Gazet van Antwerpen Stad en Rand
Echte artsen gaan de strijd aan met dokter Tiktok
Acht artsen gaan op Tiktok met eigen video’s de strijd aan tegen desinformatie. Almaar vaker en vaker worden ze geconfronteerd met patiënten die er schadelijke des- en misinformatie raapten. Onder hen ook een Vlaamse specialist. “We hebben meer ‘med-fluen
Neen. Verbranden is niet ‘gezond’ en van zonnecrème krijg je geen kanker. Psoriaris en andere uitslag krijg je niet weg met een dieet, hormooncrème is veilig en het maakt je huid niet dunner.
Dermatoloog Annemie Galimont-Collen (56) was het zo beu het bovenstaande keer op keer te moeten herhalen dat ze samen met zeven andere collega’s voor de camera kroop. Want van Dokter Google weten we al langer dat die vaak niet deugt, van dokter Tiktok slikken we makkelijker medische kwakzalverij zoals hierboven.
“Er circuleert op Tiktok heel veel misinformatie”, zegt ze. “Goedbedoelde ‘raad van oma’, maar oma zit er vrijwel altijd naast. Daarnaast is er ook bakken desinformatie. Dat is foute info die als bedoeling heeft te ontwrichten. Vaak zit er ook een verdienmodel achter: ‘Met deze supplementen uit mijn webshop kan je huid beter tegen de zon’.” Voor de duidelijkheid: zulke supplementen werken niet.
Als tegengif verzamelde Prappers Media Group, een agentschap uit Amsterdam gespecialiseerd in Tiktok-campagnes, een aantal van die valse gezondheidsclaims. Per vakgebied weerleggen de acht artsen als @doktersvandaag die in heldere, goedgemaakte, doch droge Tiktokfilmpjes.
Saai maar succesvol
Het is dan wel een Nederlands initiatief, de tongval van dokter Galimont-Collen verraadt een Vlaamse afkomst. “Ik ben oorspronkelijk uit Leuven en ik heb daar geneeskunde gestudeerd. Na mijn studies ben ik naar Leiden getrokken om er onderzoek te voeren en dan ben ik in Nederland blijven plakken.” Vandaag is ze dermatoloog en woont ze in Zeeland.
Al jaren maakt ze zich druk om de quatsch die haar patiënten online oppikken. Tiktok zette daar een turbo op. “Eerst dacht ik dat onze video’s niet zouden aanslaan. Maar een cabaretier zei ooit: ‘Je kan van een influencer geen arts maken.’ Het omgekeerde gaat wel.” Het agentschap gaf de artsen carte blanche over de inhoud. Die is medisch en wetenschappelijk juist. Een beetje saai dus, maar: “Op tien dagen tijd haalden we twee miljoen views! Intussen werden we uitgenodigd op het ministerie van Volksgezondheid.”
De artsen maken de video’s gratis. “We zien het als deel van onze maatschappelijke taak. Het agentschap doet dit ook gratis, maar op termijn gaan we hen moeten betalen. Daarvoor zal subsidie nodig zijn.” En mankracht: “Ik roep mijn collega’s op, van artsen tot zorgkundigen, om ook een ‘med-fluencer te worden. Een deftige smartphone, een ringlight van Amazon of bol.com en meer heb je niet nodig. Mediatraining hoeft evenmin. Iedereen in de zorg ‘pitcht’ een hele dag behandelingen bij hun patiënten. Op Tiktok doe je éxact dat, maar voor je smartphone.”
Stijging in abortuscentra
Een ander zorgdomein waar ze de nefaste impact van Dokter Tiktok merken, zijn de abortuscentra. Het aantal ongewenst zwangere vrouwen dat geen hormonale anticonceptie neemt, stijgt al enkele jaren. “Het is heel moeilijk te zeggen waar dit vandaan komt, het is nog niet onderzocht”, zegt Carine Vrancken, directrice van LUNA, Unie van Nederlandstalige Abortuscentra. “Maar we hebben wel een vermoeden dat sociale media en zeker Tiktok hier een rol spelen.”
Om die reden zou een Vlaamse @doktersvandaag geen slecht idee zijn, meent Vrancken. Ook professor huisartsengeneeskunde Dirk Devroey (VUB) is het idee van een goed georganiseerde poel Vlaamse artsen en zorgkundigen die informeren als ‘medf luencers’ genegen. “We moeten wel opletten dat we niet in Amerikaanse toestanden terechtkomen.” In de VS is het niet ongebruikelijk dat ook wie ‘MD’ in de titel mag voeren – een echte dokter dus – in het bijschrift van z’n posts #ad moet zetten. Met name: het zijn artsen die gesponsorde inhoud brengen. Dat een arts betaald wordt om – pakweg – Dafalgan te ‘inf luencen’, achten wij ondenkbaar, maar online kan het wel.
“We moeten ook eerlijk durven zijn en zeggen dat niet alle artsen éven goed zijn”, zegt professor Devroey nog. “Bovendien: een witte jas kan iedereen kopen en slechts weinig Tiktok-gebruikers gaan het RIZIV raadplegen om te kijken of die Tiktok-dokter een echte arts is. Zo’n initiatief zou moeten uitgaan van de artsenverenigingen, de universiteiten of het ministerie van Volksgezondheid. Dan zijn we zeker dat de info gedegen is. De vraag is ook: hebben artsen daar wel tijd voor? De meesten zijn al overbevraagd, waardoor patiënten lang moeten wachten... en vaak gaan ze dan op Google, sociale media en Tiktok om informatie te vinden.” Misschien moeten ze er dus tijd voor maken.
“Er circuleert op Tiktok heel veel misinformatie. Goedbedoelde ‘raad van oma’, maar oma zit er vrijwel altijd naast”
Annemie Galimont-Collen dermatoloog