Boek” van Katoren

BRUSSEL - Er is minstens vijftien jaar overheen gegaan en nu is ‘Koning van Katoren’, de jeugdboekklassieker van Jan Terlouw, dan toch verfilmd, door Ben Sombogaart. De auteur, ex-leider van D66, ex-minister en ex-commissaris van de koningin in Gelderland (gouverneur bij ons) is inmiddels 81 en nog volop actief en kwiek. ‘Koning van Katoren’ gaat over de 17-jarige Stach, die geboren werd op de dag dat de koning van fantasieland Katoren overleed. Het land is al die tijd geregeerd door ministers die hadden beloofd en nieuwe koning te zoeken en Katoren is er alleen maar soberder en somberder op geworden. Stach wil koning worden. De ministers bedenken een aantal haast onmogelijke opdrachten die hij moet vervullen.

Hoe kijkt u tegen de verfilming aan? Jan Terlouw: “Het heeft twee kanten. Het is leuk dat er andacht is voor je boek, voor de karakters. Anderzijds houd je je hart vast. Ze gaan op de loop met je geesteskind. Vroeger dacht ik nog wel eens dat ik een soort vetorecht zou hebben maar dat is niet zo en het is ook begrijpelijk en ook niet erg als je beseft dat het een andere kunstvorm is. Mijn boek is de inspiratie geweest voor iets dat anders is dan het boek. Het is een film van het grote beeld en de indrukwekkende gebeurtenissen.” Je moet het boek wel gelezen hebben om de achtergrond te begrijpen. “Als een kind het boek niet gelezen heeft, is het een raadselachtige film. Het boek is dat trouwens ook. Kinderen van acht jaar lezen het als een sprookje. Naarmate ze ouder worden, ervaren ze het als een allegorie. Volwassenen lezen het als maatschappijkritiek. De ministers zijn zwartwit, Stach is kleur, het echte leven in al zijn facetten. Toen ik het boek aanbood aan de uitgever wilden ze het niet hebben. Ze vonden het te zwartwit. Als mijn vrouw er niet was geweest, had ik het zo in de prullenbak gegooid. Wat ik gelukkig niet heb gedaan want er zijn 600.000 exemplaren van verkocht in Nederland en Vlaanderen en het is vertaald in 25 talen. Het wordt nog ieder jaar goed verkocht.”

Wat vond je van het monster in de film? “Heel origineel om dat te doen met die benzineblikken. (lacht) Ik weet niet of kinderen het snappen maar het is heel indrukwekkend. Hoe het monster nu precies vernietigd is, dat heb ik niet begrepen. Als je die kerken ziet schuifelen, met een rotvaart door de stad. (lacht) In het boek is het spannend omdat ze zo langzaam gaan, in de film is het spannend omdat je er weg moet voor springen, zo hard gaan ze.” Het boek dateert van 1971. Zou u het nu anders schrijven? “Wat ik veertig jaar geleden schreef had niets met geld te maken. Nu gaat alles over geld. We zijn twee keer zo rijk als toen en toch zijn we minder solidair geworden. Als ik het nu zou schrijven, zou het daar over gaan en het zou minder interessant zijn. We hebben het over de eurocrsiss terwijl we het zouden moeten hebben over het feit dat we meer van de aarde vergen dan de aarde aankan, over vereenzaming.” De film zal ongetwijfeld opnieuw interesse wekken voor het boek. “Het zou leuk zijn als de film aanleiding zou geven tot discussie. Scholen, balletgroepen en poppenkasten hebben naar aanleiding van het boek dingen gedaan en discussies op gang gebracht. Er is ook al een musical. Ik zou zeggen: lees het boek, liefst voor de film.”