt aan redelijke prijzen. In de hoop dat deze weer zullen stijgen, slaan recyclagebedrijven duizenden tonnen gerecycleerd plastic op. Anderen leggen hun productie zelfs stil omdat de marktprijs hun productiekosten niet meer dekt. Grote bedrijven met nevenactiviteiten zingen het voorlopig nog even uit, maar kleinere spelers dreigen kopje-onder te gaan.
“De huidige marktsituatie heeft verschillende oorzaken”, zegt Inge Dewitte van sectororganisatie Denuo. “Door de relatief lage olieprijs zijn virgin plastics uit Aziatische landen zo goedkoop dat gerecycleerd plastic er qua prijs niet mee kan concurreren. Als gevolg daarvan wordt Europa overspoeld met niet-gerecycleerd plastic. Jammer genoeg wordt bij de prijsstelling het milieuaspect niet in rekening gebracht. Daardoor ontstaat een oneerlijke situatie met grote gevolgen voor onze recyclagebedrijven”, klinkt het.
Nood aan regels
Volgens Dewitte ondervinden Europese recyclagebedrijven ook concurrentie van hun Aziatische tegenhangers. “Deze brengen gerecycleerd plastic op de Europese markt, maar zijn veel minder onderhevig aan hoge arbeidsen energiekosten. Ook hun producten zijn veel goedkoper en daar kunnen Europese spelers niet tegenop.”
Het gevolg is dat in Europa amper nog wordt geïnvesteerd in nieuwe recyclagecapaciteit. “Deze is nochtans nodig omdat de Europese Unie tegen 2030 alleen nog plasticverpakkingen op basis van recyclaat zal toelaten”, weet Dewitte. “Zonder investeringen in meer recyclagecapaciteit wordt het erg moeilijk deze doelstelling te halen.”
Het importeren van meer gerecycleerd plastic van buiten de EU zou een oplossing kunnen zijn, maar Dewitte waarschuwt: “Het is daarbij moeilijk te controleren of het wel echt om gerecycleerd materiaal gaat.” De sector pleit daarom voor een strengere Europese invoerwetgeving.
Crisis biedt kansen
Bij het voormalige Plasticorp in Sint-Lenaarts (Brecht) stapelen de zakken met industrieel plasticafval zich op. Het bedrijf ging in juli 2023 failliet ten gevolge van de huidige crisis, waarna concurrent Mepa Recyclage de voorraad en inboedel opkocht. “In een crisis als deze liggen ook kansen”, zegt zaakvoerder van Mepa Recyclage Richard Knipscheer. “Ik heb de inboedel en de machines van Plasticorp opgekocht in de hoop dat de marktprijzen op termijn weer zouden stijgen. Dat is in de huidige markt geen berekend risico, maar een grote gok”, klinkt het.
Knipscheer kent de markt nochtans goed. In zijn tienerjaren trok hij naar eigen zeggen het bos in om er gedumpt afval te verzamelen en te verkopen aan schroothandelaars. Als twintiger ging hij van huis tot huis om oud papier in te zamelen. Ook dat verkocht hij dan door. “Mepa staat voor mijn passie”, verduidelijkt Knipscheer in zijn kantoor, omringd door tientallen stalen plastic. “Mijn leven draait om het verzamelen en recycleren van afval. Ondanks de moeilijke markt van vandaag, geloof ik in de toekomst van plasticrecyclage. Anders had ik deze investering niet gedaan.”
Mepa Recyclage in Sint-Lenaarts versnijdt en vermaalt industrieel plasticafval tot vlokken. Die verkoopt het bedrijf meestal door aan zogenoemde wasserijen die het plastic ontdoen van onzuiverheden en doorverkopen aan anderen die het verwerken tot recyclaat. Dat is de grondstof van een brede waaier aan nieuwe producten, van bloempotten tot tuinstoelen. Een deel van Mepa’s productie kan ook rechtstreeks worden verwerkt tot nieuwe bloempotten. Op termijn hoopt Knipscheer te kunnen investeren in een eigen wasinstallatie en zelf recyclaat op de markt te kunnen brengen.
Op dit moment ligt de productie in Sint-Lenarts grotendeels stil en staan de magazijnen zo goed als vol. Knipscheer verkoopt zijn voorraad met mondjesmaat. Aan de huidige marktprijzen volstaat dit om deels de kosten te dekken en de relaties met zijn klanten te blijven onderhouden.
Gelukkig voor Knipscheer heeft Mepa heeft naast het recycleren van plastic nog andere activiteiten. Dat laat hem toe de markt af te wachten, het merendeel van zijn voorraad bij te houden en de periode van lage prijzen te overbruggen. “Niet iedereen heeft deze mogelijkheid”, zegt hij. “Veel bedrijven lijden zware verliezen en hebben hun financiële reserves opgebruikt”, aldus Knipscheer. Ook volgens sectororganisatie Denuo staat het water veel recyclagebedrijven aan de lippen.
Gevolgen voor de consument
De crisis in de recyclagesector zou op termijn gevolgen kunnen hebben voor de verwerking van pmd. Zo haalt Fost Plus, dat verantwoordelijk is voor de verwerking van pmd, een aanzienlijk deel van zijn inkomsten uit de verwerking van plastic uit de pmd-zak. “We werken hiervoor samen met recycleurs die betalen om bepaalde afvalstromen uit het pmd te mogen verwerken”, zegt Mik Van Gaever van Fost Plus. “Wanneer we de inkomsten uit stromen plastic van de afgelopen maanden vergelijken met de inkomsten in de zomermaanden van 2022, zien we dat die vandaag ongeveer vijftien keer lager liggen.”
Voor de globale pmd-fractie is de opbrengst nog positief, maar als de markt niet verbetert, valt niet uit te sluiten dat de kosten via Fost Plus worden doorgerekend aan onder meer voedingsbedrijven, supermarkten en drankenproducenten. De kans is dan groot dat ze op hun beurt de meerkost doorrekenen aan de consument. Vooral de eindgebruiker zal dus de prijs betalen voor goedkoop Chinees plastic.